حذف خطوط تاکسی موازی با مترو و «بی‌‌آرتی»
گروه راه و شهرسازی آزاده کاری
تاکسی‌ها در شهر تهران یکی از مهم‌ترین وسایل حمل و نقل عمومی محسوب می‌شوند. با توجه به شلوغی بیش از اندازه مترو و اتوبوس بسیاری از شهروندان ترجیح می‌دهند به جای مچاله شدن در کابین‌های شلوغ مترو و اتوبوس یا ایستادن در صف‌های طویل انتظار، از وسیله حمل و نقل آسان‌تر یعنی تاکسی استفاده کنند. هر چند کرایه تاکسی‌ها در شرایط فعلی چندان به صرفه نیست و بعد از افزایش 12.5درصدی نرخ تاکسی‌ها که حدود 10روز پیش اعمال شد، از تعداد تاکسی سواران کاسته شده اما باز هم مشتریان خاص خودش را دارد. ناگفته نماند این مشتریان باید سختی‌های مربوط به ساعت‌ها در ترافیک ماندن را نیز به جان بخرند.
جانمایی نامناسب برخی خطوط تاکسی معضلی است که در برخی مناطق و محله‌های شهر تهران وجود دارد و به همین دلیل شرکت تاکسیرانی تهران تصمیم گرفته است تا 650 خط تاکسی فعال در تهران را ساماندهی کند.
علیرضا قنادان، مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی تهران در گفت‌وگو با «تعادل» توضیحاتی در خصوص طرح ساماندهی خطوط تاکسیرانی ارائه کرد و گفت: برای ساماندهی خطوط تاکسیرانی با یک شرکت مشاور قرارداد بسته‌ایم و بناست این شرکت مطالعات مربوط به جانمایی خطوط را انجام داده و پیشنهادهای خود مبنی بر ایجاد تغییرات را به ما اعلام کند. زیرا هرگونه تغییر، اضافه یا حذف خطوط نیاز به بررسی‌های فراوان دارد تا بعد از تغییرات مشکلی برای شهروندان به وجود نیاید. اکنون در حال جمع‌آوری اطلاعات در خطوط مختلف هستیم و این کار در میانه راه قرار دارد. بلافاصله بعد از انجام کار مطالعاتی، وارد فاز اجرایی خواهیم شد.
قنادان با بیان اینکه رویکرد مدیریت شهر توسعه حمل و نقل عمومی است، افزود: بنابراین دیدگاه ما این است که خطوط بلند تاکسیرانی که به موازات آن خطوط بی‌آر تی و مترو وجود دارد، کمرنگ شوند و بیشتر به سمت خطوط کوتاه برویم. در این مهندسی مجدد خطوط یکی از اولویت‌های اصلی ما یکپارچگی سیستم حمل و نقل تاکسیرانی و توسعه خطوط مترو و اتوبوس است.
طرحی جدید برای شرکت‌های تاکسیرانی
او با بیان اینکه اکنون 19 شرکت مجوز تاکسیرانی دارند و به عنوان شرکت‌های خصوصی تاکسیرانی فعالیت می‌کنند، از طرحی جدید برای ساماندهی این شرکت‌ها خبر داد و گفت: در این طرح که در حال آماده‌سازی زیربنایی آن هستیم این است که در آینده نه چندان دور پروانه‌های صادره برای شرکت‌های خصوصی تاکسیرانی به صورت تخصصی صادر می‌شود. برای مثال شرکت‌هایی که در حوزه خدمات سازمانی کار کنند یا سرویس‌های اینترنتی، تلفنی و سرویس مدارس هر کدام پروانه تخصصی مربوط به همین فعالیت را اخذ کرده و باید در این حیطه فعالیت کنند.
وی تاکید کرد: البته همان‌طور که گفتم این موضوع فعلا در حال بررسی است و بعد از اینکه ظرفیت‌های آن آماده شد و مصوبات آن را از شورای شهر گرفتیم مبنای عمل تاکسیرانی قرار خواهد گرفت.
