عبور از تحریم امریکا با اهرم چین و اروپا
پیامد خروج امریکا از برجام شاید بتواند کسب و کارهای اروپایی را با تهدید، جریمه و تحریم از بازار ایران دور کند، اما صاحب‌نظران معتقدند که این امر باعث نزدیک‌تر شدن روابط چین و روسیه با ایران خواهد شد تا جایی که فروش نفت و گاز نیز همچنان پس از خروج امریکا از برجام ادامه خواهد داشت. چین با رشد سریع اقتصادی خود طی سال‌های اخیر توانسته است قدرت اقتصادی امریکا را به چالش بکشد و به نوعی توازن سیاسی و اقتصادی منطقه را تغییر دهد. با توجه به موضع‌گیری صریح دولت چین به حفظ برجام، رییس پاویون ایران در منطقه آزاد تجاری شانگهای چین نیز درخصوص ادامه روابط تجاری دو کشور اعلام کرده است که مبادلات ایران و چین تنها به سوی توسعه پیش می‌رود و هیچ عامل خارجی در آن اثر نخواهد داشت. خوآنگ در حاشیه دیدار با رییس اتاق بازرگانی ایران افزوده است، خروج امریکا از برجام بر آینده روابط تجاری شرکت‌های ایرانی و چینی اثری ندارد و راهبرد چین به رهبری شی جین پینگ براین امر استوار است که حجم مبادلات افزایش یابد. رییس پاویون ایران در شانگهای تاکید کرده که ایجاد جاده ابریشم جدید و ادامه روند گذشته به جد پیگیری می‌شود، گرچه روابط تجاری ایران و چین در دهه‌های گذشته نیز با مشکل خاصی رو به رو نبوده است. حجم مبادلات ایران و چین در سال 2017 میلادی به 37 میلیارد دلار رسید که این تراز بر خلاف سال‌های قبل 200 میلیون دلار به نفع ایران بود. در سال گذشته میلادی از نظر وزنی هم 69 میلیون و 700 هزار تن بود که این میزان نسبت به سال 2016 میلادی از نظر وزنی هفت میلیون و 300 هزار تن و از نظر ارزش نیز چهار میلیارد دلار برابر با 20.4 درصد رشد داشته است. روابط ایران با چین در بخش اقتصادی، صادرات و واردات نفتی و غیر نفتی در سال 2017 میلادی روند خوبی را سپری کرد. در سال‌های 2016 و 2017 برای نخستین‌بار میزان صادرات نفت ایران به چین روزانه از مرز 600 هزار بشکه عبور کرد و به 628 هزار بشکه رسید. همچنین در آمار منتهی به ژانویه 2018 نیز این صادرات به روزانه 754 هزار و 145 بشکه در روز رسیده است.
در بخش صادرات غیر نفتی نیز سال گذشته 28 میلیون و 900 هزار تن کالا به ارزش 6 میلیارد و 700 هزار دلار از ایران به چین صادر شده است که نسبت به سال 2016 از نظر ورزنی 21 درصد و از نظر ارزشی نیز 22.5 درصد رشد داشته است.
میزان صادرات ایران به چین در سال 2017 میلادی 60 میلیون تن به ارزش 18 میلیارد و 570 میلیون دلار بود که از نظر وزنی نسبت به سال 2016 میلادی 12.56 درصد و از نظر ارزش نیز حدود 25.2 درصد رشد داشت. این در حالی است که در سال 2016 چین با یک میلیارد و 700 میلیون دلار حجم تجاری، توازن را به نفع خود تمام کرد اما در سال 2017 ایران این توازن را با 200 میلیون دلار برتری، به نفع خود تغییر داد.
بر اساس آمار منتشر شده چین در سال 2016 توانسته است حدود 36 درصد از صادرات غیر نفتی ایران را جذب کند که رقم چشمگیری برای اقتصاد کشور و همچنین تحقق اقتصاد مقاومتی است. پتروشیمی، سنگ کنسانتره، آهن و مس بیشترین محصولات صادر شده ایران به چین و خودرو، ورقه‌های فولادی، محصولات کشاورزی مانند سویا، کفش، پوشاک و موبایل نیز بیشترین محصولات صادر شده از چین به ایران بوده است.
مجید رضا حریری نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت‌وگو با اگزیم نیوز درخصوص خروج دولت امریکا از برجام و وضع دوباره تحریم‌ها، اظهار داشت: صحبت‌ها و موضع‌گیری‌های ترامپ موجب شده که موقعیت ایران در افکار عمومی جهان مثبت‌تر از قبل نمایش داده شود. در حال حاضر آنچه در دنیا از ایران یاد می‌شود این است که ما مردمی بودیم که به میز مذاکره باور داشتیم و به تعهدات خودمان پایبند بودیم و اجرا کردیم اما امریکایی‌ها این کار را نکردند. بر این اصل نسبت به شرایط قبل از برجام چندین گام جلو هستیم.
