برجام جایگزین ندارد
ایران و اروپا همان موضعی را به اظهارات وزیر امور خارجه امریکا علیه ایران نشان دادند که پیش از این بر سر خروج امریکا از برجام اعلام کرده بودند. پمپئو که قرار بود آلترناتیو دولت ترامپ برای برجام را اعلام کند، بی‌هیچ حرف تازه‌یی، همان ادعا و آرزوهای همیشگی ایالات‌متحده را تکرار کرد. آرزوهایی که ظریف دقایقی پس از پایان سخنرانی وزیر امور خارجه امریکا، آن را انتخاب‌های نادرستی خواند که همان محصولات ناخوشایند پیشین را درو خواهد کرد. احتمالا اشاره ظریف به سابقه اظهارات مشابه در دوره ریاست جمهوری بوش در محور شرارت خواندن ایران بود که نتیجه آن رسیدن ایران به غنی‌سازی 20درصد و افزایش سانتریفیوژ‌ها به چندین برابر بود.
واکنش طعنه‌آلود موگرینی
رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم به سخنان پمپئو واکنشی طعنه‌آلود داشت. موگرینی با بیان اینکه سخنرانی وزیر پمپئو مشخص نکرده است که خروج از برجام چگونه منطقه را از تهدید اشاعه هسته‌یی امن‌تر کرده و خواهد کرد، گفت که «همچنین مشخص نیست که چگونه ما را در موضعی بهتر برای نفوذ در ایران در زمینه‌های خارج از برجام قرار می‌دهد.» او در بیانیه‌یی توافق هسته‌یی با ایران و ادامه پشتیبانی از آن دستاوردهای بزرگ دیپلماسی بین‌المللی خواند که به گفته او تضمین می‌کند ظرفیت‌های هسته‌یی ایران کماکان صرفا برای اهداف صلح‌آمیز خواهد بود. موگرینی تاکید کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون 10بار تایید کرده است که ایران به‌طور کامل به اجرای تمام تعهدات مرتبط هسته‌یی‌اش پایبند بوده و همچنان به آن عمل می‌کند. آژانس علاوه بر این تاکید کرده است که تمام دسترسی‌های مورد درخواستش برای انجام این ماموریت در ایران فراهم بوده است. به باور رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برجام نتیجه بیش از یک دهه مذاکرات پیچیده و سخت برمبنای رویکرد دوگانه و بنابراین بهترین نتیجه ممکن است. موگرینی در ادامه خاطرنشان کرد: این توافق متعلق به جامعه بین‌الملل بوده که در شورای امنیت سازمان ملل نیز به تصویب رسیده است. جامعه بین‌الملل از تمام طرف‌ها انتظار دارد تا به تمام تعهداتی که دو سال پیش ملزم به انجام آن شده‌اند پایبند باشند. عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران بخش‌های ضروری از این توافق هستند که باید توسط جامعه بین‌الملل اجرا شود. او همچنین تاکید کرد که برجام هیچ‌گاه برای رسیدگی به تمام مسائل مربوط به ایران طراحی نشده است. نگرانی‌های مربوط به نقش منطقه‌یی ایران، تروریسم و عدم رعایت حقوق بشر همواره به‌طور مرتب توسط اتحادیه اروپا با تهران مطرح شده است و در حقیقت اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را برای تغییر رفتار ایران اجرایی می‌کند.
وزیر امور خارجه بریتانیا هم برنامه جدید امریکا برای مقابله با ایران را کارساز ندانست. جانسون با انتقاد از اظهارات پمپئو گفت: طرح جدیدی که وی برای مهار برنامه هسته‌یی ایران تشریح کرده است، کارساز نخواهد بود.
او ادامه داد: تشدید اختلاف بر سر یک مساله حساس سیاست خارجی به روابط ویژه میان انگلیس و امریکا را پس از آنکه رییس‌جمهور دونالد ترامپ خروج خود از توافق چندجانبه هسته‌یی با ایران اعلام کرد، آسیب می‌زند.
