ضرورت شفافیت در حوزه ارزهای دیجیتال
نشست کارشناسی «بررسی مفاهیم اولیه حوزه ارزهای رمزنگاری شده؛ بلاک‌چین و کارکردهای آن» با همکاری کمیسیون سرمایه‌گذاری بازار، پول و سرمایه و کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات و اقتصاد رسانه در اتاق بازرگانی برگزار شد. بلاک چین» (BlockChain) که از دو کلمه Block (بلوک) و Chain (زنجیره) ایجاد شده است، به زنجیره‌یی از بلوک‌ها اطلاق می‌شود. فناوری بلاک‌چین یک سیستم ثبت اطلاعات و گزارش توزیع شده به صورت غیرمتمرکز است. بیت کوین نخستین کاربرد از این فناوری بود و از بلاک‌چین برای ذخیره اطلاعات دارایی کاربران بهره برد. اگر بلاک‌چین یک سیستم عامل باشد، بیت کوین نرم افزاری روی این سیستم عامل است. در هر بلاک هرگونه اطلاعاتی می‌تواند ثبت شود؛ این اطلاعات می‌تواند جرم و جنایت‌های یک فرد را شامل شود تا نمایش اطلاعات حساب برای دارایی‌ها مانند بیت کوین. در بلاک‌چین، اطلاعات در بلاک‌ها قرار می‌گیرند و با هم به صورت زنجیره‌یی مرتبط می‌شوند.
در حالی که این فناوری در کشورهای پیشرفته جا افتاده است و فعالان اقتصادی بیش از سایر افراد با ساز و کار آن آشنا هستند، اما پذیرش این فناوری نوپا در ایران، اما و اگرهایی همراه است. به عقیده صاحب‌نظران در حوزه فناوری اطلاعات، فرهنگ‌سازی و آموزش دو حلقه مفقوده فناوری بلاک‌چین در ایران هستند. اتاق ایران با توجه به اهمیت اطلاع‌رسانی و آموزش در این عرصه، اقدام به برگزاری سلسله نشست‌های مرتبط با فناوری بلاک‌چین کرده است. کوروش پرویزیان رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران برموضع‌گیری دقیق در قبال ارز دیجیتال تاکید کرد و گفت: ارز دیجیتال پدیده‌یی است که با وجود نوظهور بودن، در سطح بین‌المللی به استقبال مواجه شده و ضروریست که آگاهی بیشتری از نحوه عملکرد و مقررات مرتبط با آن صورت بپذیرد.
پرویزیان اظهار داشت: پیش از این نهاد‌های رسمی در خصوص ارز دیجیتال پیش آگاهی و اخطار داده بودند؛ ارزهای دیجیتال یک بستر فراملی و فراملیتی را دنبال می‌کند که گفتمان بین‌المللی را جایگزین رویه‌های محلی می‌کند؛ بخش خصوصی به دنبال رفع ابهام و یافتن پاسخ برای پرسش‌های موجود در این حوزه است.
وی در ادامه گفت: دنیا به فکر تعریف سازوکار و استاندارد جدیدی برای استفاده از پول‌های مجازی است و این روند به‌طور خاص از سوی فعالان حوزه کسب و کار در حال شکل‌گیری است همان‌طور که برای تاسیس یک بانک یا صرافی ابتدا باید فرآیندهای لازم طی و مجوزهای مربوطه اخذ شود، اما در مورد ارزهای دیجیتال شکل کار فرق می‌کند و نمی‌توان آن را در چارچوب مجوزها محبوس کرد.
وی اظهار داشت: اهمیت این موضوع به اندازه‌یی است که این نوع مقررات زدایی که یک عده‌یی حاضرند با یکدیگر در یک فضایی بدون مرز، دولت و مقررات یک کشور خاص فعالیت کنند یک حرکت جدیدی را در دنیا شکل داده که قواعد مرسوم و معمول دولت‌ها، مرزها و حتی موضوعات مربوط به امنیت، قضا و پلیس را متحول کرد.
مدیرعامل بانک پارسیان تصریح کرد: مردم در دنیا صدها میلیارد دلار در این ارزها سرمایه‌گذاری کرده‌اند به‌طوری که براساس آمار ۳۲۰ میلیارد دلار در بیت‌کوین، ۷۰ میلیارد دلار در اتریوم، ۳۰ میلیارد دلار در ریپل و مبالغ زیادی در دیگر ارزها سرمایه‌گذاری شده که نشان می‌دهد نمی‌توان نسبت به این موضوع بی‌تفاوت بود.