متوسط عمر ناوگان تهران 5/6 سال
مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران با بیان اینکه اکنون حدود 80 هزار تاکسی در سطح شهر فعالیت می‌کنند، در مورد نوسازی تاکسی‌های فرسوده که طرح آن چند سالی است کلیدخورده است، صحبت کرد و گفت: برای اینکه بتوانیم سن متوسط ناوگان را حفظ کنیم، باید سالانه 8 هزار خودرو نوسازی شود. عمر متوسط تاکسی‌ها 10 سال برآورده شده و بعد از آن اقساط می‌شود اکنون متوسط سن ناوگان تاکسیرانی تهران 6.5 سال است.
امسال 10 هزار تاکسی نوسازی می‌شوند
وی با بیان اینکه نوسازی ناوگان تاکسیرانی نیاز به کمک و حمایت‌های دولت و سازمان‌های مختلف دارد، تصریح کرد: نمی‌توان فقط با استفاده از منابع شهرداری تهران نوسازی تاکسی‌ها را انجام داد. طبق قانون، دولت و نیز شرکت خودروساز در این زمینه مسوولیت‌هایی دارند و باید همه این سازمان‌ها در کنار یکدیگر برای این منظور تلاش کنند.
قنادان ادامه داد: برای امسال برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا باتوجه به ظرفیت‌های موجود حدود 10 هزار تاکسی را نوسازی کنیم. این به شرطی است که دولت و خودروساز به تعهدات‌شان عمل کنند. اگر هر کدام از اینها به تعهدات خود عمل نکنند قطعا نمی‌توان کار نوسازی تاکسی‌ها را انجام داد. متاسفانه از سال گذشته تاکنون شرکت خودرو ساز هنوز به تعهدات خود عمل نکرده است. اکنون ماه سوم سال هم تمام شده و وارد فصل دوم می‌شویم اما فقط موفق به نوسازی حدود 100 تاکسی شده‌ایم که آن هم در قالب طرح‌های جامع نبوده است.
10هزار خودرو در نوبت نوسازی
وی ادامه داد: این نوسازی بسیار کم و محدود به خودروهای ون یا قراردادهای جانبی و متفرقه بوده و در قالب طرح ملی نوسازی خودروهای فرسوده نوسازی انجام نشده و این طرح ملی از آذر سال گذشته تاکنون متوقف بوده است. سال گذشته نیز در مجموع حدود 4 هزار و 500 تاکسی نوسازی شدند و این با نوسازی 8 هزار تاکسی مورد نظر ما فاصله بسیار دارد. در واقع شرکت خودروساز از سال گذشته به شکل یکجانبه روند نوسازی را متوقف کرد. این در حالی است که اکنون 10 هزار خودرو در نوبت نوسازی قرار دارند و کار ثبت‌نام خود را انجام داده‌اند اما با گذشت 6 ماه هنوز موفق به تعویض تاکسی‌های خود نشده‌اند.
جایگزین کردن ون به جای سواری
بسیاری اعتقاد دارند طرح استفاده از ون به عنوان تاکسی شکست خورده و شهروندان استقبال زیادی از این نوع تاکسی‌ها نکردند. واقعیت این است که تاکسی‌های «ون» همواره مشکلات زیادی در سوار و پیاده شدن دارند به ویژه اگر کسی در ردیف‌های پشتی نشسته باشد و بخواهد پیاده بشود، اوضاع زمانی پیچیده‌تر می‌شود که تمام ظرفیت ون پر باشد و پروسه خروج بسیار وقت‌گیر و فیزیکی می‌شود.
از سوی دیگر با توجه به چینی بودن اکثر این خودروها رانندگان ون مجبورند برای تامین هزینه‌های جانبی خودروهای‌شان و هزینه‌های معیشتی از مسافران کرایه‌یی مساوی با تاکسی‌ها دریافت کنند که این کار به ضرر هر دو طرف تمام می‌شود. به نحوی که اقبال از این تاکسی‌ها کم شده و مسافرانی هم که در برابر دریافت خدمات کمتر به نسبت تاکسی‌ها مجبورند کرایه‌یی برابر را پرداخت کنند، متضرر می‌شوند، از سوی دیگر با شکست خوردن طرح «تاکسی‌های ون» رانندگان ون‌ها در بلاتکلیفی مانده‌اند و با گذشت چند سال و مستهلک شدن بیشتر ون‌ها ساماندهی آنها سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌شود و جایگزینی ون‌ها با محصولات جدید هزینه زیادی را طلب می‌کند.