وزیر امور خارجه انگلیس افزود: از نظر من طرح وزیر پمپئو برای یک مذاکره همه‌جانبه با ایران شکست خورده است. من فکر می‌کنم که امریکا درنهایت برای حصول یک نسخه گسترده‌تر از توافق هسته‌یی کنونی به مذاکرات باز خواهد گشت اما این مساله زمان می‌برد. جانسون با تکیه بر ادعاهای بی‌اساس غرب و امریکا علیه سیاست‌های منطقه‌یی کشورمان گفت: اگر اکنون شما می‌خواهید که به تمام این مسائل شامل موشک‌های بالستیک، سوءرفتار ایران، فعالیت مخرب ایران در منطقه و مساله هسته‌یی رسیدگی کنید، اگر شما می‌خواهید تمام این مسائل را در یک مذاکرات جامع بگنجانید من فکر نمی‌کنم که دستیابی آن در یک چارچوب زمانی معقول آسان باشد.
او با تکرار ادعاها درباره برنامه هسته‌یی کشورمان در گذشته افزود: توافق هسته‌یی با ایران که ترامپ آن را کنار گذاشته است یک هدف کاملا روشن داشت؛ محافظت از جهان در برابر بمب اتم ایران و در عین حال ارائه منافع اقتصادی قابل لمس به این کشور. اما امریکایی‌ها از آن خارج شده‌اند. چشم‌انداز یک مذاکرات جدید برای حصول توافق با ایران بسیار بسیار مشکل خواهد بود. رییس دستگاه سیاست خارجی انگلیس گفت که هنوز بر این باور است که دستیابی به توافقی با حضور امریکا ممکن خواهد بود.
عقب‌ماندگی ترامپ از دنیا
مقامات ایرانی هم واکنش تندی به اظهارات پمپئو نشان دادند. در همین رابطه، وزارت خارجه در بیانیه‌یی «با رد تک‌تک اتهامات و اکاذیب مطرح شده در این به اصطلاح راهبرد جدید، اظهارات وقیحانه وزیر خارجه امریکا را مداخله آشکار در امور داخلی خود و تهدید غیرقانونی علیه یک عضو ملل متحد دانست» که ایران «حق اقدامات قانونی را برای خود محفوظ می‌دارد.» دستگاه دیپلماسی ایران در این بیانیه آورد: «رژیم امریکا که با وجود مخالفت همه کشورهای جهان، جز معدودی رژیم حقیر، روی تمام تعهدات سیاسی، حقوقی و بین‌المللی خود پا گذاشته است در موضعی نیست که برای کشور بزرگی همچون ایران که به تعهداتش پایبند بوده شرط تعیین کند و باید بداند که قانون‌گریزی و عهدشکنی امریکا نه تنها حقی برای آن رژیم ایجاد نمی‌کند بلکه مسوولیت بین‌المللی عواقب قانون‌شکنی‌ها را برعهده سردمداران آن رژیم و حامیان فاسد و مافیایی داخلی و خارجی آن قرار می‌دهد که هر روز کوس رسوایی یکی دیگر از آنها در بازار افکار عمومی جهانی نواخته می‌شود.» اسحاق جهانگیری نیز در توییتی خطاب به دولتمردان امریکا نوشت: «وزیر خارجه ترامپ ٤٠سال از زمان عقب است، اساسا ملت ایران انقلاب کرد تا کسی نتواند به آنها امر و نهی کند. بالاخره دولت ترامپ هم مثل گذشتگان خود مجبور است با این واقعیت منطقه کنار بیاید که ایران با پشتوانه تاریخی و تمدنی‌اش کشور و ملت بزرگ خاورمیانه هست و با این ملت باید با زبان ادب و منطق سخن گفت نه تهدید.» واکنش منفی اروپا به اظهارات پمپئو وزیر امور خارجه امریکا در حالی صورت گرفت که مقامات ایالات‌متحده مدعی بودند قرار است با اعلام سیاست این کشور علیه ایران، همپیمانان اروپایی و دیگر کشورها را با خود همراه سازند. آرزویی که به نظر با موضع منفی کشورها تا به این لحظه، برباد رفته است.