پرویزیان با اشاره به قوانین پیچیده بیت کوین و کارکرد پول‌های مجازی گفت: با این حال در برابر قواعد بسیار سفت و سختی که در حال حاضر در این حوزه‌ها اعمال می‌شود و هزینه‌های سنگینی برای دولت‌ها و کسب و کار‌ها ایجاد کرده است، می‌تواند یک راه جدید تلقی شود.
رییس کانون بانک‌های خصوص کشور بیان کرد: «فهم دقیق و شفاف از چارچوب، تکنولوژی و قواعد حاکم بر این نوع موضوعات بسیار مهم است و حتما باید خریداران از ارکان مرتبط اطلاع داشته باشند تا بتوانند فعالیت جدی‌تری را در این بخش انجام دهند؛ این پدیده فرمت‌هایی را طی می‌کند که با روال مرسوم متفاوت است که یکی از آنها دولت گریزی و خروج از نظارت دولت‌هاست.
او ادامه داد: در حال حاضر گروهی در کشور ما هم به خرید بیت کوین روی آورده‌اند که اگر وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و شورای عالی فضای مجازی در این ارتباط اقدامی نکنند می‌تواند، مسائل جدید در بازار پول، بازار مالی و بورس را پیش روی دولت قرار دهد.
پرویزیان با اشاره به نحوه کارکرد پول‌های مجازی در دنیا و نیز استقبال داخلی از آن اظهار داشت: بسیاری از کشورهای دنیا برای استفاده از پول‌های مجازی محدودیتی ندارند و هر کسی می‌تواند در این فرآیند قرار بگیرد. از سویی در برخی کشورها کارگزارانی وجود دارند که خرید و فروش بیت‌کوین را حمایت می‌کنند اما در کشور ما سازوکار شفافی در این بخش وجود ندارد.
پرویزیان اظهار داشت: تحولاتی که در دنیا رخ می‌دهد دیگر مانند گذشته نیست و سرعت فراگیری آن بسیار بالاست؛ این تحولات به صورت روزانه و هفتگی است؛ دنیا با شتاب بیشتری به سوی استفاده از پول‌های مجازی حرکت می‌کند. به همین خاطر است که تصمیم‌گیران ذی‌ربط در حوزه فضای مجازی و مسوولان بازار سرمایه و پول باید واکنش سریع‌تری نشان دهند تا از قافله تحولاتی از این دست عقب نمانند. به این منظور بهره مندی از نظر کارشناسان حوزه ارز مجازی می‌تواند راهگشا باشد.
بلاک‌چین فرصت است نه تهدید
فقیهی دبیر ستاد توسعه ICT معاونت علمی ریاست‌جمهوری پس از بیان توضیحاتی درباره رویکردهای مبتنی بر فناوری گفت:
« بلاک‌چین تئوری مبتنی بر اعتماد عمومی است تا این اعتماد را در شبکه توزیع کند. به همین دلیل در این سیستم، نقش دولت کمرنگ خواهد شد. » به گفته فقیهی، امروزه با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به شفافیت، ما ناچار به پذیرش بلاک‌چین هستیم. بنابراین به این فناوری باید به عنوان یک فرصت نگاه کنیم. دبیر ستاد توسعه ICT معاونت علمی ریاست‌جمهوری تاکید کرد: «این فناوری یک تغییر بزرگ محسوب می‌شود. دولت‌ها باید نگاه پیشگیرانه داشته باشند و فناوری بلاک‌چین را تهدید صرف تلقی نکنند. بلکه قوانین مرتبط با حفاظت داده‌ها تعریف و مبتنی بر ورود بلاک‌چین اصلاح شود. »
دولت باید فناوری بلاک‌چین را بپذیرد
احمدیان مدیرکل نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با طرح این سوال که باید بلاک‌چین را بپذیریم یا خیر؟ گفت: « ورود بلاک‌چین در کشور با هیجان مواجه بوده است و نتوانستیم به موقع چراغ راهنماهای مرتبط با این فناوری را روشن کنیم. این طور شد که ابعادی از بلاک‌چین برای فعالان اقتصادی جذاب شد که فقط مرتبط با سرمایه است.» به اعتقاد مدیرکل نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت ما فقط صنعت پولی نیست و متاسفانه در کشور دیتا محرمانه تلقی می‌شود. همین موضوع باعث شده تا دیتا در گردش نباشد. احمدیان تاکید کرد: « تا زمانی که دیتا در گردش نباشد، نمی‌توانیم انتظار شکل‌گیری کسب و کارهای حاشیه‌یی را داشته باشیم. بلک‌چین یک ضرورت است و باید همراه با ورود این فناوری، اقدام به انجام کارهای آزمایشی، تحقیقاتی، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی کنیم. »
