دوئل اتحادیه اروپا با ترامپ

رسانه‌های غربی برآیند کلی اظهارات مقام‌های ارشد اتحادیه اروپا را ایستادگی در مقابل سیاست‌های «دونالد ترامپ» و تقویت چتر حمایتی خود از بنگاه‌های اقتصادی اروپا در معامله با ایران ارزیابی می‌کنند.

به گزارش ایرنا، تصمیم اخیر رییس‌جمهوری امریکا در مورد خروج از توافق هسته‌یی با ایران و اعمال دوباره تحریم‌ها موجب واکنش‌های گسترده بین‌المللی شد. تقریبا همه کشورها جز چند کشور عربی و رژیم صهیونیستی که دشمنی خود را با تهران مخفی نمی‌کنند، اقدام ترامپ را فاقد هر گونه منطق بین‌المللی ارزیابی کردند.

کشورهای اروپایی گرچه از یک سو متحد امریکا به شمار می‌آیند اما از یک نگاه دیگر خود را شریک سنتی ایران هم می‌دانند و سرمایه‌گذاری گوناگونی اقتصادی و سیاسی را انجام داده‌اند. اروپا از نظر حیثیتی هم خود را به دلیل نادیده گرفتن نظرات و خواسته از سوی ترامپ، تحقیر شده می‌بیند.

 اولویت اروپا حفظ روابط تجاری با ایران است

ایران و اروپا به ویژه در زمینه نفت گاز مبادلات گسترده‌یی با یکدیگر دارند. با اینکه حجم مبادلات دوطرف به اندازه تجارت امریکا و اروپا نیست اما همین میزان هم برای شرکت‌های امریکایی دارای اهمیت است.

خبرگزاری روسی اسپوتنیک در زمینه تصمیم اروپا برای حفظ برجام نوشت: اتحادیه اروپا تصمیم دارد در تجارت با ایران به ویژه در زمینه خرید نفت پرداخت‌های خود را از دلار به یورو تغییر دهد.

این گزارش با اشاره به بخش‌هایی از بیانیه «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اروپا پس از دیدار با «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه کشورمان در بروکسل آورده است: موگرینی پذیرفته است که برای یافتن راهکار عملی جهت حفظ برجام پس از خروج ایالات متحده تلاش کند. در این چارچوب نگرانی‌های پاریس عمیق‌تر از دیگر کشورهای اروپایی ارزیابی می‌شود زیرا حجم روابط اقتصادی فرانسه با تهران پس از توافق هسته‌یی بیشتر از دیگر کشورها افزایش یافت و این کشور سرمایه‌گذاری‌های گوناگونی را در ایران برنامه‌ریزی کرد.

نشریه «پلتیکو» همین نگرانی‌ها را دلیلی دانست تا «برونو لومر» وزیر اقتصاد فرانسه طی روزهای اخیر پشت درهای بسته با نمایندگان 60 بنگاه تجاری فرانسوی که در ایران تجارت و سرمایه‌گذاری دارند، نشستی را برگزار کند. وزیر اقتصاد فرانسه پس از این دیدار ابراز داشت بسیاری از شرکت‌های خودروسازی، هواپیمایی، دارویی و غیره بر شرایط مناسب همکاری با ایران و ضرورت حفظ معامله‌ها تاکید داشتند. به همین علت فرانسه بر ادامه برجام و همکاری با ایران تصریح می‌کند و راه کارهایی را هم پیشنهاد داده است. راه‌اندازی ابزارهای مالی مستقل از جمله پیشنهادهایی است که می‌تواند به شرکت‌های اروپایی کمک کند به صورت آزادانه به تجارت با ایران ادامه دهند. ابتکار دیگر وزیر اقتصاد فرانسه هم راه‌اندازی شکل اروپایی اداره کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری امریکاست که به صورت مستقل می‌تواند قانونگذاری کند. وی چند روز قبل حتی عنوان داشت اروپا باید انحصار سیستم مالی سوییفت را بشکند.

 چشم در چشم ترامپ

پس از دیدار وزیر امور خارجه کشورمان با همتایان اروپایی، وزرای خارجه سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا بار دیگر در بیانیه‌یی بر حضور این کشورها در توافق هسته‌یی با ایران تاکید کردند. متحدان اروپایی کاخ سفید اکنون ضمن نشان دادن مخالفت آشکار با تصمیم ترامپ بر ضرورت بازبینی در تصمیم یا اتخاذ رویکردی برای مقابله با آن تاکید کرده‌اند.

تارنمای نشریه پلتیکو اظهارات و بیانیه مسوول سیاست خارجی اروپا پس از دیدار با ظریف را نوعی هماوردی اروپا با امریکا دانست و عنوان داشت: «اروپا بر سر ایران چشم در چشم ترامپ ایستاده است».

