موانع اجرای قانون حاکمیت شرکتی در بازار سرمایه

حاکمیت شرکتی امروزه در دنیا موضوع گفت‌وگوهای فراوان شده و از سال ۱۹۸۰ به بعد به‌ویژه برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرد. علی اسلامی بیدگلی کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه مهم‌ترین موضوع در حاکمیت شرکتی مبحث جدایی مالکیت از مدیریت است، گفت: بحث قابل اهمیت دیگر در این خصوص، رعایت استانداردها برای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران به ویژه سرمایه‌گذاران خرد است. به گزارش سنا، وی با اشاره به اینکه اهمیت حاکمیت شرکتی باعث شد بورس در سال‌های ۹۱ تا ۹۲ اقدام به تدوین اصول حاکمیت شرکتی کند، گفت: اصلی‌ترین محور اختلاف نظرها در تدوین اصول حاکمیت شرکتی، بحث‌های ساختاری درباره هیات‌مدیره شرکت‌ها بود. این کارشناس بازار سرمایه، عمده شرکت‌های بزرگ پذیرفته در بورس را در آن دوران بنگاه‌های مشمول اصل ۴۴ قانون اساسی دانست و گفت: در این گروه از شرکت‌ها عمدتا مدیرعامل، در سمت رییس هیات‌مدیره هم قرار داشت و یکی از بحث‌های بسیار چالشی در آن سال‌ها موضوع جابه‌جایی و تفکیک شخصیت حقیقی مدیرعامل و رییس هیات‌مدیره بود که تغییرات اساسی زیادی در ساختار شرکت‌ها ایجاد می‌کرد. وی تغییر ساختار شرکت‌های بزرگ خصوصی شده به خصوص بانک‌ها را سخت دانست و گفت: ترکیب اعضای هیات‌مدیره به صورت موظف و غیر موظف هم بحث‌های زیادی به همراه داشت. البته هنوز هم در بسیاری از شرکت‌ها و بانک‌های مشمول خصوصی‌سازی و اصل ۴۴ این اصل رعایت نشده است. به این ترتیب اعضای هیات‌مدیره اعضای موظف و معاونین شرکت محسوب می‌شوند که این مساله، قوانین حاکمیت شرکتی را نقض می‌کند. اسلامی بیدگلی، مهم‌ترین دلایل تاخیر در اجرایی شدن حاکمیت شرکتی را موارد فوق اعلام کرد و افزود: چنین بحث‌هایی باعث شده زمان اجرایی شدن فرآیند حاکمیت شرکتی طولانی شود. وی به لزوم رفع بسیاری از مقاومت‌ها در مسیر اجرای این اصل اشاره کرد و گفت: به همین دلیل اجرای این قانون به دلیل موانع و مقاومت‌ها مشمول مرور زمان شد. اسلامی بیدگلی با اشاره به تدوین دومین پیش نویس دستورالعمل حاکمیت شرکتی گفت: البته نسخه‌های جدید اصول حاکمیت شرکتی در سال‌های اخیر تدوین شده که اجرایی شدن آن سریع‌تر و راحت‌تر است. وی با تاکید بر اینکه باید مشکلات پیش‌نویس دستورالعمل حاکمیت شرکتی برای اجرا در بازار سرمایه ایران برطرف شود، افزود: علاوه‌بر مباحث مطرح شده درباره مدیرعامل و اعضای هیات‌مدیره، بحث‌های دیگری راجع به نحوه تقسیم سود و اختصاص پاداش به مدیران باید در این دستورالعمل بررسی شود؛ به‌عنوان مثال در بحث پاداش به مدیران در برخی موارد مدیران، نمایندگان سهامداران در شرکت‌ها نیز محسوب می‌شوند که چالش‌های جدید به همراه دارد. این کارشناس بازار بررسی، بازنگری و به روز رسانی قوانین حاکمیت شرکتی را در دنیا نیز مورد توجه دانست و گفت: اختلاف‌ها در برخی موارد این قانون در بازارهای مالی دنیا چشمگیر بوده است؛ مثلا می‌توان به موضوع برگرداندن پاداش مدیران در انگلستان اشاره کرد که به دلیل عدم رعایت اصول حاکمیت شرکتی براساس حکم دادگاه مدیران مجبور شدند بخشی از پاداش اختصاص یافته را به شرکت‌ها برگردانند. اسلامی بیدگلی با تاکید بر اینکه بحث حاکمیت شرکتی، موضوع جدیدی در دنیا است، گفت: این قانون از اواخر دهه ۱۹۸۰ رونق گرفته و در بسیاری از کشورها از سال 2000 به بعد قوانین و مقررات آن تدوین شد. وی جوان بودن این قانون را مورد توجه قرار داد و افزود: عمر کوتاه اجرای قوانین حاکمیت شرکتی در دنیا باعث شده تا این بحث با اشکالات و ضعف‌هایی رو به رو شود که البته در طی زمان برطرف خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به مزیت‌های اجرای این قانون اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین مزیت اجرای حاکمیت شرکتی در بازار سرمایه صیانت از حقوق سهامداران خرد است. اسلامی بیدگلی با اشاره به اینکه در بخش‌های خصوصی طبیعی است که مالکیت و مدیریت یکسان باشند، گفت: اما در شرکت‌های پذیرفته شده بازار سرمایه که با تعداد بالایی سهامدار مواجه هستند باید بحث مالکیت از مدیریت جدا باشد. وی تاکید کرد: با اجرای قوانین حاکمیت شرکتی حقوق سهامداران خرد هم بهتر حفظ و از سوءمدیریت‌ها و اشتباهات احتمالی مدیران جلوگیری خواهد شد.