ارز تک‌نرخی جوابگو نیست
آغاز به کار بازار ثانویه ارز
گروه بانک وبیمه| احسان شمشیری|
به دنبال تحولات سیاست‌های ارزی دولت و بانک مرکزی، اگرچه قرار بود که در پی توافق صادرکنندگان نرخ دوم ارز مشخص و در بورس معامله شود اما طبق گفته مسوولان اقتصادی هنوز این توافق حاصل نشده و همچنان چگونگی اعلام و معامله با نرخ دوم ارز نامشخص است. در همین حال برخی مسوولان ضمن اعلام خبر پذیرش نرخ دوم ارز توسط دولت اعلام کرده‌اند که به زودی بازار ثانویه ارز آغاز به کار خواهد کرد.
به گزارش «تعادل» از سوی دیگر در حالی که برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان معتقدند که تک نرخی جواب نمی‌دهد و باید چند نرخی ارز حاکم شود اما همچنان برخورد با متخلفان ارز و طلا در بازار ادامه دارد و اسامی شرکت‌های دریافت‌کننده ارز رسمی اعلام می‌شود. به خریداران حجم‌های بالای سکه اشاره شده و خواستار مالیات سنگین بر معاملات طلا و سکه هستند و لذا به نظر می‌رسد که از یک سو، پذیرش نرخ‌ها و بازار ثانویه، فروش و معامله سکه پذیرفته شده و به تدریج مجموعه این تحولات موجبات ایجاد بازار ثانویه ارز، پذیرش چند نرخی و فعالیت صادرکنندگان، واردکنندگان و صرافی‌های مجاز ارزی را فراهم می‌کند اما از سوی دیگر دریافت مالیات سنگین از معاملات ارز و سکه و اعلام اسامی خریداران ارز و سکه مورد توجه قرار گرفته است.
در این رابطه مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد در کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه ساز و کارهای لازم برای عرضه ارز توافقی تدارک دیده شده گفت: ظرف 24ساعت آینده بازار ثانویه ارزی تشکیل می‌شود و در مورد تقسیم گروه‌های کالایی در چارچوب سیاست‌های جدید ارزی دولت نیز باید گفت که برای تامین کالاهای اساسی کشور از محل درآمدهای ناشی از صادرات نفت ۱۸میلیارد دلار و برای گروه دوم از محل صادرات محصولات پتروشیمی و فولاد 6.5میلیارد دلار در نظر گرفته‌ایم. از نظر واردات کالاهای مورد نیاز کمبودی نداریم ضمن اینکه در عرصه صادرات نیز مشکلی نداریم، اما برای آرامش بخشی به بازار باید از مکانیسم‌های کنترل و نظارتی کافی استفاده کنیم. از سوی دیگر به دنبال انتشار فهرست دریافت‌کنندگان ارز به نرخ رسمی 4200 تومانی که به درخواست وزارت صنعت، معدن و تجارت اسامی شرکت‌های واردکننده بخشی از کالاها اعلام شده بود، بانک مرکزی در ادامه انتشار فهرست شرکت‌هایی که از ابتدای سال جاری پس از ثبت سفارش در سامانه سازمان توسعه تجارت، ارز به نرخ رسمی دریافت کرده‌اند و نیز در راستای شفافیت اطلاعاتی، اسامی و اطلاعات مربوط به واردکنندگان خودرو را نیز منتشر کرد.
از سوی دیگر شهاب نادری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با ایبنا، از تعامل قوا برای ساماندهی بازار خبر داد و گفت: مراودات ارزی و معاملات سکه مشمول پرداخت مالیات‌های سنگین می‌شود.
وی از تشدید نظارت‌های مجلس بر بازار با هدف ساماندهی نرخ‌ها خبر داد و گفت: همزمان با اثبات تخلف در دریافت ارز دولتی و فروش کالاها با ارز خارجی برخوردهای قاطع آغاز خواهد شد. مجلس خواستار انتشار لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی شده است، همه دستگاه‌ها باید اقدامی مشابه وزارت ارتباطات داشته و با انتشار اسامی دریافت‌کنندگان ارز دولتی از سوءاستفاده در بازار جلوگیری کنند.
