موسسان اوپک علیه افزایش تولید
گروه انرژی علیرضا کیانی
دیدار رهبران امریکا و کره‌شمالی در سنگاپور خوش‌بینی محتاطانه‌یی را در بازارهای جهانی ایجاد کرده است. در این میان بازار نفت نیز مستثنا نبود. روز سه‌شنبه، قیمت نفت 10 سنت افزایش یافت. در این بین اتفاقاتی جدید نیز در یکی از مسائل تعیین‌کننده بازار نفت خام در روزهای اخیر رخ داده است. اوپک قرار است در نشست خود در روزهای 22 و 23 ژوئن در وین، آینده توافق کاهش تولید را بررسی کند. در این میان تلاش عربستان و روسیه برای تسهیل توافق و افزایش تولید نفت باعث رنجش برخی اعضا شده است؛ چنانکه ونزوئلا و ایران پیش‌تر مراتب اعتراض خود را به تلاش‌های چند عضو توافق برای تصمیم‌گیری از طرف تمامی کشورهای امضاکننده توافق، ابراز کرده بودند. دیروز نیز جبار اللعیبی وزیر نفت عراق، در بیانیه‌یی شدید‌اللحن، تلاش‌ها برای لوث کردن توافق و افزایش تولید نفت اعضای اوپک را محکوم کرد.
روز گذشته بهای معاملات آتی نفت برنت 10 سنت افزایش یافت تا این شاخص، بشکه‌یی 76 دلار و 56سنت معامله شود. در همین حال، فیوچرهای وست‌تگزاس اینترمدییت نیز با ۱۴ سنت افزایش نسبت به قیمت نهایی روز قبل از آن، در قیمت
66 دلار و 24 سنت در هر بشکه به فروش رسید. به گزارش رویترز، افزایش جزئی قیمت نفت در حالی محقق شد که در آستانه نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، معامله‌گران تمایلی به انجام معاملات جدید ندارند. نشست عادی وزیران اوپک در 22 ماه ژوئن در وین اتریش برگزار خواهد شد. کاهش داوطلبانه تولید نفت خام اوپک و متحدان این سازمان، به‌خصوص روسیه و افزایش تقاضا باعث شد قیمت نفت افزایش یابد. در حال حاضر اما، بازارهای نفت به‌شدت تحت تاثیر اتفاقات سیاسی و اظهارنظرها قرار دارد.
دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا و کیم‌جونگ‌اون رهبر کره‌شمالی، صبح روز گذشته با هدف کاهش اختلافات و نحوه پایان دادن به بن‌بست اتمی در شبه جزیره کره در سنگاپور ملاقات کردند. شانون ریوکین مدیر سرمایه‌گذاری در شرکت ریوکین سکوریتیز، درباره اهمیت این مساله برای بازار نفت به رویترز گفت: «همه چیز در این هفته تابع تحولات جهانی است. این روز دیدار تاریخی میان رییس‌جمهور امریکا و رهبر کره‌شمالی در سنگاپور است. هر نتیجه مثبتی خبر خوبی برای بازارها خواهد بود.»
نشست سرنوشت‌ساز
اعضای اوپک در تاریخ 22 ژوئن در وین، پایتخت اتریش دیدار می‌کنند تا توافق کاهش 1.8میلیون بشکه عرضه روزانه که با همکاری 10 کشور غیرعضو، ازجمله روسیه، به دست آمده بود را بررسی کنند. توافق اوپک از نگاه بسیاری از ناظران بازار عامل اصلی از بین رفتن ذخایر مازاد نفتی در کشورهای OECD بوده است. این توافق قرار است تا پایان سال 2018 پابرجا بماند. برخی مقامات اوپک اما در مدت اخیر عنوان کرده‌اند که قصد دارند تا پیش از پایان اتمام توافق جاری، با روسیه و دیگر کشورهای غیرعضو اوپک به نوعی به توافق نظارت بر تولید برسند.
خبرگزاری پلاتس به همین بهانه سراغ وزیر نفت قطر، محمد صالح الساده رفت. الساده در زمان مذاکرات سال 2016 که به امضای توافق منتهی شد، ریاست سازمان کشورهای صادرکننده نفت را برعهده داشت. وی به این خبرگزاری گفت که با وجود تنگنای حاکم بر بازار و عوامل ژئوپلیتیکی که به افزایش قیمت نفت منجر شده بود، هنوز احتمال دارد که اوپک به همکاری خود در مدیریت عرضه با کشورهای غیرعضو ادامه دهد. وزیر نفت قطر می‌گوید که در نشست اوپک در وین، ثبات بازار در بلندمدت و کوتاه‌مدت را بررسی می‌کند.
الساده به پلاتس گفت که سرمایه‌گذاری جهانی در صنایع بالادستی نفت نمی‌تواند جوابگوی تقاضا در آینده باشد. او در ادامه عنوان کرد: «اگر سرمایه‌گذاری در نفت شیل در امریکا را به حساب نیاوریم، در دیگر مناطق جهان، تردیدی عمومی باعث شده تا منابع لازم به اکتشاف و توسعه اختصاص پیدا نکند. این در حالی است که عرضه نفت در آینده
نه تنها باید جوابگوی تقاضای فزاینده باشد، بلکه باید کاهش عرضه در برخی نقاط جهان را نیز جبران کند و این مساله نیاز به سرمایه‌گذاری در این حوزه را دوچندان می‌کند.»
