نقشه سعودی- روسی برای بازار نفت
گروه انرژی|
نفت هفته پیش را توفانی تمام کرد و با رسیدن به مرز 80 دلار، عربستان را وادار کرد تا در ابتدای هفته به «قول» خود به رییس‌جمهور امریکا وفا کند و عرضه خود را افزایش دهد. افزایش عرضه نفت سعودی و روسیه به کاهش قیمت نفت در روز اول هفته منتهی شد. با این همه سایه اختلالات خرد عرضه و آینده نامعلوم نفت ایران به استمرار جو نگرانی بر بازار کمک می‌کند.
قیمت نفت روز دوشنبه تحت تاثیر افزایش عرضه عربستان‌سعودی و نشان‌های حاکی از کاهش رشد اقتصادی در آسیا، بیش از یک درصد سقوط کرد. بهای معاملات آتی نفت برنت دیروز در مقطعی، یک دلار و 24 سنت کاهش یافت و به 77 دلار و 99 سنت در هر بشکه رسید اما توانست اندکی از ارزش خود را باز یابد و با 73 سنت کاهش نسبت به روز گذشته نهایتا در قیمت 78 دلار و 50 سنت معامله شود. در ساعت 9:35 صبح به وقت گرینویچ، نفت سبک امریکا، وست‌‌تگزاس اینترمدییت نیز 40 سنت کاهش قیمت داشت تا بشکه‌یی 73 دلار و 75 سنت به فروش برسد. هفته گذشته قیمت نفت به رکورد سه سال و نیم خود رسید و هر بشکه برنت 74 دلار و 46 سنت قیمت‌گذاری شد. با توافق 11 روز پیش اوپک در وین، قرار است یک میلیون بشکه نفت در روز به بازار بازگردد و این خبر با وجود اختلالات بزرگ و کوچک عرضه، از نگاه بسیاری از ناظران نوید ثبات در بازار و رسیدن قیمت نفت به حدود 70 دلار را می‌داد. اما به گزارش رویترز، اظهارنظر یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه امریکا چند ساعت مانده تا تعطیلات آخر هفته، ثبات بازار را بر هم زد این صحبت‌ها مبنی بر این بود که برای واردکنندگان نفت ایران گزینه معافیت از تحریم‌ها وجود نخواهد داشت و توانست جمعه هفته گذشته به افزایش 3.6درصدی قیمت نفت ظرف چندساعت پایانی تبادلات بینجامد.
تهدید ترامپ
قیمت‌های بالای نفت، در فصل پرمصرف انرژی، دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا را در موقعیت حساسی قرار داده است. او هم از سوی حزب مخالف که وی را نقش‌آفرین در افزایش قیمت نفت خام با خروج از برجام و مسامحه با قیمت‌های بالا متهم می‌کند تحت‌فشار است و هم از سوی حزب خود که حدود 6ماه دیگر بابد در انتخابات میان دوره‌یی سخت شرکت کند. به گزارش رویترز، وی روز شنبه در توییتی نوشت که ملک سلمان بن عبدالعزیز آل‌سعود، پادشاه عربستان‌سعودی با تولید بیشتر نفت «حتی به میزان 2 میلیون بشکه» موافقت کرده است. با این همه، تنها چند ساعت بعد، کاخ سفید از این اظهارات رییس‌جمهور عقب‌نشینی کرد.
پیر آندوراند تحلیلگر بازار انرژی در این باره به رویترز گفت: «من حدس می‌زنم سعودی‌ها می‌خواهند به ترامپ اطمینان لازم را بدهند تا از سخت‌گیری نسبت به ایران نکاهد. این سخت‌گیری می‌تواند شامل قطع صادرات نفت یا حمله نظامی باشد. باید ببینیم که سعودی‌ها در عمل می‌توانند چه کاری انجام دهند و این اقدامات چقدر دوام خواهد داشت.»
از طرف دیگر، دونالد ترامپ در مصاحبه‌یی که روز یک‌شنبه از شبکه فاکس نیوز پخش شد، شرکت‌های اروپایی را که در ایران فعالیت می‌کنند تهدید به تحریم کرد. ترامپ در این مصاحبه همچنین اوپک را مسوول بالا رفتن قیمت‌های نفت خواند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا کسی بازارهای نفت را دستکاری می‌کند، گفت: «این کار اوپک است و آنها بهتر است این کار را متوقف کنند زیرا ما از بسیاری از این کشورها حمایت می‌کنیم.»
افزیش تولید؛ از زمزمه تا واقعیت
زمزمه افزایش تولید نفت هفته پیش زمانی شدت گرفت که شرکت نفت دولتی آرامکو اعلام کرد که از ذخیره شناوری به میزان 2 میلیون بشکه نفت برخوردار است. از طرف دیگر نیز، بلومبرگ از مدت‌ها پیش از توافق وین خبر داده بود که شرکت‌های روسی مانند لوک‌اویل نسبت به افزایش تولید نفت راغب هستند. نهایتا دیروز افزایش تولید روسیه و عربستان باعث شد تا قیمت نفت حدود یک درصد کاهش یابد.
طبق نظرسنجی رویترز، تولید نفت عربستان از ماه مه به اندازه 700 هزار بشکه افزایش یافته و به رکورد 10 میلیون و 720 هزار بشکه‌یی در روز، سطح تولید این کشور در نوامبر سال ۲۰۱۶ نزدیک شده است که اختلالات عرضه در داخل اوپک را جبران خواهد کرد. به گزارش این خبرگزاری، وزیر انرژی روسیه روز گذشته اعلام کرد که این کشور نیز تولید خود را از
10 میلیون 970 هزار بشکه در ماه مه به 11 میلیون 60 هزار بشکه در ماه ژوئن افزایش داده است.
