شهادت مصطفی چمران در سوسنگرد
سی و یکم خرداد 1360 مصطفی چمران، نماینده و مشاور امام خمینی(ره) در شورای عالی دفاع در جبهه دهلاویه در شمال غربی سوسنگرد به شهادت رسید.
چمران که در روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ در حمله گارد به دانشکده فنی دانشگاه تهران جزو معترضان به حضور نیکسون بود از مسوولان نهضت مقاومت ملی و عضو جبهه ملی در دانشگاه تهران به شمار میآمد. او به همراه تنی چند از همفکرانش به تاسیس نهضت آزادی ایران در خارج از کشور مبادرت کرد و عضویت او در این حزب تا زمان شهادت ادامه داشت.
او پس از قیام خونین 15خرداد سال 1342 و سرکوب ظاهری مبارزات مردم مسلمان به رهبری امام خمینی(ره) دست به اقدامی جسورانه و سرنوشتساز میزند و به همراهی بعضی از دوستان مومن و همفکر، رهسپار مصر میشود و مدت 2سال در زمان عبدالناصر سختترین دورههای چریکی و پارتیزانی را میآموزد و به عنوان بهترین شاگرد این دوره شناخته شده و فورا مسوولیت تعلیم چریکی مبارزان ایرانی را بر عهده میگیرد. در سیام خرداد ماه 1360 یعنی یک ماه پس از پیروزی ارتفاعات الله اکبر، چمران در جلسه فوقالعاده شورای عالی دفاع در اهواز با حضور مرحوم آیتالله اشراقی شرکت و از عدم تحرک و سکون نیروها انتقاد کرد و پیشنهادهای نظامی خود ازجمله حمله به بستان را ارائه داد. این آخرین جلسه شورای عالی دفاع بود که در آن شرکت داشت. در سحرگاه سی و یکم خرداد 1360 ایرج رستمی، فرمانده منطقه دهلاویه به شهادت رسید و شهید دکتر چمران به شدت از این حادثه افسرده و ناراحت بود. شهید چمران یکی دیگر از فرماندهانش را احضار کرد و خود، او را به جبهه برد تا در دهلاویه به جای رستمی معرفی کند. در لحظه حرکت یکی از رزمندگان با سادگی و زیبایی گفت: همانند روز عاشورا که یکایک یاران حسین(ع) به شهادت رسیدند، عباس علمدار او(رستمی) هم به شهادت رسید و اینک خود او آماده حرکت به جبهه است. او به طرف سوسنگرد به راه افتاد و در بین راه مرحوم آیتالله اشراقی و شهید تیمسار فلاحی را ملاقات کرد. برای آخرین بار همدیگر را دیدند و به حرکت خود ادامه دادند. چمران همه رزمندگان را در کانالی پشت دهلاویه جمع کرد، شهادت فرماندهشان را به آنها تبریک و تسلیت گفت و با صدایی محزون و گرفته از غم فقدان رستمی ولی نگاهی عمیق و پر نور و چهرهیی نورانی و دلی مالامال از عشق به شهادت و شوق دیدار پروردگار گفت: خدا رستمی را دوست داشت و برد و اگر خدا ما را هم دوست داشته باشد، میبرد.
سرانجام مصطفی چمران در آن منطقه حین سرکشی به مناطق و خطوط مقدم بر اثر اصابت ترکش خمپارههای دشمن به شهادت رسید.