راهکار عبور از چالش بی‌آبی
نماینده فائو در ایران: پروژه‌های مشترک بیابان‌زدایی در ایران اجرایی شده است
گروه بنگاه‌ها
«ایران با کمبود آب روبه‌روست.» این عبارات و عباراتی از این دست ترکیب‌بند اکثر اظهارنظرهایی است که در مورد آب در کشورمان می‌شود؛ اظهارنظرهایی که ظاهرا از گذشته‌های باستانی و از زمان هخامنشیان درباره چالش‌های پیش روی کشورمان مطرح می‌شدند؛ آن‌گونه که در کتیبه‌های تاریخی آمده است که داریوش کبیر در دعاهایی که برای ایران داشته؛ آرزو می‌کرده که خداوند کشورش را از شر دروغ؛ جنگ و خشکسالی نجات دهد. اما در طول تاریخ ایرانیان راهکارهایی را پیدا کردند که از طریق آنها توانستند بر این چالش فائق آیند؛ طراحی قنات‌هاو آب‌انبارها نمونه‌هایی جالب توجه از خلاقیت ایرانیان برای حل مشکل کم آبی و حفاظت از این ثروت ارزشمند است.
از روز گذشته نشست علمی گرد و غبار، چالش‌ها و راهکارها به مدت یک روز با حضور کارشناسان داخلی و خارجی در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج برگزار شد. نشستی که در جریان آن تلاش شد تا راهکارهایی برای عبور ایران از چالش بی‌آبی اندیشیده شود.
نماینده موقت فائو در ایران با بیان اینکه تخریب خاک در جهان قابل جبران نیست، گفت: بر این اساس پروژه‌های مشترکی در ایران و سایر نقاط جهان در این راستا به اجرا درآمده است.
رائو ماتا دیروز در نشست علمی گرد و غبار، چالش‌ها و راهکارها که در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج برگزار شد، افزود: «پروژه احیای اراضی جنگلی و تخریب یافته» (RFLDL) در مناطق خشک و نیمه خشک استان‌های کرمان و خراسان جنوبی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های مشترک در این حوزه است که با حمایت سازمان تسهیلات جهانی محیط زیست اجرا می‌شود. او اظهار داشت: در فرآیند اجرای پروژه احیای اراضی جنگلی و تخریب شده، ظرفیت‌های جوامع محلی برای تحقق مدیریت پایدار اراضی جنگلی و برای حفاظت از جنگل‌ها، اراضی فرسوده و دیگر منابع طبیعی و نیز ارتقای معیشت‌های جایگزین تقویت می‌شود. ماتا گفت: این پروژه‌ها در تطابق با سیاست‌گذاری‌های ملی در زمینه مقابله با بیابان‌زایی، حفاظت از تنوع زیستی و کاهش آثار منفی تغییرات آب و هوایی به اجرا درآمده است.
او افزود: در چارچوب برنامه یکپارچه مدیریت پایدار منابع آبی حوضه دریاچه ارومیه، فائو نیز حمایت‌های لازم برای احیای دریاچه و اکوسیستم جانبی دارد.
ماتا ادامه داد: افزون بر این، 2 پروژه منطقه‌یی فائو در بخش کمبود آب و مبارزه با خشکسالی در ایران استمرار دارد. او گفت: یکی از پروژه‌ها با عنوان «اجرای برنامه 2030 برای کارایی، بهره‌وری و پایداری آب در کشورهای خاور نزدیک و شمال آفریقا» تحت حمایت سازمان توسعه بین‌المللی سوئد و با هدف تدوین چارچوب مناسب برای اجرای تمهیدات برنامه 2030 در مبارزه با تاثیرات کمبود آب در ایران، اردن، لبنان، مصر، کرانه باختری و نوار غزه، تونس، الجزایر و مراکش وارد مرحله اجرایی شده است.
او اضافه کرد: فائو همچنین در تلاش است تا از طریق دومین پروژه منطقه‌یی با عنوان «حمایت از پلتفرم همکاری منطقه‌یی در برنامه ابتکار کمبود آب» ظرفیت‌های منطقه‌یی و تبادل اطلاعات بین کشورهای منطقه را افزایش داده و چارچوبی برای افزایش بهره‌وری آب ارائه کند.
