تیر خلاص خاموشی‌های گسترده بر پیکره تولید
گروه بنگاه‌ها| نسرین میسمی|
اگر از نسل‌های مختلفی که جنگ ایران و عراق را به خاطر دارند، پرسیده شود که مهم‌ترین تصویری که از بمباران عراقی‌ها در تهران به خاطر دارید چیست؟ در کنار موضوعات مختلف اغلب به بحث خاموشی‌های دامنه‌دار کشور در زمان جنگ 8 ساله نیز اشاره می‌کنند که بخش لاینفک زندگی در دهه 60 را تشکیل می‌داد. خاموشی‌هایی که هر روز چند نوبت و هر بار چند ساعت اتفاق می‌افتاد تا دامنه تخریب بمب‌هایی که میگ‌های عراقی به شهر تحمیل می‌کردند کاهش پیدا کند. براساس گلایگی مردم از همین خاموشی‌های دامنه‌دار بود که مدیران دولت سازندگی در هر نقطه‌یی که امکان داشت زیربنای سد تازه‌یی را پی‌ریزی کردند تا به خیال خودشان کشور را در زمینه تولید برق بی‌نیاز کنند و نسخه خاموشی‌های برق در کشور را یک‌بار برای همیشه بپیچند. سرمایه‌گذاری‌های مولد دولت‌های سازندگی و اصلاحات روی زیرساخت‌های تولید انرژی، وضعیت تولید برق را تا میانه‌های دهه80 خورشیدی در وضعیت متعادلی قرار داد تا زمان دولت مهرورز که عدم سرمایه‌گذاری‌های مولد در کنار سوءمدیریت‌های گسترده در زمینه چاه‌های غیرمجاز کار را به جایی رساند که اقتصاد ایران در سال 97 برای تامین برق مورد نیاز کشور با مکلات عدیده‌یی روبه‌رو شود.
موضوع خاموشی‌های ناگهانی برق و تبعاتی که این خاموشی‌ها در فرآیند تولید کشور به جای می‌گذارند؛ این روزها به بحث عمده فعالان اقتصادی و مدیران تشکل‌های بخش خصوص بدل شده است؛ تبعاتی که چنانچه هرچه سریعتر برای بهبود آن فکری نشود در ادامه می‌تواند آسیب‌های جدی به ساختارهای تولیدی، خدماتی و عمرانی کشورمان وارد کنند.
تلف شدن ۲۸ هزار قطعه مرغ در یکی از مرغداری‌های استان کرمان، گیرافتادن تعداد زیادی از کارگران در آسانسوری در استان خراسان‌شمالی، پژمرده شدن گل‌ها در گل‌فروشی‌های محلات در استان مرکزی، سوختن یخچال منازل، تعطیل شدن برخی کسب و کارها به علت تداوم خاموشی‌ها در استان‌های شمالی، آسیب دستگاه‌های تولیدی در کارخانه‌ها و نگرانی از سوختن سایر لوازم برقی ازجمله گلایه و دغدغه‌های مردم و فعالان اقتصادی از خاموشی‌های دامنه داری است که هنوز آن‌گونه که باید و شاید درخصوص آن اطلاع‌رسانی نشده است. در شرایطی که فعالان بخش خصوصی اقتصاد این روزها درباره مشکلاتی که این خاموشی‌ها در فعالیت‌های‌شان ایجاد کرده صحبت می‌کنند در جریان این گزارش سراغ دیدگاه‌های کارشناسان اقتصادی در استان‌های مختلف رفتیم تا تصویری از مشکلاتی که خاموشی‌های برق در فرآیند تولید و کسب و کار ایجاد کرده تدارک دیده شود.
مدیرعامل شرکت خدماتی شهرک صنعتی شیراز گفت: با توجه به اینکه واحدهای تولیدی و صنعتی فعال با دشواری‌های زیادی در فرآیند تولید مواجه هستند، قطع ناگهانی برق آنها بدون ارائه برنامه دقیق مانند تیر خلاصی به تولید داخلی است.