اختلاف‌نظر بر سر افزایش تولید
هر چند احتمال تحریم نفتی ایران و ونزوئلا وضعیتی تنگنا در عرضه را وعده می‌دهد، اما تولید نفت خام سه تولیدکننده اول جهان یعنی روسیه، امریکا و عربستان در حال افزایش است. به گزارش رویترز، روسیه در اوایل ماه ژوئن تولید خود را به 11.1میلیون بشکه در روز رساند. در امریکا نیز تولید در 2 سال گذشته رشد چشم‌گیری را تجربه کرده و رکورد 10.8 میلیون بشکه‌یی در روز را ثبت کرده است. همچنین عربستان‌سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، به اوپک اعلام کرده که تولید نفت خود در ماه مه را به اندکی بیش از ۱۰میلیون بشکه در روز افزایش داده است. این در حالی است که تولید این کشور در ماه آوریل 9.9میلیون بشکه در روز بود. در هفته‌های گذشته، وزرای نفت عربستان‌سعودی و روسیه در سنت‌پترزبورگ عنوان کردند که با گذر زمان، کاهش تولید اوپک و متحدانش می‌تواند تسهیل شود تا از این طریق اختلالات عرضه ونزوئلا و ایران (به‌دلیل تحریم‌های امریکا علیه این کشور) جبران شود. از این رو، جانبداری احتمالی روسیه و عربستان‌سعودی از افزایش تولید در نشست آتی اوپک عجیب نخواهد بود.
از طرفی، ونزوئلا و ایران از اوپک خواسته بودند که یکپارچگی خود را حفظ کند. استدلال این دو کشور این بوده که افزایش عرضه نفتی اعضا، اگر به بهای ازدست رفتن سهم این دو کشور از بازار تمام شود، در تضاد با منشور اوپک و حفظ منافع تک‌تک اعضای سازمان است.
اخبار جدید از این حکایت دارد که تنها ایران و ونزوئلا به رویکرد عربستان و روسیه معترض نیستند. به گزارش رویترز، وزیر نفت عراق جباراللعیبی نیز لب به انتقاد گشوده است. وزیر نفت عراق در بیانیه‌یی شدیدالحن گفت که قیمت نفت همچنان نیازمند حمایت و ثبات است و تولیدکنندگان «نباید در مورد نیاز بازار به عرضه بیشتر در وضعیت فعلی اغراق کنند، چراکه عرضه بیشتر می‌تواند به وارد آمدن آسیب عمده به بازارهای جهانی منجر شود.» به گفته اللعیبی «چنین اقدامی ممکن است از سوی سفته‌بازان و مصرف‌کنندگان به صورت نادرست تعبیر شود و به کاهش قابل‌توجه قیمت نفت منجر شود که برای ما غیرقابل قبول خواهد بود.»
وزیر نفت عراق همچنین تصمیمات یکجانبه برخی تولیدکنندگان بدون مشورت با بقیه اعضای توافق کاهش تولید را رد کرد و هشدار داد، این اقدام «ممکن است به اشکال مختلف موجب نقض توافق کاهش تولید شده و به توافق پایان دهد.»
وزیر نفت عراق، اوپک را به مقاومت در برابر فشار برای افزایش عرضه دعوت کرد و گفت: «تولیدکنندگان باید به صورت هوشمندانه و باتوجه به واقعیت‌های موجود عمل کنند و تحت‌تاثیر فشارها و درخواست‌ها برای افزایش تولید نفت که می‌تواند منجر به تبعات نامطلوبی شود، قرار نگیرند.»
وزیر نفت دومین تولیدکننده بزرگ در اوپک در بیانیه خود اعلام کرد که کاهش تولید اوپک هنوز به هدف خود دست نیافته است و قیمت نفت همچنان پایین‌تر از سطح مطلوب است. وی ادامه داد: «تولیدکنندگان نفت عضو و غیرعضو اوپک هنوز به مجموع اهداف خود نرسیده‌اند؛ عراق تصمیم‌های یکجانبه اتخاذ شده از سوی برخی تولیدکنندگان را که با بقیه مشورت نمی‌کنند، رد می‌کند.»
این اظهارات پس از آن مطرح می‌شود که در هفته‌های اخیر رویترز گزارش‌هایی را منتشر کرد که نشان می‌دهد دولت امریکا یک روز قبل از وضع تحریم‌های جدید علیه ایران به صورت غیررسمی از عربستان و برخی دیگر از تولیدکنندگان نفت درخواست کرده تولید خود را افزایش دهند. حسین کاظم پوراردبیلی نماینده ایران در هیات عامل اوپک نیز هفته گذشته در این مورد به رویترز گفت: مسخره و حیرت‌انگیز است که ببینیم تشکیلاتی از واشنگتن به عربستان می‌آیند تا از این کشور بخواهد تا افت صادرات نفت ایران و ونزوئلا، به‌دلیل تحریم‌های غیرقانونی علیه این کشورها را جایگزین کند. در نگاه ناظران، تک‌روی عربستان‌سعودی در موضوع افزایش تولید باعث رنجش بعضی اعضای اوپک شده و این مساله می‌تواند بر نشست اوپک در وین سایه اندازد.
وزیر نفت قطر اما در مصاحبه با پلاتس درباره خروج اوپک از تفاهم و آغاز مذاکرات برای تحقق این مهم در نشست وین صحبتی نکرد. او درباره نشست وزیران اوپک گفت که در این نشست وزرا شرایط موجود در بازار را بررسی خواهند کرد و بر آن اساس تصمیم‌گیری می‌کنند. وی افزود که این تصمیم با «در نظر گفتن ثبات بازار در بلندمدت و کوتاه‌مدت» گرفته خواهد شد.