نادری با تاکید بر اینکه عملکرد خلاف قانون برخی شرکت‌ها بازار را مختل کرده است، تصریح کرد: علاوه بر دولت و مجلس قوه قضاییه نیز باید با ورود قاطع و برخورد منسجم دست سوءاستفاده‌کنندگان را کوتاه کند. شرکت‌های واردکننده هر نوع کالایی را که با ارز دولتی خریداری کرده‌اند باید با همان نرخ به بازار عرضه کنند. گران‌فروشی این نوع واحدها التهاب فعلی را به بازار تزریق کرده است. وی با تاکید بر اینکه معرفی افرادی که بیشترین تعداد سکه را در شرایط فعلی بازار خریداری کرده‌اند لازم است، افزود: کسانی که اقدام به خرید این تعداد سکه کرده‌اند به‌طور حتم با سودجویی در پی ایجاد اخلال در بازار هستند از این‌رو دولت باید بی‌پرده به انتشار اسامی آن اقدام کند.
نادری با بیان اینکه اخذ مالیات‌های سنگین از خریداران کلان سکه و ارز لازمه ثبات قیمتی در بازار است، تصریح کرد: کمیسیون اقتصادی مجلس در پی تصویب قانونی با هدف اخذ مالیات از افراد متناسب با تمکن مالی آنها در خرید سکه و ارز است. فردی که توانایی خرید سکه و ارز به تعداد قابل توجه را دارد باید بداند که طبق قانون از پرداخت مالیات نیز نباید سر بزند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه مراودات ارزی و همچنین معاملات سکه در بازار باید با نظارت‌های بیشتر صورت بگیرد، افزود: دولت باید جلو دلال‌بازی در خرید و فروش طلا، سکه و ارز را بگیرد.
حباب ۵۵۰هزار تومان
در بازار طلا و ارز نیز با وجود کاهش نرخ اونس جهانی به 1246دلار، قیمت سکه روز سه‌شنبه دوازدهم تیر ماه در بازار تهران با نوسان همراه است و نرخ سکه طرح جدید با ثبت 2میلیون و 974هزار تومان به زیر 3میلیون تومان رسیده است. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۱۰هزار تومان افت قیمت نسبت به روز دوشنبه به ارزش ۲میلیون و ۸۰۴هزار تومان داد و ستد شد. همچنین هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۵هزار تومان افزایش نسبت به روز دوشنبه یک میلیون و ۴۵۳هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۱۰هزار تومان افت به ارزش ۷۶۲هزار تومان معامله شد. هر قطعه سکه گرمی بدون تغییر قیمت ۴۲۱هزار تومان معامله شد و هر گرم طلای ۱۸عیار نیز با کاهش قیمت ۳هزار تومانی به ارزش ۲۴۱ هزار و ۷۰۰ تومان رسید.
همچنین در بازار ارز رسمی نیز بر اساس اعلام بانک مرکزی هر دلار امریکا با ۸ تومان افزایش نسبت به روز دوشنبه ۴هزار و ۲۷۰تومان قیمت خورد. هر یورو هم با ۳تومان کاهش نسبت به روز دوشنبه هزار و ۹۶۷ تومان و هر پوند نیز با ۱۲ تومان افت ۵ هزار و ۶۰۶ تومان ارزش‌گذاری شد. از سوی دیگر کارشناسان معتقدند که
با توجه به نرخ دلار در حاشیه بازار، سکه همچنان با حباب بالای 500هزار تومان همراه است و با رشد قیمتی در بازار سکه و طلا در ماه‌های اخیر بخشی از افزایش‌ها حباب و غیرواقعی است و این رقم به ۵۵۰هزار تومان رسیده است.
تک‌نرخی جواب نمی‌دهد
همچنین محمدرضا پورابراهیمی با حضور در بخش خبری ۲۱ شبکه یک سیما درباره تشکیل بازار ثانویه ارز افزود: بررسی‌ها نشان می‌داد، سیاست ارز تک نرخی دولت به علت تقاضای زیاد جواب نمی‌دهد و در نهایت ۲ نرخ در حوزه ارز ایجاد می‌شود.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اعلام اینکه دولت نرخ دوم ارز را پذیرفت از فعالیت بازار ثانویه ارز در کشور خبر داد.
پورابراهیمی ادامه داد: دولت راهکار مشخص برای بازار دوم ارز در نظر نگرفت و به همین علت در ماه‌های اخیر اتفاقات نامناسبی در حوزه اقتصادی کشور روی داد. وی با بیان اینکه با
تک‌نرخی شدن ارز میزان واردات افزایش و میزان صادرات کاهش یافت، افزود: پیشنهاد ما این است که برای کالاهای اساسی و ضروری از جمله دارو، مواد اولیه و نهاده‌های دامی، ارز با عدد نرخ ترجیحی اختصاص یابد و بقیه کالاها از قیمت تعادلی برخوردار شوند.
