بی‌میلی به عرضه ملک؛ راز افت معاملات
گروه راه و شهرسازی| زهره علامی|
براساس آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی درباره تحولات بازارمسکن در خردادماه، در این ماه تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به 14.9هزار واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 22.1 و 3.1 درصد کاهش نشان می‌دهد، این در حالی است که در این ماه متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران 6.51میلیون تومان بود که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 8.9 و 45.8 درصد افزایش نشان می‌دهد.
بررسی این آمارها نشان می‌دهد که در خردادماه با افزایش قیمت‌ها شاهد کاهش حجم معاملات بودیم یعنی قیمت مسکن و حجم معاملات دو روند متفاوت را در این ماه طی کرده‌اند، در این شرایط و با توجه به ارسال سیگنال‌های ویژه از بازار مسکن طی خردادماه یعنی رشد قیمت 45درصدی و کاهش 3 درصدی معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته این سوالات مطرح می‌شود که دلیل ثبت چنین ارقامی در شاخص‌های بازار مسکن به چه دلیلی رخ داده است؟ آیا این وضعیت ادامه می‌یابد یا این جهش قیمت تنها در خرداد و اردیبهشت ثبت شده و در ماه‌های آتی شاهد چنین افزایش قیمت‌هایی در بازار مسکن نخواهیم بود.
پاسخ به این سوالات در حالی است که از نخستین روزهای نیمه دوم سال گذشته افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن کلید خورد و تا بهمن ماه ادامه یافت در بهمن و اسفند شاهد ثبات تقریبی قیمت‌ها بودیم تا اینکه با آغاز سال جدید قیمت‌ها دوباره روند صعودی پیدا کرد و در اردیبهشت ماه رکورد رشد قیمت در 6 سال گذشته شکسته شد در خردادماه هم رشد قیمت‌ها تداوم داشت و به نظر می‌رسد که در تیرماه هم شاهد همین روند صعودی باشیم.
در این میان با توجه به وقوع تغییراتی چشمگیر در برخی شاخص‌های بازار مسکن بررسی وضعیت این بازار باید بررسی شود، بیت‌الله ستاریان استاد دانشگاه درباره تحولات بازار مسکن در خردادماه به «تعادل» می‌گوید: در حالی که برخی کارشناسان و مسوولان اعتقاد داشتند که تعداد واحدهای مسکونی خالی زیاد است و این بازار با کاهش عرضه و افزایش قیمت مواجه نخواهد شد، از همان سال گذشته پیش‌بینی می‌شد که قیمت‌ها در بازار مسکن از شهریورماه 96 افزایش خواهد یافت.
ستاریان ادامه می‌دهد: در دوره‌یی که با افزایش عرضه در بازار مسکن مواجهیم، شاهد وقوع دو پیامد هستیم نخستین پیامد این است که دیگر قیمت مسکن افزایش نمی‌یابد و دومین پیامد این است که حاشیه‌نشینی از میان می‌رود و حاشیه‌نشین‌ها در مرکز شهرها ساکن می‌شوند.
او ادامه می‌دهد: در شهریور ماه سال گذشته قیمت مسکن با خیز ملایمی افزایش یافت و کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که این رشد قیمت تا خرداد و تیر سال جاری (97) ادامه یابد. به گفته این استاد دانشگاه، رشد قیمت مسکن تا پایان سال جاری تداوم دارد البته با خروج ترامپ از برجام در سال 98 شاهد رکود نخواهیم بود، زیرا سرمایه‌ها در بخش مسکن باقی می‌ماند و دیگر شاهد کوچ سرمایه از بازار مسکن نخواهیم بود.
افت تمایل فروشندگان به عرضه
ستاریان درباره علت افزایش قیمت مسکن و کاهش حجم معاملات در خردادماه اظهار می‌کند: دلیل این کاهش و افزایش کاملا مشخص است و با توجه به اینکه در تمام بازارها شاهد افت معاملات هستیم در بازار مسکن هم با افت تعداد قراردادهای امضا شده مواجه می‌شویم.