علاوه بر این در مقایسه با تاکسی به دلیل تعداد مسافر بیشتر، زمان بیشتری برای رسیدن به مقصد تلف می‌شود و زمانی که موقع پیاده شدن مسافر انتظار دارد به نسبت تاکسی کمتر کرایه بپردازد اما به ناچار کرایه تاکسی را پرداخت می‌کند در حالی که رنج سوار ون شدن را به جان خریده است. البته قنادان در این باره نظر دیگری دارد و نه تنها طرح استفاده از ون به عنوان تاکسی را شکست خورده نمی‌داند بلکه آن را برای شهری با شرایط تهران گزینه مناسبی بهتر از تاکسی‌های سواری می‌داند.
قنادان در این باره به تعادل گفت: هم‌اکنون ون یکی از بهترین وسایل حمل و نقل در شهر تهران محسوب می‌شود و حدود 7 هزار تاکسی ون در سطح شهر فعالیت می‌کنند. آنچه امروز باعث نارضایتی و عدم اقبال به تاکی‌های ون شده این است که اکنون ون‌ها به سن فرسودگی رسیده‌اند. خودرویی که در سن فرسودگی قرار می‌گیرد ظاهر زننده دارد، راننده را اذیت می‌کند و هم اینکه فضای داخلی آن باعث ناراحتی مسافران می‌شود. بنابراین باید به سمت طرح‌های نوین برویم.
نوسازی تاکسی‌های ون
وی با بیان اینکه از سال گذشته شرکت تاکسیرانی طرح جدیدی درخصوص نوسازی خودروهای ون را آغاز کرده است، گفت: امسال نیز یکی از اولویت‌های ما نوسازی تاکسی‌های ون است تا ون‌های استاندارد با اتاق و صندلی‌های استاندارد را جایگزین ون‌های کنونی کنیم که چندان استاندارد نیستند. اگر این اتفاق بیفتد حضور ون‌ها به عنوان تاکسی در سطح شهر می‌تواند بسیار مطلوب باشد. یک ون به اندازه سه خودرو معمولی می‌تواند مسافر جابه‌جا کند در نتیجه از حجم ترافیک نیز کاسته می‌شود.
مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران با تاکید بر اینکه طرح نوسازی تاکسی‌های ون امسال نیز ادامه دارد، تصریح کرد: دراین خصوص مذاکراتمان را با چند خودروساز داخلی که ون تولید می‌کنند پیش می‌بریم. اما نکته قابل توجه این است که قیمت یک ون استاندارد زیر 100 میلیون تومان نیست و یک تاکسیران نمی‌تواند با هزینه خودش یک ون 100میلیون تومانی بخرد. در چنین مواردی انتظار این است که دولت و نظام مدیریتی یارانه‌یی برای خرید خودروها در نظر بگیرند تا بتوان در بلندمدت خودروهای سواری را جمع کرده و همه تاکسی‌ها تبدیل به ون شوند.
داستان تاکسی‌های اینترنتی
تاکسی‌ها تا دو سال پیش بدون هیچ رقیبی در سطح شهر تردد می‌کردند و به همین دلیل بسیار مواقع شاهد برخوردهای نامناسب رانندگان با مسافران و نیز نرخ‌های دلبخواه آنها بودند. اما از سال 95 با ورود تاکسی‌های اینترنتی شرایط تغییر کرد و تاکسی‌های قدیمی کم‌کم به حاشیه رانده شدند. به همین دلیل و با کاهش استفاده شهروندان از تاکسی‌های سنتی به‌تدریج صدای اعتراض این رانندگان بلند شد و به جایی رسید که بارها و بارها جلوی فرمانداری و مجلس تجمع کرده و خواستار توقف فعالیت شرکت‌های اینترنتی شدند.
