میانگین نرخ سود بین‌بانکی 18.69 درصد
میانگین روزانه معاملات بین بانکی به 18 هزار میلیارد تومان رسید
6405 هزار میلیارد تومان حجم معامله بین‌بانکی در سال 96
گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|
بازار بین‌بانکی در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ از رشد قابل‌توجهی برخوردار و تعداد معاملات با 33.21درصد افزایش و حجم معاملات با رشد بیش از ۱۰۶درصدی همراه شد. همچنین میانگین نرخ سود بین بانکی 18.69درصد اعلام شده است.
به گزارش «تعادل»، گزارش عملکرد کلی بازار بین‌بانکی ریالی در سال ۱۳۹۶ که توسط بانک مرکزی منتشر شده، نشان می‌دهد که در مجموع ۳۸هزار و ۱۰۱ فقره معامله به ارزش 6405 هزار و 568 میلیارد تومان معادل ۶۴۰۵۵۶۸۰ میلیارد ریال با محدوده نرخ ۱۶ تا ۲۵درصد و با میانگین نرخ 18.69درصد انجام شده است.
بر این اساس، باتوجه به حدود 292 روز کاری، روزانه به‌طور متوسط 22 هزار میلیارد تومان معامله بین‌بانکی انجام شده است که نشان‌دهنده رقم قابل‌توجهی در معاملات بین بانک‌هاست و نشان می‌دهد که همواره تعدادی از بانک‌ها در معاملات پایاپای بانکی با کسری منابع مواجه هستند و تعدادی دیگر از بانک‌ها از مازاد منابع برخوردار هستند و به بانک‌های دارای کسری پول قرض می‌دهند. حتی با فرض اینکه این حجم انبوه تسهیلات بین بانکی یک‌روزه باشد نشان‌دهنده سود انبوه 3.3 هزار میلیارد تومانی بابت تامین کسری بانک‌هاست.
همچنین اگر میانگین تسهیلات سه روزه، یک هفته یا یک ماهه باشد، این رقم سود می‌تواند بین 10 تا 90 هزار میلیارد تومان نوسان داشته باشد که البته در گزارش منتشر شده کل رقم سود پرداخت شده توسط بانک‌های وام‌گیرنده معادل 22 هزار میلیارد تومان در سال 96 و بیش از هزار میلیارد تومان در سال 95 گزارش شده است.
بر این اساس، باتوجه به نرخ حدود 18.7درصدی میانگین سود پرداختی و بیش از 22 هزار میلیارد تومان هزینه سود پرداختی بابت تسهیلات بین بانکی، می‌توان برآورد کرد که به‌طور میانگین رقمی معادل 118هزار میلیارد تومان منابع بانک‌هایی که مازاد دارند در طول سال در حال جابه‌جایی دایمی است و این رقم را تعدادی از بانک‌ها که مازاد منابع دارند به صورت مستمر در اختیار تعدادی از بانک‌های دیگر که کسری دارند قرار می‌دهند. یعنی رقمی حدود 8درصد نقدینگی کشور در حال جابه‌جایی پول در بازار بین‌بانکی است.
همچنین بررسی وضعیت سپرده‌گذاری بانک‌ها در بازار بین‌بانکی حاکی از آن است که 61.99درصد کل معاملات در سال ۹۶ سهم بانک‌های دولتی با کمترین میزان سود یعنی 18.46درصد بوده و بانک‌های خصوصی نیز 20.44درصد کل معاملات را به خود اختصاص داده‌اند که میانگین نرخ سود آن 19.31درصد بوده است. همچنین 17.23درصد حجم معاملات سهم بانک‌های اصل ۴۴ از جمله بانک‌های ملت، صادرات، تجارت و رفاه کارگران و 0.33درصد نیز سهم موسسات اعتباری بوده است.
این در حالی است که سهم سپرده‌پذیری بانک‌های خصوصی 51.52درصد کل معاملات بوده و بانک‌های اصل ۴۴ معادل 26.64درصد، بانک‌های دولتی 13.72درصد و موسسات اعتباری ۸,۱۲درصد کل معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. مقایسه سهم سپرده‌پذیری بانک‌ها در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ مشاهده می‌شود که سهم بانک‌های خصوصی از سپرده‌پذیری حدود 7.5درصد رشد داشته و سهم بانک‌های دولتی و اصل ۴۴ نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.
در سال ۱۳۹۶ مجموعا ۳۸ هزار و ۱۰۱ فقره معامله به ارزش ۶۴۰۵۵۶۸۰ میلیارد ریال با محدوده نرخ ۱۶ تا ۲۵ درصد و با میانگین نرخ 18.69درصد انجام پذیرفت. آمار نشان می‌دهد که در مقایسه با سال ۱۳۹۵ باز هم بازار بین‌بانکی از رشد قابل‌توجهی برخوردار بوده و تعداد معاملات با 33.21درصد افزایش و حجم معاملات با رشد بیش از ۱۰۶درصد همراه بوده است.
سهم بانک‌ها از سپرده‌گذاری بانک مرکزی
بانک مرکزی به عنوان تنظیم‌کننده بازار تمامی امور مربوط به برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگی، تدوین مقررات، نظارت، کنترل و تسویه معاملات را برعهده داشته و جهت اعمال سیاست‌های پولی در بازار شرکت می‌کند. ضمنا حمایت از نرخ سودی مشخص توسط بانک مرکزی از طریق مداخله در بازار باید برحسب شرایط بازار و مقتضیات سیاست پولی و اعتباری صورت پذیرد.
بررسی آمار نشان می‌دهد 43.79درصد کل معاملات سپرده‌گذاری بانک مرکزی در بانک‌های خصوصی و 27.97درصد کل سپرده‌گذاری در بانک‌های اصل ۴۴ انجام شده است. همچنین سهم بانک‌های دولتی 17.3درصد و سهم موسسات اعتباری 10.95درصد بوده که این سپرده‌گذاری‌ها به صورت یک‌ماهه تا ۹ماهه صورت گرفته است.
بررسی میانگین موزون نرخ سود معاملات بازار از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۶ نشان می‌دهد که نرخ سود بازار بین‌بانکی که از سال ۸۹ تا ۹۳ روند صعودی را طی کرد و از 14.4درصد به ۲۷درصد رسیده بود در سه سال گذشته با برنامه‌ریزی بانک مرکزی رو به کاهش گذاشته و در سال ۹۶ میانگین 18.49 را ثبت کرده که پایین‌ترین میزان در ۶ سال گذشته بوده است.