تولید نفت امریکا نیز، در 2 سال گذشته 30درصد افزایش یافته و به رقم 10 میلیون 900 هزار بشکه در روز رسیده است. از این منظر سه غول بزرگ دنیای نفت هر یک نزدیک به 11 میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کنند و به عبارتی جوابگوی یک‌سوم تقاضای جهانی برای طلای سیاه هستند.
عربستان بدقول؛ عربستان خوش‌قول
افزایش تولید عربستان به این معناست که این کشور 70درصد افزایش تولید وعده داده شده در توافق جمعه هفته گذشته وین را از آن خود کرده است. از طرف دیگر، این مقدار به مراتب با آنچه ترامپ «وعده ملک سلمان» به خود خوانده متفاوت است. پیش‌تر وزیر نفت ایران، بیژن زنگنه افزایش زیاد تولید در مقطع کنونی را خارج از توان کشورهای اوپک و غیر اوپک خوانده بود.گری راس، تحلیلگر شرکت اس‌اند‌پی‌گلوبال نیز درباره توان تولید عربستان هم همین عقیده را دارد. وی به رویترز گفت: «سعودی‌ها ظرفیت تولید ذخیره 2 میلیون بشکه‌یی ندارند، زیرا این به معنای رساندن تولید این کشور به سقف 12میلیون بشکه است. عربستان در نهایت می‌تواند 11میلیون بشکه نفت تولید کند و حتی تولید در چنین سطحی نیز سیستم تولید آنها را تحت فشار قرار خواهد داد.»
آمریتا سن تحلیلگر موسسه انرژی اسپکتس در این باره نظر دیگری را با رویترز در میان گذاشت. وی تولید 2 میلیون بشکه را توان عربستان می‌بیند اما این فرآیند را زمان‌بر می‌داند. وی به رویترز گفت: «هرچند عربستان روی کاغذ ظرفیت افزایش تولید را دارد، اما برای اینکه تولید این میزان نفت عملی شود، حدود یک سال زمان می‌برد و نیاز به صرف هزینه است.» اوله هانسن، رییس بخش تحقیقات کالایی ساکسو بانک هم در این باره به این خبرگزاری گفت: «من معتقد نیستم که عربستان بتواند تولید خود را به
12 میلیون بشکه افزایش دهد، اما آنها می‌توانند با استفاده از ذخایر نفتی شان، صادرات خود را افزایش دهند. اما این اقدام در عین حال تنش‌ها در خاورمیانه را افزایش می‌دهد و با توجه به اینکه ایران کنترل تنگه هرمز را در اختیار دارد، این ریسک وجود دارد که این تنش‌ها به حدی بالا بروند که حتی افزایش 2میلیون بشکه‌یی تولید نیز کافی نباشد.»
جیووانی استانوو تحلیلگر بانک یو‌بی‌اس درباره توییت ترامپ به رویترز گفت: «ترامپ در توییت اخیر خود به وضوح گفته که می‌خواهد تولید عربستان چه میزان بالا برود، اما رسانه‌های سعودی اظهارات مبهمی منتشر کرده‌اند و هیچ رقمی را اعلام ننموده‌اند.» با این همه او درباره وضعیت بازار در صورت عرضه 2 میلیون نفت از سوی عربستان گفت: «افزایش 2 میلیون بشکه‌یی تولید نفت عربستان تولید نفت این کشور را در وضعیت نامعلومی قرار خواهد داد و ظرفیت تولید ذخیره این کشور را به کلی از بین خواهد برد.»
آنچه بازار کم ندارد؛ اختلال عرضه
با وجود تسهیل آشکار محدودیت‌های عرضه از سوی عربستان‌سعودی، بازارهای نفت به‌دلیل تشدید تنش‌های تجاری میان امریکا و سایر اقتصادهای بزرگ جهان از جمله چین، اتحادیه اروپا، هند و کانادا متلاطم مانده‌اند. به گزارش رویترز، قطب‌های اقتصادی بزرگ آسیا یعنی چین، ژاپن و کره‌جنوبی در ژوئن به‌دنبال تشدید اختلافات تجاری با امریکا، از کاهش شدید ثبت سفارش صادرات خبر داده‌اند.
به گزارش رویترز، بانک امریکایی جی پی مورگان در یادداشتی نوشت: «بالا گرفتن جنگ تجاری و کاهش قیمت‌های دارایی این پرسش را مطرح می‌کند که چه میزان تعرفه می‌تواند به اقتصاد جهانی آسیب وارد کند؟» به گزارش رویترز، این بانک اعلام کرد«منازعات تجاری با شدت متوسط می‌تواند رشد اقتصاد جهانی را حداقل 0.5درصد کاهش دهد.
با وجود افزایش تولید روسیه و عربستان، به‌دلیل اختلالات عرضه در ونزوئلا، کانادا و لیبی، سایه تنگنا همچنان بر بازار سنگینی می‌کند. نزدیک شدن به زمان تحریم ایران توسط امریکا نیز فشار را بر بازار افزایش می‌دهد. بازارهای نفت به‌شدت منتظر روشن شدن تاثیر تحریم‌های امریکا علیه ایران هستند.
