نهاد بالادست شهرداری‌ها تغییر می‌کند؟
گروه راه وشهرسازی| آزاده کاری|
چند روز پیش، علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی در بیست و یکمین اجلاس سازمان نظام مهندسی ساختمان پیشنهاد کرد که شهرداری‌ها به جای وزارت کشور، زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی شوند. روز گذشته نیز علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران در نشست خبری درباره اظهارات اخیر رییس مجلس در رابطه با واگذاری امور شهرداری‌ها از وزارت کشور به وزارت راه و شهرسازی گفت: این بحث سابقه داشته و پیش از این نیز در خصوص انتقال سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از وزارت کشور به وزارت راه بحث شده، اما اختلاف نظراتی وجود داشته است. تا آنجا که من اطلاع دارم زمانی که محمد علی افشانی، شهردار تهران، معاون وقت عمرانی وزارت کشور بود، خود با این موضوع موافقت داشت. وزارت راه و شهرسازی و مجلس نیز پالس‌های مثبتی برای این تغییر ساختار فرستاده بودند و اشتراک نظر بین نهادهای ذی‌نفع وجود داشت.
وی گفت: وزارت راه و شهرسازی در مقام تهیه طرح‌های جامع شهری از طریق شورای عالی شهرسازی است. وزارت کشور نیز از طریق سازمان شهرداری‌ها، اداره امور شهرداری‌ها را
برعهده دارد و نقش وزارت راه، نقش عالیه و شأن ورود وزارت کشور به مسائل اجرایی است که به نظر می‌رسد برای حل تعارضات خوب است که این دو موضوع یک کاسه شود و هر دو در دل یک مجموعه برود؛ درحالی که اختلاف‌نظرهای موجود به حداقل رسیده و این موضوع نیز از سوی رییس مجلس مطرح شده، شورا نیز این موضوع را در دستور کار کمیسیون‌ها قرار داده تا به عنوان یک نهاد سیاست‌گذار و ناظر، نظر کارشناسی خود را اعلام کند.
به گزارش «تعادل»، بحث بر سر این موضوع زیاد است و کارشناسان نظرات متفاوتی در این باره دارند.
پیامدهای مثبت تغییر ساختار
سعید سادات نیا کارشناس معماری و شهرسازی نیز معتقد است واگذاری امور شهرداری به وزارت راه و شهرسازی تبعات مثبتی برای شهر و شهروندان در پی خواهد داشت اما این کار باید با درنظر گرفتن شرایط خاصی انجام شود.
سادات نیا در گفت‌وگو با «تعادل» در این باره توضیح داد: در کشور ما بطور سنتی شهرداری‌ها زیر مجموعه وزارت کشور قرار گرفته‌اند و مثبت بودن واگذاری آن به وزارت راه و شهرسازی بستگی به تغییر مکانیسم‌ها دارد. اگر این تغییر منجر به پاسخگویی بهتر شهرداری‌ها به شهروندان شود، اتفاق خوبی است، اما چنانچه با این کار شهرداری‌ها تحت فرمان وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته و به نوعی فرمانبردار وزارتخانه باشد و در یک مجموعه دولتی و اقتدارگرایانه فعالیت کنند، قطعا اتفاق مثبتی نخواهد بود.
وی با بیان اینکه ماهیت شهرداری‌ها بیشتر اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و توسعه‌گراست، گفت: چنانچه بخواهیم بر بعد امنیتی شهرداری‌ها تاکید کنیم، در وزارت کشور این کار بهتر انجام می‌شود اما اگر بر وظایف اجتماعی، فرهنگی، توسعه شهری و ایجاد بستر زندگی مرفه و سالم شهرداری‌ها برای شهروندان تاکید کنیم، قطعا وزارت راه و شهرسازی می‌تواند در این راه تاثیرگذارتر باشد. در واقع ماهیت وزارت راه و شهرسازی بیشتر توسعه گراست و طرح‌های جامع و تفصیلی توسط وزرات راه و شهرسازی تهیه می‌شود. هر چند این اواخر به دلیل مشکلات مالی وزارت راه و شهرسازی، تهیه طرح‌های جامع و تفصیلی به خود شهرداری‌ها واگذار شد و شهرداری‌ها تحت مدیریت نهایی وزارت راه و شهرسازی این طرح‌ها را تهیه می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه این موضوع نشان از وجود ارتباط قوی بین شهرداری‌ها و وزارت راه و شهرسازی دارد، گفت: بنابراین چنانچه شهرداری‌ها زیر مجموعه وزارت راه قرار بگیرند راحت‌تر می‌توانند به اهداف خود نظیر امنیت اجتماعی، توسعه پایدار، گسترش حقوق شهروندی، کنترل‌های کالبدی مناسب و کنترل‌های معنوی و مادی سیستم توسعه شهری برسند.
این کارشناس شهری ادامه داد: البته قبل ازانجام این کار باید آن را به بحث اجتماعی گذاشت و نهادهای درگیر مانند شوراها، شورای محلات و نیز تشکل‌های صنفی و اجتماعی مرتبط با مسائل توسعه شهری به خصوص با معماران و شهرسازان و نیز جامعه مهندسان مشاور درمیان گذاشته شود. نیاز است که یکسری سمینارها و جلسات در این زمینه برگزار شود و به یک دستور کار و دستور العمل مشخص برسیم تا مانند بسیاری از طرح‌ها به یک طرح شکست خورده منجر نشود.
سادات نیا در پاسخ به اینکه در صورت واگذاری امور شهرداری‌ها با وزارت راه و شهرسازی آیا این کار منافاتی با طرح‌های جامع و تفصیلی دارد یا خیر، عنوان کرد: قطعا در این صورت قوانین باید اصلاح شود. اکنون طرح‌های جامع و تفصیلی در شورای عالی معماری وشهرسازی تصویب می‌شود و این شورا زیر مجموعه معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه بوده و رییس آن وزیر راه و شهرسازی و دبیر آن نیز معاون شهرسازی است و در نتیجه فکر نمی‌کنم منافاتی دراین زمینه وجودداشته باشد البته همانطور که گفتم ممکن است اشکالات قانونی وجود داشته باشد که نیاز به اصلاحات دارد. وی در پاسخ به اینکه در شهرهای بزرگ دنیا این روند چگونه است و شهرداری‌ها چگونه فعالیت می‌کنند، افزود: در اکثر شهرهای دنیا، شهرداری‌ها متصل به آرای جمعی بوده و مستقل هستند. ارتباط آنها با وزارتخانه‌ها و تشکل‌ها یک ارتباط چند سویه است و اینگونه نیست که شهرداری‌ها متولی و نهاد بالاسری داشته باشند، زیرا این موضوع منبع بسیاری از مشکلات است.
