ترامپ مسوول پیامدهای خروج از برجام است

سفیر پیشین انگلیس در تهران ضمن ابراز تاسف از خروج یک‌جانبه امریکا از توافق هسته‌یی ایران، مسوولیت این اقدام را تماما متوجه شخص رییس‌جمهوری امریکا دانست و تصریح کرد که روابط میان واشنگتن با دنیا روزبه‌روز مشکل‌دارتر می‌شود.

ریچارد دالتون در سال‌های 2003 تا 2006 سفیر انگلیس در تهران بوده و پس از بازنشستگی از وزارت خارجه انگلیس به عضویت اندیشکده چتم هاوس و اخیرا به نایب‌رییس اتاق بازرگانی انگلیس و ایران منصوب می‌شود.

او روز شنبه در گفت‌وگو با ایرنا به بیان دیدگاه خود درباره خروج امریکا از برجام پرداخت وگفت: من با بیانیه «ترزا می»، «آنگلا مرکل» و «امانوئل مکرون» در مورد اهمیت برجام در جهت تامین امنیت منطقه و برنامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌یی و اینکه این توافق یک دستاورد بزرگ بود، موافق هستم.

حدود دو هفته قبل دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا خروج کشورش را از توافق هسته‌یی 1+ 5 با ایران اعلام کرد. بعد از این اقدام دیگر کشورهای طرف مذاکره در توافق هسته‌یی از جمله فرانسه، آلمان و انگلیس اعلام کردند که به این توافق پایبند می‌مانند. در همین راستا در هفته گذشته نشست و گفت‌وگوهای پرشماری در اتحادیه اروپا در زمینه برجام شکل گرفت. مهم‌ترین این دیدارها در صوفیه بلغارستان برگزار شد که در آن مقامات ارشد 28 عضو اتحادیه با حمایت از توافق هسته‌یی برای اتخاذ رویکرد حمایتی از آن موافقت کردند. البته پیش از آن هم آلمان، فرانسه و بریتانیا در زمینه استفاده تهران از منافع برجام به ایران وعده‌هایی داده بودند.

کشورهای اروپایی همچنین اجرای قانوان انسداد را برای حمایت از شرکت‌های طرف قرارداد این کشورها با ایران و مقابله با تحریم‌های امریکا اجرا می‌کنند.

ایران اعلام کرده است که اگر از منافع برجام منتفع شود و تضمین‌های لازم داده شود، در

برجام می‌ماند.

دالتون افزود: کنار گذاشتن این توافق در حالی که ایران به تعهدات خود مو به‌ مو عمل می‌کند یک اشتباه بزرگ است؛ اشتباهی که برای اتحادیه اروپا و امنیت اروپا مضر است و این چیزی است که تنش بیشتری در منطقه پردردسر خاورمیانه در زمانی حساس و خطرناک ایجاد می‌کند.

دالتون همچنین اضافه کرد؛ با دیدگاهی که در پس تصمیم ترامپ قرار دارد، یعنی «خصومت با ایران» موافق نیست. این دیپلمات اسبق انگلیسی در پاسخ به این سوال با توجه به رابطه ویژه انگلیس و امریکا، چرا ترامپ به توصیه‌های انگلیس در مورد برجام توجه نکرد، گفت: دو کشور همیشه سیاست‌های متفاوتی در برابر ایران داشته‌اند. انگلیس معتقد به حفظ رابطه دیپلماتیک با ایران به‌ منظور ایجاد روابط اقتصادی و تجاری و برای حفظ منافع مشترکی که ما در زمینه حفظ ثبات و امنیت خاورمیانه داریم، بوده است.

وی افزود: ما اعتقاد داریم که درستی سیاست ما با نتایج به‌ دست آمده اثبات ‌شده است. ما همراستا با سیاستی که در توافق با روسیه، چین، اروپا و باقی دنیاست و در نقطه مقابل دیدگاهی که امریکا در طول سالیان اتخاذ کرده است یعنی اهمیت منزوی کردن ایران اختلاف داریم.

دالتون ادامه داد: این درست نیست که از رابطه ویژه بین امریکا و انگلیس این‌گونه تعبیر شود که ما همیشه باید با هم موافق باشیم. در مورد اتخاذ تحریم‌ها مثلا علیه کوبا در دهه 1990 و سایر موارد ما دیدگاه‌های متفاوتی داشته‌ایم و از روش‌هایی برای مقاومت در برابر تصمیم‌های حقوقی برون‌ مرزی تحریم‌های امریکا روی شرکت‌های اروپایی درگذشته حمایت کرده و آماده هستیم که در اینجا هم همان کار را تکرار کنیم.

او در پاسخ به سوالی درباره احتمال تغییر رویکرد لندن نسبت به واشنگتن گفت: ما همکاری‌های حیاتی دفاعی و امنیتی با امریکا از طریق پیمان ناتو داریم؛ همچنین انگلیس و امریکا به‌طور گسترده در اقتصادهای یکدیگر سرمایه‌گذاری کرده‌اند و روابط اقتصادی ما حیاتی و ادامه خواهد یافت.

دالتون افزود: اگرچه ممکن است در سیاست‌هایمان درباره برنامه اتمی ایران اختلاف داشته باشیم ولی نیاز است که بتوانیم با امریکا در قالب شورای امنیت سازمان ملل به همکاری‌هایمان ادامه دهیم؛ از جمله در مسائلی که شورای امنیت در مورد آنها تصمیم‌گیری می‌کند. همچنین می‌دانید که مردم امریکا و انگلیس اجداد و فرهنگ مشترک دارند و اینها به‌ هیچ ‌عنوان تحت تاثیر قرار نخواهند گرفت.