جواد باصری افزود: قطعی برق در شهرک صنعتی شیراز که بیشتر واحدهای آن در زمینه تولید مواد غذایی، پلیمری و پلاستیکی یا در قالب سردخانه هستند، مشکلات زیادی را ایجاد کرده است. پیگیری‌های زیادی برای دریافت برنامه زمان‌بندی قطع برق در شهرک صنعتی شیراز صورت گرفته اما پاسخ مکتوبی در این زمینه دریافت نکرده‌ایم و تنها به صورت شفاهی به ما گفته‌اند که تنها 30 دقیقه قبل خاموشی از طریق شبکه‌های اجتماعی قادر به اطلاع‌رسانی زمان قطع برق هستیم.
او با بیان اینکه جریان برق در حکم حیات و تنفس یک واحد صنعتی است، گفت: هر زمان که برق واحدهای مستقر در شهرک صنعتی شیراز بدون هماهنگی قبلی قطع می‌شود، بسیاری از شرکت‌های فعال در تولید مواد غذایی و همچنین واحدهای تولیدکننده مواد پلاستیکی، پلیمری و لاستیکی دچار مشکل می‌شوند و مواد اولیه مصرفی آنها در خط تولید از بین می‌رود. باید توجه داشت که واحدهای صنعتی گاهی اوقات با مشقت بسیاری مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین می‌کنند تا چراغ کارخانه خود را روشن نگه دارند و از این رو، قطع برق به یک‌باره مواد اولیه در خط تولید را از بین می‌برد. در شرایط کنونی اقتصاد کشور، همه عوامل دست به دست هم داده‌اند که بهای تمام شده یک کالای ایرانی افزایش قابل‌توجهی یابد که قابل رقابت با کالای خارجی نباشد اما قطعی برق به‌طور کامل، اصل حیات واحد تولیدکننده کالای ایرانی را زیر سوال می‌برد.
مدیرعامل شرکت خدماتی شهرک صنعتی شیراز
با اشاره به مذاکرات صورت گرفته با مسوولان شرکت توزیع نیروی برق شیراز افزود: درخواستی که از این شرکت داریم این است که یک جدول زمان‌بندی خاموشی در اختیار شهرک صنعتی قرار گیرد تا به عنوان نمونه واحدهای صنعتی بدانند که در یک روز خاص قطعی برق دارند.
باصری با اشاره به فعالیت افزون بر یک هزار و یکصد واحد صنعتی، تولیدی، خدماتی در شهرک صنعتی شیراز ادامه داد: در صورت اعلام جدول خاموشی، مدیران واحدهای صنعتی هم می‌توانند روز و برنامه کاری خود را به‌گونه‌یی تنظیم کنند که کمترین آسیب را از ناحیه قطعی برق متحمل شوند، به عنوان نمونه روز کاری خود را به جای ایام کاری هفته در روز جمعه تعیین کنند تا خط تولید دچار مشکل نشود. نایب‌رییس خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس گفت: بطور شفاهی به ما گفته‌اند که قطعی برق از دیسپاچینگ مرکزی در تهران مدیریت می‌شود و مسوولان برق استان فارس دخالتی در برنامه خاموشی ندارد؛ ما این حرف را غیرمنطقی می‌دانیم. باصری ادامه داد: شرکت توزیع برق و وزارت نیرو تاکنون در ارتباط با پیگیری‌های کتبی صورت گرفته برای حل مشکل صنعتگران، پاسخ کتبی ارائه نداده و تنها به صورت شفاهی به ما اعلام شده است که ممکن است هر روز از ساعت 14 تا 16 قطعی برق داشته باشید؛ پرسش اینجا است که آیا این فرآیند مصداق یک برنامه‌ریزی است؟
تغییر نوبت کار عملی نیست
در شرایطی که نایب‌رییس خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس درباره ضرورت تامین برق مورد نیاز واحدهای تولیدی به عنوان یک اولویت جدی صحبت می‌کند رییس هیات‌مدیره شهرک صنعتی عباس‌آباد از ضرورت طراحی یک جدول زمانی تنظیم شده برای عبور از چالش‌های موجود سخن می‌گوید.