موگرینی از همکاری مقام‌های اروپایی برای زنده نگه داشتن توافق برجام سخن گفت و بر این نکته تاکید کرد که حتی اگر هدف رییس‌جمهوری ایالات متحده نابودی این توافق باشد، اروپا از آن خارج نمی‌شود. به نوشته این نشریه معتبر اروپایی سخنان این مقام ارشد اروپایی، در واقع پیامی به کاخ سفید بود که یک هفته پس از اعلام خروج امریکا از برجام بیان شد. از آن زمان متحدان اروپایی واشنگتن نگران و ناراحت هستند زیرا ترامپ به استدلال و خواسته آنها توجه نکرد.

قرار است، هماهنگی کشورهای اروپایی در طول هفته آینده پیگیری شود. همچنین شورای اروپا نیز همزمان با این تلاش‌ها از بررسی تکرار اقدام دهه 1990 اروپا در مقابل تحریم‌های امریکا خبر داد. بر همین اساس ممکن است آنها با این کار چتر حمایتی خود را برای شرکت‌های اروپایی در مقابل مجازات‌های دولت امریکا گسترش دهند. «رویترز» با بیان این مطلب عنوان داشت: گرچه موگرینی گفته است که قادر به دادن تضمین به ایران نیست اما همزمان تاکید کرد در مورد یافتن راهی برای ادامه همکاری و سرمایه‌گذاری در ایران جدی است.

رسانه‌های اروپایی اعلام کردند: کمیسیون اتحادیه تمایل خود را برای احیای قانون دهه 1990 نشان داده است. «رویه‌های مقابله‌یی» به اتحادیه اروپا این قدرت را می‌دهد تا در مقابل مجازات‌های احتمالی کاخ سفید علیه بنگاه‌های اروپایی معامله‌کننده با ایران بایستد. جالب اینجاست که در سال 1996 تنها اعلام اجرای این قانون، واشنگتن را به عقب‌نشینی وادار کرد.

گفته می‌شود حتی رییس شورا و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در زمینه امکان احیای دوباره این مقررات با رهبران کشورهای عضو اتحادیه در حال گفت‌وگو هستند. روزنامه گاردین در این زمینه نوشت: مقامات اروپایی در نشستی در صوفیه بلغارستان این هدف را دنبال کردند. گویا سران کشورهای اروپایی ضمن محکوم کردن اقدام دونالد ترامپ از به کارگیری ظرفیت‌ها برای مقابله با اقدام مخرب ترامپ علیه برجام حمایت می‌کنند.

در همین ارتباط «دونالد تاسک» رییس شورای اروپا ضمن محکوم کردن اقدام ترامپ در خروج از برجام خطاب به سران اروپایی گفت که «اتحادیه اروپا با داشتن دوستانی همچون ترامپ نیاز به دشمن ندارد». تاسک از کشورهای اروپایی خواست تا موضعی منسجم را در مقابل خط‌مشی‌های ترامپ اتخاذ کنند تا بتوانند چالش‌های ایجاد شده از سوی رییس‌جمهوری امریکا و دیگر موضوع‌ها را مدیریت کنند.

وی در نشست بلغارستان یکی از چالش‌های جدید اتحادیه اروپا را سیاست‌های کاخ سفید عنوان کرد و با صراحت به رهبران اروپایی گفت: «واشنگتن دیگر نمی‌تواند روی همکاری و همراهی اروپا حساب کند». در شورای اروپایی رویکردهای مخالف با تصمیم برجامی ترامپ به نمایش درآمد. نشریه نیوزویک هم نوشت: اگرچه پیش از این هم شورای اروپا به سیاست‌های اقتصادی که رییس‌جمهوری امریکا اتخاذ کرده بود واکنش نشان داده بود اما نوع ادبیات فعلی شورا در حمایت از برجام متفاوت از قبل است. اکنون کشورها به صراحت حمایت از شرکت‌های اروپایی در مقابل پیامدهای منفی تصمیم ایالات متحده را خواستار هستند. نشریه «فوکوس» به نقل از آسوشیتدپرس نوشت: رهبران اروپایی در زمینه اتخاذ یک رویکرد متحد در زمینه برجام موافقت دارند. آنها معتقد هستند «اتحادیه اروپا در شرایطی که اسلحه‌یی روی سر آن قرار گرفته است، مذاکره نمی‌کند».

بنا بر گزارش آسوشیتدپرس، اتحادیه اروپا می‌گوید به جنگیدن برای حمایت و اجرای قوانین بین‌المللی که از سوی ترامپ نادیده گرفته می‌شود، ادامه می‌دهد. سران اروپایی موضوع مهم خود را تصمیم‌های اخیر ترامپ در مورد پیمان تغییرات آب و هوایی، نظام تعرفه‌ها و برجام بیان می‌کنند.

تاسک در گفت‌وگو با نخست‌وزیر انگلستان نیز اظهار کرد: بدون شک اروپا در یک بازی جدید جهانی قرار گرفته و باید خود را بازیگری بزرگ و اهرمی قابل توجه نشان دهد. به نوشته گاردین انتظار می‌رود، سران اروپایی 24ساعت پس از این دیدار در بیانیه‌یی نظر نهایی خود را اعلام کنند. به گفته تاسک «باید همگی آنها نشان دهند که توافق با ایران را برای اقتصاد اروپا و امنیت جهانی مفید می‌دانند و از این رو باید پابرجا بماند».