نیم قرن تلاش برای صلح
گروه گوناگون
در هفته گذشته، رهبر کره شمالی برای نخستین دیدار سران دو کره، پس از 65 سال، عبور از منطقه نظامی در مرز با کرهجنوبی وارد این کشور شد. آنطور که گفته میشود، پیش از سال 2002 تا 2018، بیش از 200 دیدار بین مقامات این دو کره صورت گرفته بود اما این نخستینبار بود که رهبر کرهشمالی، از مرز کره جنوبی عبور کرده و پا در خاک این کشور گذاشت. طبق گزارشهای منتشر شده، پیش از این، دیدارهای دو کره در ساختمان صلح در منطقهیی بیطرف و غیرنظامی بهنام پانمونجوم صورت میگرفت. گفته شده بود که پس از پایان جنگ سرد، تمایل رهبران دو کره برای تنشزدایی در ارتباط کشورهایشان، افزایش یافت، هرچند که ردپایی از این جنگ، میان کرهشمالی و کرهجنوبی، همیشه دیده میشد. طبق گزارشهای منتشر شده، در ژوئن 2000، کیمدائهجونگ رییسجمهوری کرهجنوبی به پیونگیانگ پایتخت کرهشمالی سفر و با مقامات این کشور دیدار کرد. آنطور که گفته شده، این نخستین دیدار رهبران دو کشور بعد از حدود 50 سال خصومت بود. پس از آن، در سال 2002 حدود 32 دیدار میان مقامات دو کره صورت گرفت. در زمان جنگ سرد مجموعهیی از اقدامات جاسوسی، عملیاتهای ترور، درگیری، تنشهای مرزی و تهدیدات لفظی از سوی هر دو طرف روایتگر روابط میان کره شمالی و کره جنوبی در شبهجزیره کره بود. طبق گزارشهایی که از آن سالها حکایت دارد، کیمیونگسام رییسجمهور وقت کرهجنوبی سیاستی ملایمتر نسبت به روسایجمهوری قبلی در مقابل کره شمالی در پیش گرفت. براین اساس، از سال 2000 که نخستین دیدار رهبران دو کره صورت گرفت، شمار ملاقاتهای این دو کشور، رو به افزایش رفت. در سال 2003، مجموعه دیدارهای دو کره، 36 ملاقات و در سال 2004، حدود 24 ملاقات بود. آنطور که گفته شده، کره جنوبی دهها بلندگوی بزرگ در منطقه مرزی با کره شمالی نصب کرده که از طریق آنها هرچیز از موسیقی پاپ تا اخبار حساس در مورد کره شمالی را پخش میکرد و سربازان مستقر کره شمالی در مرز و غیرنظامیانی این منطقه، قادر به شنیدن این صداها بودند اما این برنامههای تبلیغاتی در سال 2004 به عنوان بخشی از توافق ایجاد شده میان دو کشور برای مدتی قطع شد.
در سال 2005 نیز، مجموعه دیدارهای دو کره 34 ملاقات و در سال 2006، حدود 23 ملاقات اعلام شد. در سال 2007، دیدارهای میان مقامات کرهشمالی و کرهجنوبی افزایش یافت و به 55 ملاقات رسید. آنطور که گفته شده، مهمترین رویداد در این دیدارها، ورود رییسجمهوری کرهجنوبی به کرهشمالی برای دومین بار در 60 سال گذشته بود. آنطور که در گزارش آن روزها گفته شده، روه مو هیون رییسجمهور کره جنوبی بههمراه همسرش در سوم اکتبر 2007 پس از اینکه از مرز دو کره با پای پیاده عبور کردند، با خودرو به پیونگیانگ سفر کردند و در این شهر مورد استقبال کیمجونگایل، رهبر کره شمالی و تعدادی از شهروندان این کشور قرار گرفتند. در این دیدار سه روزه، توافقات تجاری میان دو طرف انجام گرفت. آنطور که گفته شده، در سال 2008، کشته شدن یک شهروند کرهجنوبی در گردشگاهی در کرهشمالی، درخواست رییسجمهوری کرهجنوبی را برای از سرگیری مذاکرات متوقفشده صلح با کرهجنوبی، تحتالشعاع قرار داد. پس از آن، از سال 2008 تا 2011، دیدارهای مقامات دو کره، به زیر 10 مورد رسید. طبق گزارشها، کیمجونگاون رییس کره شمالی که از سال 2012 پس از مرگ پدرش به قدرت رسید دو سیاست را در پیش گرفت. نخست ساخت و پرتاب موشکهای بالستیک قارهپیما و دوم هم آزمایش بمب اتمی و هیدروژنی که به صورت مستمر طی 6 سال گذشته در دستور کار قرار داد.
به نظر میرسد رویکرد سیاسی کیمجونگاون، راه را بر مذاکرات میان دو کره بست؛ چرا که در سال 2012، هیچ ملاقاتی بین مقامات این دو کشور صورت نگرفت. در سال 2013، پس از ماهها تیرگی مناسبات میان دو کره، پیشنهاد کره شمالی برای از سرگیری گفتوگوها میان دو کشور با استقبال مقامات کره جنوبی روبهرو شد. آنطور که گفته میشود پیونگیانگ در این سال به کره جنوبی پیشنهاد کرد که گفتوگوهایی میان دو کشور برای بازگشایی مجتمع صنعتی مشترک «کائهسونگ» و از سرگیری دیدارهای خانوادگی میان شهروندان دو کشور انجام پذیرد. پس از آن، طبق آمار منتشر شده در سال 2013، حدود 24 ملاقات میان مقامات دو کشور صورت گرفت که شمار این دیدارها در سال 2014، به 8 و در سال 2015، نزدیک به 5 ملاقات رسید. سالهای 2016 و 2017، کرهشمالی آزمایش سلاحهای هستهیی خود را آغاز کرده و برنامه موشکهای بالستیک را پیشرفت داد. این موضوع، از آنجا که نشاندهنده افزایش تنشها میان کرهشمالی و سایر کشورها، بهخصوص کرهجنوبی بود، باعث شد که هیچ ملاقاتی میان سران دو کره صورت نگیرد. طبق گزارشهای منتشر شده، در سال میلادی جاری، تاکنون 5 دیدار میان مقامات دو کره صورت گرفته است؛ همانطور که گفته شد، مهمترین رویداد در این دیدارها، حضور رهبر کرهشمالی در خاک کره جنوبی بود که اتفاقی تاریخی را رقم زده است. طبق این گزارش، بیشتر دیدار مقامهای دو کره از سال 2002 تاکنون، پیرامون بحثهای اقتصادی و بازارهای مالی و پس از آن، مذاکرات سیاسی، مهمترین دلیل این دیدارها بوده است. شمار دیدارهایی با محور اقتصاد میان دو کره حدود 121 مورد و با محور سیاسی، 47 مورد بوده است. مذاکرات نظامی نیز، به عنوان سومین موضوع ملاقاتهای سران کره شمالی و کره جنوبی بوده و در این سالها، امور بشردوستانه و فرهنگی- اجتماعی نیز، منجر به 56 ملاقات میان رهبران دو کره شده است.