در پاسخ به این سوال که آیا تداوم رفتارهای یک‌جانبه امریکا به ‌ویژه با خروج از برجام باعث نخواهد شد که انگلیس طوری رفتار کند، واشنگتن متوجه عواقب رفتارهای خود بشود، گفت: آن مواردی که اروپا برای واکنش در برابر تصمیم امریکا در نشست بروکسل مورد توافق قرارداد نشان می‌دهد که انگلیس و شرکایش در بیان تفاوت‌ها مصمم بوده و می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که امریکا اثر این عدم توافق را حس کند.

وی افزود: آن موارد قرار است، شرکت‌های اروپایی را در برابر تحریم‌های برون ‌مرزی امریکا علیه ایران محافظت کرده و فروش نفت ایران در بازارهای اروپایی تسهیل و سرمایه‌گذاری را ممکن کنند. البته همان‌طور که مسوولان ایرانی در بیانیه‌های خود اشاره کرده‌اند، اقتصادهای ما متشکل از سازمان‌های خصوصی است و آنها را نمی‌توان به تجارت با ایران مجبور کرد.

دالتون گفت: با اینکه من دیگر عضوی از دولت انگلیس نیستم اما می‌دانم آنها تصمیم گرفته‌اند با ارائه نوع جدیدی از خدمات مالی به ‌جای آنچه تاکنون بوده به ایران کمک کنند تا به منافع اقتصادی که از برجام توقع داشته دست پیدا کنند.

این دیپلمات اسبق انگلیسی نسبت به چشم‌انداز رویکرد اروپا برای حفظ برجام از گزند تحریم‌های امریکا ابراز خوش‌بینی کرد و اظهار داشت که چنانچه ایران به تعهداتش پایبند بماند، اروپا نیز تلاش خواهد کرد تا از منافع برجام حمایت کند.

وی افزود: اروپایی‌ها گفته‌اند که می‌خواهند به یک فرمولی در این رابطه دست پیدا کنند ولی در عین حال این مسیر دشوار خواهد بود. دولت فرانسه و ایتالیا هم ‌اکنون خطوط اعتباری گشوده‌اند که مسیرهای مالی هدف تلافی‌جویی‌های امریکا قرار نگیرند، ولی معلوم نیست که عملی بشود. بنابراین دشواری‌های پشت این ماجرا جدی است. دالتون ادامه داد: آنچه اتاق بازرگانی ایران و انگلیس پیشنهاد داده، این است که در بین اروپایی‌ها باید یک ‌فوریت جدید و اراده سیاسی مضاعف برای عملی کردن این‌ گونه ایده‌ها و توسعه میزان توانایی مالی که می‌توان به‌کار بست، وجود داشته باشد.

وی یکی از راه‌حل‌های موجود را از سرگیری فعالیت بانک‌های ایرانی در انگلیس دانست. او در این باره گفت: بانک‌های ایرانی-انگلیسی همیشه نقش‌ محوری در تامین منابع تجاری داشته‌اند ولی فعالیت آنها به دلیل عدم دسترسی به سیستم بانکی انگلیس ناکام مانده و با مانع برخورد کرده است.

او در همین حال از قرار گرفتن نام ولی‌الله سیف رییس بانک مرکزی ایران در فهرست تحریم‌های امریکا ابراز تاسف کرد و گفت: بانک مرکزی ایران باید بتواند آزادانه فعالیت کند.

در بخش دیگری از این گفت‌وگو دالتون به سوالی درباره احتمال افزایش فشار امریکا بر شرکای اروپایی برجام پاسخ داد و گفت: فکر نمی‌کنم چنین اتفاقی اکنون ممکن باشد. مخصوصا که سه کشور اروپایی تاکنون همواره بر تعهد خود به برجام تاکید کرده‌اند. همه وزرای خارجه و سران اتحادیه اروپا در نشست صوفیه (نشست سران اتحادیه اروپا) همین را گفته‌اند؛ بنابراین پیش‌بینی نمی‌کنم، هیچ کشوری توسط امریکا مجبور به ترک برجام شود.

در پاسخ به این سوال که مسوولیت خروج امریکا از پیمان‌های بین‌المللی مانند عضویت در یونسکو، معاهده پاریس و اکنون برجام بر عهده کیست، دالتون با صراحت گفت: ترامپ.

وی افزود: مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا امیدوار بود که زمان بیشتری برای گفت‌وگو با اروپایی‌ها و پیدا کردن فرمولی که بتوان با آن نظر ترامپ را تغییر داد، در اختیار داشته باشد اما ترامپ این فرصت را نداد. او نه‌ تنها گفت‌وگوها را قطع کرد که پیشرفت‌های به دست آمده را هم نادیده گرفت. پیشرفت‌هایی که لزوما قرار نبود ایران را وادار به خروج از توافق کند.

دالتون تاکید کرد که روابط میان امریکا با سایر دنیا روزبه‌روز پیچیده‌تر و مشکل‌دارتر می‌شود. «انگلیس از تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از توافق اقلیمی پاریس و تهدید غیرموجه اعمال تحریم علیه صادرات آهن به امریکا اصلا خرسند نیست. اکنون اختلاف بر سر توافق هسته‌یی ایران به این چالش‌ها اضافه ‌شده و یک گام رو به عقب است. این در حالی است که دنیا به همکاری‌های بیشتری نیاز دارد.»