نماینده موقت فائو در ایران بیان داشت: فائو در مسیر پیش‌رو در نظر دارد در چارچوب برنامه کاری‌اش و به گونه‌یی فعال، تخصص فنی و تجربیات جهانی خود را دوشادوش سایرکارگزاری‌های ملل متحد و شرکای دیگر در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار دهد.
او افزود: این تلاش‌ها به بسیج منابع لازم منتهی خواهند شد تا با اجرای اقدامات ماندگار، جامع و یکپارچه، کشور قادر به دستیابی به اهداف توسعه پایدار شود. ماتا ادامه داد: همان‌طور که در آرمان 15 توسعه پایدار اشاره شده است، خاک منبعی تجدیدناپذیر است که از بین رفتن آن در طول حیات بشری قابل جبران نیست، بنابراین بسیار مهم است که ما دست در دست هم و با اقدامی جمعی برای حفاظت از منابع خاک و در نهایت حفاظت از آینده بشر اقدام کنیم.
تهران در بحران مطلق آب قرار دارد
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران از قیمت پایین آب شرب و خدمات آبفا در ایران انتقاد و خاطرنشان کرد: در دنیا به یک چاه آب همانند چاه نفت نگاه می‌کنند اما در ایران قیمت هر لیتر آب شرب شهری سه ریال بوده و ایران در زمره کشورهای با قیمت پایین خدمات آبفا قرار دارد.
محمد پرورش در این نشست علمی گرد و غبار، چالش‌ها و راهکارها که روز یکشنبه ۲۷ خرداد در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد با بیان اینکه شاید ریشه اصلی گرد و غبار در بحث آب باشد، گفت: امروز موضوع آب در ایران به یک ابرچالش تبدیل شده است.
پرورش افزود: امروز در کشور ۸۰ تا ۸۵ درصد منابع آب تجدیدپذیر مصرف شده است؛ در هیچ جای دنیا چنین منطقی وجود ندارد.
او در ادامه با تاکید بر لزوم ایجاد استراتژی هماهنگ بین بخشی برای مدیریت بحران آب خاطرنشان کرد: ۲۵درصد آب کشور در استان تهران که یک درصد از سطح کشور را دارد، تولید می‌شود بنابراین برنامه‌ریزی برای مدیریت آب شرب تهران می‌تواند برای کشور به یک مدل تبدیل شود.
پرورش از تولید سالانه یک میلیارد و ۴۱۶ میلیون مترمکعب آب در استان تهران خبر داد و گفت: اوج مصرف آب در تهران روزانه به 4.5 میلیون مترمکعب می‌رسد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران در خصوص مقایسه سرانه آب تهران، ایران و جهان نیز گفت: سرانه آب جهان برای هر نفر در سال 6هزار مترمکعب است، این سرانه در ایران هزار تا هزار و ۲۰۰ و در تهران ۳۳۰ مترمکعب است.
او افزود: طبق معیارهای جهانی سرانه کمتر از ۵۰۰ مترمکعب به معنای بحران مطلق آب است، بنابراین اکنون تهران در بحران مطلق آب قرار دارد.
پرورش ادامه داد: همه اینها در حالی است که سال ۱۳۱۰ سرانه آب در تهران 6هزار مترمکعب بود و امروز با رسیدن جمعیت به ۱۴.۵میلیون نفر این سرانه به ۳۳۰ مترمکعب کاهش پیدا کرده است. این مسوول در خصوص سرانه مصرف در تهران نیز اعلام کرد: سرانه مصرف در استان تهران ۲۲۰ مترمکعب در روز است البته سرانه شهر تهران چیزی در حدود ۱۰۰ مترمکعب بیشتر از استان تهران است. او با بیان اینکه ایران در بین ۲۴ کشوری که وضعیت خطرناک آبی دارند قرار گرفته و افزود: در دنیا برداشت ۲۰درصدی از منابع تجدیدپذیر مرز برداشت محسوب می‌شود و بیش از ۴۰درصد هم معنا ندارد ولی در ایران ۸۰درصد از منابع آب تجدیدپذیر مصرف شده است.
پرورش اعلام کرد: از ۶۰۹ دشتی که در کشور وجود دارد، ۲۲۸ دشت ممنوعه و ۱۶۶ دشت نیز ممنوعه بحرانی است.
