مصایب خاص بیماران خاص
بر اساس آمار رسمی حدود ۲۲هزار بیمار دیالیزی، ۱۲هزار مبتلا به هموفیلی و ۲۰هزار بیمار مبتلا به تالاسمی در ایران وجود دارد که وزارت بهداشت برای درمان آنها حدود ۲۱۶میلیارد تومان در سال هزینه می‌کند. از این تعداد نزدیک به ۶۴ هزار نفر در کشور به عنوان بیمار خاص تحت پوشش بیمه سلامت قرار دارند که سالانه ۹۰۰میلیارد تومان برای داروها و خدمات تخصصی این بیماران از صندوق بیمه سلامت هزینه می‌شود. با این حال همچنان مشکلات این قشر به قوت خود باقی است و هر روز هم مشکلات جدیدتر به فهرست آن اضافه می‌شود. همزمان با صعود نرخ ارز، نگرانی از افزایش قیمت داروها شدت گرفت و حالا هم دست‌انداز جدیدی به نام کیفیت دارو، بیماران خاص را از پا درآورده است، آن هم در شرایطی که برخی مسوولان بر ضرورت استفاده از داروی تولید داخل تاکید می‌کنند و بر اساس ماده 74 قانون برنامه ششم توسعه، دولت و بیمه‌ها فقط از داروهای خارجی حمایت می‌کنند که تولید داخل نداشته باشند. این در حالی است که تعداد قابل توجهی از بیماران خاص و صعب‌العلاج از جمله بیماران تالاسمی و اماس به علت حساسیت و مقاومت به داروهای ایرانی با تجویز پزشک مجبورند از داروهای خارجی استفاده کنند و حذف حمایت مالی و پوشش بیمه این داروها، این بیماران را دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیر می‌کند.
دست و پنجه نرم کردن برخی بیماران خاص با عوارض تعدادی از داروهای تولید داخل در حالی است که مسوولان هر روز بر استفاده از داروی تولید داخل تاکید دارند. عباسعلی پوربافرانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از عملکرد برخی پزشکان که بیماران خاص را به استفاده از داروی خارجی اجبار و الزام می‌کنند، تاکید کرد که مشابه ایرانی این داروها در کشور وجود دارد.
او افزود: «انتظار داشتیم در حوزه حمایت‌های دارویی اقدام ویژه‌یی صورت گیرد و پزشکان در تجویز داروی ایرانی توجیه شوند. داروهای تجویز شده خارجی برای بیماران خاص بعضا اجازه ورود به کشور ندارندو مجوز لازم از سوی سازمان غذا ودارو داده نمی‌شود و قطعا این مساله از نظر علمی بررسی شده است. با این حال توجیه لازم برای پزشکان که این بیماران را ویزیت می‌کنند، انجام نشده و پزشک این افراد را الزام می‌کند تا از داروی خارجی استفاده کنند.»
تحمیل داروی بی‌کیفیت
ظلم به مردم است
اظهارات پوربافرانی در حالی است که گروه دیگری از مسوولان معتقدند کیفیت داروی تولید داخل باید بیشتر شده و تاکید بر این دارند که با توجه به تجربه‌یی که در سال‌های تحریم وجود داشت، شرکت‌های تولید دارو باید تقویت شوند. همایون هاشمی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره این موضوع می‌گوید: «اینکه رویکرد ما به سمت محصولات، خدمات و داروهای ایرانی باشد، بسیار خوب است اما به شرطی که محصولات و داروهای ایرانی از کیفیت و استانداردهای لازم برخوردار باشند که این مورد نیز تصمیم مدیریتی بوده که اولویت خرید تجهیزات و داروهای ایرانی است اما رویه این بوده که محصولات ایرانی به ویژه دارویی که قرار است جایگزین داروی خارجی شود، باید از کیفیت و استانداردهای لازم برخوردار باشد و از مواد اولیه خوب در آن استفاده شده باشد. بعد در این صورت می‌توانیم داروی ایرانی را جایگزین داروی خارجی کنیم.»