او می‌گوید: در شرایطی که بازارهای اقتصادی شاهد نوسان، تلاطم و نابسامانی است، خرید در تمام بازارهای اقتصادی کاهش می‌یابد. در واقع این فروشنده است که تمایلی برای فروش کالای خود را از دست می‌دهد؛ این موضوع در بازار فرش، خودرو و... در خرداد ماه دیده می‌شود.
این کارشناس ارشد بخش مسکن تصریح می‌کند: در ماه‌های اخیر قیمت مسکن رشد بالایی داشته است و با توجه به این رشد قیمت صاحب ملک تمایلی برای فروش مسکن ندارد و در انتظار می‌ماند که وضعیت بازار مشخص و شفاف شود سپس اقدام به فروش کند.
ستاریان اضافه می‌کند: زمانی که در بازاری شاهد رونق هستیم اما معاملات کاهش می‌یابد به علت مشخص نبودن و نوسان سایر بازارهای اقتصادی چنین اتفاقی رخ می‌دهد و فروشندگان رغبتی برای فروش کالاهای خود ندارند و نمی‌توان با کاهش حجم معاملات در خردادماه اعلام کرد که رکود به بازار مسکن بازگشته است.
او با اشاره به کاهش ساخت و سازها در 5سال گذشته می‌گوید: در این سال‌ها تولیدی در بخش مسکن نداشتیم و در حال حاضر حدود 3 تا 4میلیون واحد مسکونی کمبود داریم. این در حالی است که برخی مسوولان و کارشناسان تلاش داشتند که به جامعه القا کنند که بازار مسکن با افزایش واحد مسکونی خالی روبه‌روست.
این استاد دانشگاه بیان می‌کند: در سال جاری شاهد بازگشت رکود به بازار مسکن نخواهیم بود و دوره رونق در سال آینده هم ادامه می‌یابد، زیرا با خروج امریکا از برجام، سرمایه‌های بخش مسکن از این بخش خارج نمی‌شود و در بازار مسکن باقی می‌ماند. ستاریان تصریح می‌کند: هم اکنون دوره رونق بازار مسکن است و نمی‌توان رکود را پذیرفت، زیرا تولید و ساخت و ساز در حال افزایش است و تولید مصالح ساختمانی و معاملات در بازار مسکن هم رشد داشته است، البته باید وضعیت بازار در خرداد ماه را به دلیل نوسانات سایر بازارهای اقتصادی جدا کرد اما چند ماهی است که شاهد افزایش قیمت؛ تعداد معاملات و رشد ساخت و سازها بودیم بر همین اساس در دوران رونق مسکن به سر می‌بریم. او درباره وضعیت بازار مسکن طی ماه‌های آینده می‌گوید: افزایش قیمت مسکن در ماه‌های آینده ادامه می‌یابد و این روند صعودی قیمت‌ها تا پایان سال تداوم دارد.
این استاد دانشگاه اظهار می‌کند: قیمت‌ها در خرداد جهش داشته است و این جهش در تیرماه هم تکرار می‌شود و همان‌گونه که بر اساس آمار بانک مرکزی، قیمت‌ها در خردادماه نسبت به ماه قبل بیش از 20 درصد رشد داشته و این به معنای جهش است. ستاریان بیان می‌کند: پیش‌بینی می‌شود که در مرداد و شهریورماه روند رشد قیمت‌ها نسبت به خرداد و تیر ملایم شود.
او درباره وضعیت حجم معاملات در ماه‌های آینده می‌گوید: انتظار می‌رود که تعداد قراردادهای امضا شده در ماه‌های آتی افزایش یابد، زیرا هم‌اکنون بازار مسکن تحت تاثیر بازارهای کوتاه‌مدت سکه و ارز قرار دارد و با ثبات در این بازارها سرمایه‌ها به بازار مسکن باز می‌گردد و مردم اقدام به خرید مسکن می‌کنند.