او در ادامه به مقایسه مصرف آب در ایران و کشورهای توسعه‌یافته پرداخت و گفت: مصرف آب در بخش شرب در ایران 6درصد، در صنعت 3درصد و در کشاورزی حدود ۹۲درصد است اما در دنیا این ارقام به ترتیب شش درصد، ۴۶ درصد و ۴۸درصد برآورد می‌شود.
این مسوول خاطرنشان کرد: با توجه به این ارقام ما می‌توانیم ۴۵درصد از آب مصرفی در بخش کشاورزی، 3.8درصد از آب مصرفی در بخش شرب و 1.5درصد از آب مصرفی در بخش صنعت احصا کنیم. پرورش از قیمت پایین آب شرب و خدمات آبفا در ایران نیز انتقاد و خاطرنشان کرد: در دنیا به یک چاه آب همانند چاه نفت نگاه می‌کنند اما در ایران قیمت هر لیتر آب شرب شهری سه ریال بوده و ایران در زمره کشورهای با قیمت پایین خدمات آبفا قرار دارد.
او بر لزوم برنامه‌ریزی برای بازچرخانی 1.5میلیارد مترمکعب آب در تهران تاکید کرد و گفت: هر چه قیمت خدمات آبفا بیشتر شود مصرف آب نیز کمتر خواهد شد.
حل بحران زیست‌محیطی به تنش‌زدایی بین عربستان سعودی و ایران نیازمند است
در همین زمینه یک استاد محیط زیست دانشگاه تهران با بیان اینکه تنش‌های سیاسی بین ایران و عربستان سعودی مانع همکاری زیست محیطی دانشمندان عربستانی با دانشمندان ایرانی شده است، گفت: تا زمانی که این تنش‌های سیاسی درست نشود نمی‌توان برای محیط زیست کاری کرد. مجید مخدوم در نشست علمی پدیده گرد و غبار، چالش‌ها و راهکارها که روز یکشنبه 27 خرداد ماه در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد گفت: واقعیت این است که امروز وضعیت محیط زیست ایران بحرانی است.
مخدوم ادامه داد: محیط زیست پنج مولفه صنعت، طبیعت، فرهنگ، اقتصاد و سیاست دارد که سیاست در این مولفه‌ها حرف اول را می‌زند.
او با بیان اینکه همه بلاهایی که بر سر محیط زیست آمده است ناشی از سیاست است، خاطرنشان کرد: سال گذشته دانشمندانی از کشورهای ایران، عربستان، اردن و قطر در شهر بن آلمان برای بررسی وضعیت ریزگردها که یکی از کانون‌های اصلی آن نیز در کشور عربستان وجود دارد دور هم جمع شدند.
این استاد دانشگاه تهران ادامه داد: در این جلسه راهکارهایی برای حل این معضل در زمانبندی و یک ساختار تشکیلاتی مشخص در نظر گرفته و قرار شد این موضوع با کمک دانشمندان ایران و عربستان پیش برود اما در پایان جلسه و پس از قرائت قطعنامه عواملی از دستگاه امنیتی عربستان که در جلسه حضور داشتند پیشبرد هر گونه همکاری را به تجدیدنظر در سیاست‌های منطقه‌یی ایران منوط کردند. او ادامه داد: با این اقدام تمام تصمیماتی که در این جلسه گرفته شده بود هدر رفت؛ پس تا مساله سیاسی حل نشود مشکل محیط زیست هم حل نخواهد شد.
مخدوم سیاست داخلی را نیز در ایجاد مشکلات زیست محیطی مقصر دانست و افزود: هفت سال قبل مشخص شد که در حوزه تالاب‌های شادگان و هورالعظیم نفت وجود دارد؛ متاسفانه با مشخص شدن این موضوع هشت نماینده وقت مجلس گفتند که این تالاب‌ها باید برای استخراج نفت خشک شود و این کار را کردند و امروز این منطقه به یک منشا بزرگ ریزگرد برای کشور تبدیل شده است. او با انتقاد از سیاسی شدن محیط زیست در ایران خاطرنشان کرد: هنوز هم برخی فعالان زیست محیطی ما در زندان هستند.
این استاد دانشگاه تهران تبعات منفی همه این مسائل را بر سلامت مردم موثر دانست و گفت: ما سالانه چهار میلیون لیتر هوا مصرف می‌کنیم که فقط یک‌پنجم آن اکسیژن است و در وضعیت فعلی باقی هوای تنفسی ما را گرد و غبار تشکیل می‌دهد.