سیدسجاد هاشمی با اشاره به پیشنهاد فرماندار پاکدشت درخصوص تغییر ساعت فعالیت کارخانه‌ها گفت: این تغییر زمان فعالیت به ساعات پایانی روز برای اکثر صنایع قابل اجرا نیست زیرا تردد کارگران در این زمان مشکل است و خستگی افراد در ساعات پایانی روز می‌تواند بروز حوادث کار را افزایش دهد. همچنین اکثر کارخانه‌ها باید در ساعات روز با دفاتر مرکزی خود در ارتباط باشند که تغییر ساعت کار این ارتباط را مختل می‌کند. اکثر دستگاه‌های کارخانه‌ها نظیر کوره‌ها بیش از یک مگاوات برق مصرف می‌کنند و حتی ژنراتور اضطراری نیز نمی‌تواند این میزان برق را تولید کند. او در ادامه بیان کرد: قطع برق مشکلات عدیده‌یی برای صاحبان صنایع به وجود آورده و بسیاری از آنان روزانه چند میلیون ضرر ناشی از خرابی مواد اولیه و بیکاری کارگران در زمان خاموشی متحمل می‌شوند.
به گفته وی، شهرک صنعتی عباس‌آباد در زمینی به مساحت یک هزار و 20 هکتار احداث و دو هزار و 100 قرارداد احداث کارخانه در آن منعقد شده که از این تعداد برای یک هزار و 685 پروانه بهره‌برداری صادر شده است.
این مسوول افزود: اینک از مجموع پروانه‌های بهره‌برداری 464 واحد به‌طور کامل تعطیل است، 180 واحد با ظرفیت کامل و 800 واحد با ظرفیت 10 تا 40درصدی کار می‌کنند و 200 واحد نیز به شکل انبار فعالیت دارند.
هاشمی یادآور شد: مشکل کمبود برق به سال‌های قبل مربوط می‌شود زیرا شهرک صنعی عباس‌آباد برای تامین 300 مگاوات برق، پول به شرکت برق پرداخت کرده ولی فقط 100 مگاوات برق تحویل گرفته است. پست سیاری که قرار بود 40 مگاوات دیگر برق شهرک را تامین کند فقط 14 مگاوات برق دراختیار کارخانه‌ها قرار داده بنابر این بدون خاموشی نیز شهرک صنعتی عباس آباد با مشکل کمبود برق مواجه است.
رییس هیات‌مدیره شهرک صنعتی عباس آباد افزود: با قطع برق مواد اولیه کوره‌ها، ریخته گری، دستگاه‌های تزریق، کوره‌های رنگ‌آمیزی و وان‌های آبکاری از بین می‌رود و صاحبان صنایع را با ضرر هنگفت مواجه می‌کند.
وی گفت: در کنار قطع برق ناهماهنگی در زمان اعلام شده قطعی نیز بر مشکلات افزوده چراکه صاحبان صنایع فعالیت خود را با زمان اعلام شده تنظیم می‌کنند ولی برق در زمان‌های اعلام نشده نیز قطع می‌شود.
هاشمی گفت: حتی ما پذیرفته‌ایم از ساعت 8 تا 14 برق قطع شود ولی بعد از ساعت 14 این قطعی اعمال نشود. او بیان کرد: آب شرب و آب مورد نیاز صنایع از طریق چاه‌های شهرک صنعتی تامین می‌شود که قطع مکرر برق باعث سوختن پمپ دو حلقه چاه شد. مسوولان باید تامین برق واحدهای تولیدی را به عنوان یک اولویت دنبال کنند.
مجموعه اظهارنظرهای فعالان اقتصادی نشان می‌دهد آسیب‌های تولید کشور در مواجهه با خاموشی‌های بیشتر از چیزی است که تا به امروز از سوی مسوولان به آنها پرداخته شده است؛ آسیب‌هایی که اگر برای برون رفت از آنها راهکار معقولی اندیشیده نشود در ادامه خسارت‌های بیشتری در بخش تولید به بار خواهند آورد.
