صادرات اروپا زیرسایه برجام

گروه گوناگون|

پس از خروج امریکا از برجام، اتحادیه اروپا تلاش‌های بسیاری برای حفظ قراردادهای خود با ایران دارد. پیش از این نیز گزارش‌های بسیاری منتشر شده که نشان می‌داد، در صورت لغو توافق‌ هسته‌یی ایران و اتحادیه اروپا و بازگشت تحریم‌ها، کشورهای اروپایی نیز با خسارت‌های فراوانی روبه‌رو خواهند شد.

طبق بسیاری از گزارش‌های به دست آمده، قبل از اعمال تحریم‌های سال ۲۰۱۲ علیه ایران، اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران بود. آنطور که گفته شده، در سال ۲۰۱۲ ارزش تجارت و صادرات اروپا به ایران حدود 15.5میلیارد دلار بود که در سال‌های ۲۰۱۳و ۲۰۱۴ به کمتر از ۱۰میلیارد دلار کاهش یافت. در آن زمان به دلیل مذاکرات درباره توافق هسته‌یی با ایران بسیاری از شرکت‌ها سعی بر ثابت نگه ‌داشتن سطح معاملات با ایران داشتند. توافق هسته‌یی ژنو از ۲۰نوامبر ۲۰۱۵ به اجرا گذاشته شد که براساس آن برخی محدودیت‌ها در مبادلات تجاری ایران برداشته شد. براین اساس حجم صادرات اروپا به ایران در همان ماه‌های اولیه توافق به 6.5 میلیارد یورو رسید. صادرات اتحادیه اروپا به ایران عمدتا ماشین‌آلات و تجهیزات حمل و نقل و مواد شیمیایی بود. همچنین، ارزش واردات کالاهای ایرانی به اروپا نیز حدود 1.3میلیارد یورو اعلام شد.

پس از توافق هسته‌یی، معاملات تجاری ایران و اتحادیه اروپا، سیر صعودی در پیش گرفت و در سال 2016، ارزش صادرات اروپا به ایران حدود 8.2 میلیارد یورو و میزان واردات کالاهای ایرانی به اتحادیه اروپا، حدود 5.5 میلیارد یورو اعلام شد. این افزایش میزان معاملات در حالی بود که به گفته تحلیلگران به ‌دنبال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳، صادرات کشورهای اروپایی به ایران روند نزولی داشت. همچنین گفته شده که افزایش مراودات تجاری دو طرف را پس از سال ۲۰۱۵ تاکنون دلیلی بر موفقیت توافق هسته‌یی و اجرایی شدن برجام بوده و نشان از سودمندی این قرارداد دارد. در سال گذشته میلادی، حجم معاملات تجاری ایران و اتحادیه اروپا، به بالاترین میزان خود رسید. طبق آمار منتشر شده، در سال 2017، میزان صادرات و واردات کالا بین ایران و اتحادیه اروپا، به کمترین تفاوت خود و به رقمی بیش از 10میلیارد یورو رسید. در این سال، ارزش صادرات اتحادیه اروپا حدود 10.8میلیارد یورو و حجم صاردات ایران به کشورهای اروپایی، نزدیک به 10.1میلیارد یورو اعلام شد. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، بیشترین صادرات از ایران به بخش انرژی مربوط می‌شد که بیش از ۷۵درصد آن را نفت و سایر مواد سوختی تشکیل می‌داد.

آنطور که در بسیاری از گزارش‌ها گفته شده، برخی شرکت‌های بزرگ اروپایی، تصمیم گرفته‌اند که فعالیت خود را در ایران، متوقف کنند. این در حالی است که با خروج امریکا از توافق هسته‌یی و آغاز بازگشت تحریم‌ها، کشورهای اروپایی برای نجات منافع اقتصادی و روابط تجاری خود با ایران تلاش می‌کنند. همچنین، پیش از این گفته شده بود که کشورهای اروپایی یک هفته پس‌ از ترک برجام توسط ترامپ، انگیزه خود را برای ماندن در این توافق نشان داده‌اند. اروپایی‌ها معتقدند این تلاش برای حفظ توافقی که رسیدن به آن حاصل 12 سال گفت‌وگو بوده، ارزش کافی دارد. همزمان سران اروپایی چون ماکرون و مرکل هم بر لزوم حفظ برجام تاکید کرده‌اند. همچنین گفته شده که وضعیت برجام که سه شریک اروپایی امریکا که پیش از این برای جلوگیری از خروج این کشور از آن ناکام بودند، در روند همکاری تهران و اروپا به جایی رسیده است که مقام‌های بلندپایه اتحادیه اروپا را به موضع‌گیری آشکار سیاسی در برابر رییس‌جمهوری امریکا واداشته است.

پس از خروج امریکا از توافق هسته‌یی با ایران، در بسیاری از گزارش‌ها اعلام شده که با توجه به لفاظی‌های منفی واشنگتن، اتحادیه اروپا در تلاش است تا برجام و روابط تجاری خود با ایران را حفظ کند. آن طور که گفته شده اگر دونالد ترامپ دوباره تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کند، اتحادیه اروپا به اقدامات و تصمیم‌های او تن نخواهد داد.