او با اشاره به اینکه برای استفاده مردم از محصولات و داروهای ایرانی لازم است اقدامات زیادی صورت گیرد، افزود: «در این زمینه وزارت بهداشت وظیفه دارد بر تولید دارو نظارت داشته باشد و برای ارتقای کیفیت دارو و برابری محصولات ایرانی با استانداردهای بین‌المللی تلاش کند و این داروها در آزمایشگاه‌ها مورد بررسی قرار گیرند. وقتی گفته می‌شود مردم محصولات ایرانی خریداری کنند و قرار است از تولید داخلی حمایت کنیم، باید همزمان این انتظار را هم داشته باشیم که کیفیت محصولات ایرانی نیز ارتقا یابد. در بخش سلامت بنده نمی‌دانم در حالی که ما شاهد این حجم گسترده از محصولات خارجی در ایران هستیم، چرا مسوولان در بخش سلامت جامعه تاکید زیادی بر مصرف داروهای ایرانی دارند. البته همان‌گونه که در بالا نیز گفتم، بنده نیز در صورتی که کیفیت این داروها ارتقا پیدا کند و مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید شود، حمایت می‌کنم، اما در غیر این صورت، این ظلم در حق بیمار است که داروهایی با کیفیت پایین به آنها تحمیل کنیم. این معنی ندارد که داروی بی‌کیفیت ایرانی را به داروی خارجی ترجیح دهیم و این موضوع با اخلاق پزشکی مغایر خواهد بود، زیرا این داروها با جان مردم سروکار دارند.»
این در حالی است که پیش از این فاطمه هاشمی، رییس بنیاد امور بیماری‌های خاص، قطع حمایت بیمه‌ها برای تهیه داروی‌های خارجی بیماری‌های خاص را نوعی تبعیض دانسته و بیان کرد: «از آنجا که بیمارانی مانند مبتلایان اماس و تالاسمی جزو بیماران خاص محسوب می‌شوند و تا آخر عمر باید دارو مصرف کنند، بنابراین لازم است از داروهایی که بهترین کیفیت را دارند، استفاده کنند اما واقعیت این است که گاهی کیفیت تولیدات داخل مناسب نیست و اجرای این مصوبه نوعی تبعیض و تضاد برای بیماران است؛ زیرا با اجرای این مصوبه بیماری که پول دارد، می‌تواند داروی خارجی مصرف کند اما آنهایی که از نظر مالی توانمند نیستند، نمی‌توانند این کار را انجام دهند.»
باید شرکت‌های تولید دارو را تقویت کرد
در این میان برخی نمایندگان مجلس هم اشاره‌یی به وضعیت دارو بعد از خروج امریکا از برجام کرده‌اند و معتقدند برای جلوگیری از تکرار تجربه سال‌های تحریم، باید شرکت‌های تولید دارو را تقویت کرد. حیدرعلی عابدی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، درباره این موضوع گفت: «ما با سیاست‌های امریکا به‌طور مستقیم مرتبط نیستیم، اما متاسفانه در دنیا سایر کشورها به دلیل مراوداتی که با امریکا دارند وقتی با شرکت‌های بزرگ دارویی به این صورت وارد مذاکره شود که در معاملات خود تحریم‌ها را در نظر بگیرند به دلیل اینکه با این کشور معاملات گسترده‌تری دارند قطعا منافع خود را نادیده نمی‌گیرند.»
این نماینده مردم در مجلس دهم تاکید کرد: «ما باید در این شرایط برای ممانعت از تاثیر تحریم‌ها و نوسانات نرخ ارز بر وضعیت داروی کشور، شرکت‌های دارویی خود را به سرعت تقویت کنیم، همچنین مطالبات آنها پرداخت شود تا بتوانند روی پای خود بایستند و ذخایر دارویی به ویژه مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین کنند.»
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی یادآور شد: داروها دو دسته هستند به این صورت که بخشی فقط در دنیای پزشکی به عنوان دارو مطرح می‌شوند که تحریم‌ها شامل آنها نمی‌شود، اما بخشی از داروها نیز که مصرف‌های مختلفی دارند همچون داروهای درمان اماس و سرطان به ویژه رادیوتراپی‌ها که تجهیزات هسته‌یی محسوب می‌شوند، تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز و تحریم‌ها قرار می‌گیرند.»