سازمان تاکسیرانی نیز در حمایت از این رانندگان مدتی به بهانه نداشتن مجوز برخی از این شرکت‌ها را تعطیل کرد اما درنهایت مانند همیشه زور تکنولوژی بر سنت چربید و تاکسی‌های اینترنتی با اخذ مجوز فعالیت خود را مجددا از سر گرفتند. البته سازمان تاکسیرانی نیز برای دور نماندن از این عرصه، تاکسی اینترنتی کارپینو را راه‌اندازی کرد و رانندگان زیادی جذب این شرکت شدند. اما مشکل رانندگان آژانس‌های خودرو همچنان به قوت خود باقی است و هنوز هم هر از چندگاه صدای اعتراض آنها بلند می‌شود. اکنون تعداد شرکت‌های تاکسی اینترنتی افزایش پیدا کرده و حتی یک شرکت روسی نیز در تهران دراین زمینه فعالیت می‌کند.
قنادان درباره فعالیت شرکت‌های اینترنتی تاکسی توضیحاتی ارائه داد و گفت: تمام شرکت‌های اینترنتی که اکنون فعالیت می‌کنند باید از شهرداری تهران مجوز بگیرند. اکنون تعدادی از آنها مجوز دارند و فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها بازار خودشان را دارند و به خوبی فعالیت می‌کنند. در یک سیستم رقابتی و آزاد مردم خودشان ترجیح می‌دهند که سوار یک خودرو بی‌نام نشان شوند و ریسک عدم امنیت را خودشان می‌پذیرند به قیمت اینکه پول کمتری پرداخت کنند.
شرکت‌های جدید اینترنتی در راهند
وی ادامه داد: علاوه بر شرکت‌های موجود، شرکت‌های جدید با ایده‌های خلاقانه‌تر و متفاوت‌تر درخواست مجوز داده‌اند که به‌زودی مجوزشان آماده می‌شود. به نظر می‌رسد، درآینده شاهد این خواهیم بود که فعالیت این شرکت‌ها در قالب استاندارد و مجوزهای مربوطه تسهیل شود. کاری که از دست ما برمی‌آید این است که از آنها حمایت کنیم و دست آنها را باز بگذاریم. البته یک‌سری ضوابط و الزامات اصلی وجود دارد که در همه جای دنیا رعایت می‌شود و ما به دنبال این نیستیم که مقررات جدید داشته باشیم. بلکه براساس ضوابطی که در دنیا وجود دارد به متقاضیان مجوز دهیم. قنادان افزود: همچنین شرکت‌هایی که نوپا بوده و تازه به آغاز به کار کرده‌اند نیز از حمایت‌ها و پشتیبانی ما برخوردار خواهند شد. در این باره ظرفیت‌های اطلاع‌رسانی و رسانه‌یی داریم که می‌توانیم در اختیار آنها قرار دهیم. برای مثال اطلاعات کاملی از رانندگان داریم و دیگر نیازی نیست که بروند کنار خیابان و از افرادی ثبت‌نام کنند که مشخص نیست چه وضعتی دارند و اصلا شغل‌شان رانندگی نیست.
پرداخت غیرنقدی کرایه در سال 97
قنادان یکی دیگر از تغییرات ایجاد شده در تاکسیرانی تهران را امکان پرداخت غیرنقدی کرایه‌ها دانست و گفت: دستگاه‌های کارتخوان به صورت پایلوت روی تعدادی از تاکسی‌ها برای پرداخت غیر نقدی کرایه تاکسی نصب شده است، تاکنون جمع بندی‌های لازم صورت گرفته و نواقص اجرای طرح پرداخت غیرنقدی شناسایی شده و قرار است تا پایان سال 97 کرایه تاکسی غیر نقدی پرداخت شود.
مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران با بیان اینکه در سازمان تاکسیرانی برای پرداخت غیرنقدی برنامه‌هایی داریم که از سیستم‌های متفاوتی استفاده کنیم، ادامه داد: تنها موضوع دستگاه کارتخوان مطرح نیست و از سایر دستگاه‌ها در تاکسی برای پرداخت غیرنقدی استفاده می‌شود.