وی با اشاره به اینکه اگر این‌گونه نباشد، حجم زیادی از واردات رخ می‌دهد، ادامه داد: در سه ماه گذشته حدود ۲۷میلیارد دلار تقاضای واردات در کشور داشتیم. پورابراهیمی افزود: با توجه به اصرار مجلس، اخیرا دولت نرخ دوم ارز را قبول کرد و اعلام شد تا ۴۸ساعت آینده بازار ثانویه ارز آغاز به کار می‌کند. نباید بازار
غیر رسمی ارز را کتمان کرد، بانک مرکزی متولی بازار ارز است و باید از ابزارهای خود برای مدیریت آن استفاده کند.
رییس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به تدوین سناریوهای مختلف ارزی در دولت، علت افزایش قیمت ارز را انتظارات تورمی و رشد قابل توجه تقاضای ارز دانست.
محمدباقر نوبخت گفت: در جلسه کمیسیون تحولات و نوسانات ارزی کشور مورد بررسی قرار گرفت. در این جلسه گزارشی از وضعیت ارزی کشور از نظر سازمان برنامه و بودجه به نمایندگان مجلس ارائه شد. با توجه به اینکه ارز یکی از منابع مالی است که معادل ریالی آن با یک نرخ تسعیر که در قانون بودجه ۳ هزار و ۵۰۰ تومان برای هر دلار در نظر گرفته شده و در حال حاضر نیز قیمت آن ۴ هزار و ۲۰۰ تومان در حال خرید و فروش است در خزانه قرار می‌گیرد و ما می‌توانیم اعتبارات هزینه‌یی یا عمرانی یا همان تملک دارایی‌های سرمایه‌یی را با آن انجام دهیم.
در بودجه سال ۹۷ پیش‌بینی صادرات ۲ میلیون و ۴۱۰ هزار بشکه‌یی نفت و میعانات گازی در روز به ازای هر بشکه به قیمت ۵۵ دلار لحاظ شده که البته ۲ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه نفت با قیمت حدود ۶۵ دلار با توجه به اتفاقات رخ داده به فروش رفته است. با لحاظ نرخ تسعیر دلار ۳ هزار و ۵۰۰ تومانی در کل سال معادل ۱۰۷هزار میلیارد تومان سهم دولت می‌شود که بر این اساس ۳۲درصد از منابع به صندوق توسعه ملی و 14.5درصد به شرکت نفت برای طرح‌های توسعه‌یی اختصاص می‌یابد.
خوشبختانه درآمدهای ریالی حاصل از فروش نفت در ۳ماهه اول امسال با ۷۴درصد افزایش روبه‌رو شده، اما با وجود مطلوب بودن منابع ارزی کشور و افزایش حدود ۲۱درصدی صادرات باید نیازها برطرف شود.
با توجه به درآمدهای ارزی نباید قیمت ارز با نوسان روبه‌رو می‌شد، اما به دلیل انتظارات تورمی ناشی از شوک سیاسی تحریم‌ها میزان تقاضای ارزی در کشور با رشد روبه‌رو شد به نحوی که به افزایش قیمت ارز منجر شد. سناریوهای مختلف و پیش‌بینی برای درآمدهای ارزی کشور در آینده و مصارف و تنظیم بودجه‌یی در نظر گرفته شده که این موضوعات در جلسه کمیسیون اقتصادی تشریح شد.
بررسی آخرین وضعیت ارزی
همچنین سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس از بررسی آخرین وضعیت ارزی کشور با حضور نوبخت و کرباسیان در نشست این کمیسیون خبر داد.
زهرا سعیدی گفت: در این نشست نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه، کرباسیان وزیر اقتصاد و مسوولان دیوان محاسبات و سازمان‌های نظارتی گزارشی از وضعیت ارزی کشور ارائه کردند. در این جلسه سناریوهای مختلف دولت از بابت درآمدهای آتی و نحوه تنظیم مصارف و منبع بودجه‌یی از سوی سخنگوی دولت تشریح شد. در خصوص ایجاد بازار ثانویه ارز و نحوه نظارت بر قیمت‌ها و مسائل کارشناسی در حوزه ارز بررسی‌های کارشناسی انجام شد.
سعیدی‌مبارکه بیان کرد: نمایندگان عضو کمیسیون اقتصادی تاکید کردند طی برنامه زمانبندی، دولت این موضوع را مشخص کند که عملیاتی شدن بازار ثانویه ارز در چه زمان و با چه ساز و کار نظارتی انجام خواهد شد. به گزارش خانه ملت، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس یادآور شد: کشور در شرایط جنگ اقتصادی قرار دارد و دشمنان در حال کارشکنی علیه جمهوری اسلامی هستند اما دولت و مجلس تلاش می‌کنند تا با ارزیابی تمام جوانب شرایط را برای اعمال مدیریت صحیح در اقتصاد فراهم کند.
توافق با صادرکنندگان برای بازگشت ارز هنوز عملیاتی نشده است
همچنین رییس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به اینکه بازار ثانویه ارزی هنوز تشکیل نشده، گفت: توافقاتی که پیش‌تر با صادرکنندگان برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات انجام شده بود، هنوز عملیاتی نشده است. محمد لاهوتی درباره تشکیل بازار ثانویه ارزی برای فروش توافقی ارز حاصل از صادرات گفت: هنوز وعده معاون اول رییس‌جمهوری و وزیر اقتصاد برای تشکیل بازار ثانویه عملیاتی نشده و در شرایط غیر قابل پیش‌بینی به سر می‌بریم. رییس کنفدراسیون صادرات یادآور شد که اسحاق جهانگیری روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرده بود که بازار ثانویه از روز شنبه هفته جاری آغاز به کار می‌کند که این امر رخ نداد. همچنین برخی نمایندگان مجلس و وزیر اقتصاد گفته بودند که بازار ثانویه ارزی تا روز گذشته آغاز به کار می‌کند که این وعده نیز اجرایی نشد.
وی با بیان اینکه تا زمان تشکیل شدن بازار ثانویه ارزی صادرکنندگان تکلیف خود را نمی‌دانند، تصریح کرد: هنوز تعریف مشخصی از مکانیسم فعالیت بازار ثانویه ارزی مطرح نشده است. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تقلیل زمان بازگرداندن ارز حاصل از صادرات را از ۶ ماه به ۲ ماه، شوک بزرگی به صادرکنندگان توصیف کرد و افزود: این امر برای کالاهایی که پایه نفتی داشته و معمولا به‌طور نقدی معامله می‌شوند و بورسی هستند، امکان‌پذیر است اما باید توجه داشت که بسیاری از کالاهای ایران با کشتی حمل شده و بین ۴۰ تا ۴۵ روز زمان می‌برد تا به مقصد خود برسند.
دستور قضایی برخورد با متخلفان
از سوی دیگر معاون اول قوه قضاییه اعلام کرد: رییس قوه دستور داده که با متخلفان ارز بدون اغماض به صورت جدی برخورد شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در حاشیه جلسه عالی مسوولان قضایی افزود: یکی از موضوعاتی که در این جلسه مورد بحث قرار گرفت بحث ارزی و تلاطمی بود که در چند هفته اخیر به ویژه در بحث ارز و سکه در جامعه مطرح شد که البته ریاست قوه قضاییه در این خصوص نیز پیش از این دستور داده بود و ابتدا بازرسی کل کشور، دادستانی تهران و دادستانی کل کشور اشاره‌یی به اقداماتی که در این خصوص انجام داده بودند، کردند و بعد از آن جمع‌بندی صورت گرفت و ریاست قوه قضاییه نیز به دادستان کل کشور و همه دادستان‌ها و به ویژه دادستان تهران دستور داد با کمک نیروهای امنیتی و انتظامی مساله ارز و سکه را رصد کنند و بخشی از آن که حتما کار افراد منفعت‌طلب و متخلف است، شناسایی شود و مورد تعقیب قرار دهند و در این خصوص به دولت کمک کنند.
مساله بعدی که در جلسه عالی مسوولان قضایی مطرح شد، بحث کسانی بود که ارز ۴۲۰۰تومانی یا ارزی که دولت اختصاص داده است، برای وارد کردن کالاهای مورد نظر و سیاست‌های دولت دریافت کرده‌اند، اما در این زمینه تخلفاتی صورت گرفته و اخیرا لیستی در این خصوص منتشر شده است.
