نقش انشعابات غیرمجاز در خاموشی‌های اخیر
مبارزه با انشعابات غیرمجاز برق بخش زیادی از کاهش 5 درصدی تلفات شبکه را رقم زده است
گروه انرژی| فرداد احمدی|
روز یکشنبه، محمودرضا حقی‌فام، سخنگوی صنعت برق در شرکت توانیر با خبرنگاران ملاقات کرد تا آخرین اخبار مربوط به صنعت برق کشور را بازگو کند و به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ دهد. این نشست خبری در راستای دو نشست خبری پیشین همایون حائری، معاون برق و انرژی وزیر نیرو برگزار شد. محمودرضا حقی‌فام، سخنگوی صنعت برق در این جلسه از راه‌اندازی سیستم پیامکی اطلاع‌رسانی خاموشی‌های احتمالی به شهروندان از سال آینده خبر داد و هدف از آن را ایجاد ارتباط یک به یک و هدفمند با مشترک‌های برق عنوان کرد. او در خصوص غرامت پرداخت شده از سوی توانیر به مشترکانی که به دنبال نوسانات برقی خسارت دیده‌اند نیز توضیحاتی ارائه کرده و گفت که در تابستان سال 1396 معادل 15 میلیارد تومان خسارت در این زمینه پرداخت شده است. او همچنین از مبارزه با «برق‌دزدی» برای کاهش تلفات شبکه برق صحبت کرد. انشعابات غیرمجازی که در خاموشی‌ها نیز نقشی قابل توجه ایفا می‌کنند. برای اینکه در جریان آخرین وضعیت برق در ایران قرار بگیرید، گزارش پیش رو را مطالعه کنید.
دیروز، محمود رضا حقی‌فام سخنگوی صنعت برق، که به تازگی برای حفظ وحدانیت در عرصه پاسخگویی مسائل برقی و فراخور موقعیت جدید این عنوان را دریافت کرده است، نخستین نشست خبری خود را برگزار کرد. پیش‌تر روزنامه تعادل در نشست خبری همایون حائری معاون برق وزیر نیرو موضوع شکایت شهروندان از نحوه پاسخگویی نهادهای مربوط در زمان نوسانات برقی را مطرح کرده بود. نشست خبری روز گذشته فرصتی برای پیگیری وعده‌های داده شده در خصوص بهبود نحوه اطلاع‌رسانی بود. محمودرضا حقی‌فام سخنگوی صنعت برق در پاسخ به پرسش روزنامه تعادل درباره اینکه راه‌اندازی سیستم پاسخگویی مستقیم به مشترکین در چه مرحله‌یی قرار دارد، بیان کرد: «طرح پاسخگویی مستقیم به مشترکین در دست اجرا است؛ اما این طرح هنوز تکمیل نشده است. برای این منظور، برنامه مد نظر توانیر استفاده از سیستم‌های GIS است. با متصل شدن مشترکین به شبکه الکتریکی در سیستم GIS، این توانایی ایجاد می‌شود که اگر قصد داشته باشیم برق هر منطقه‌یی را به هر دلیلی قطع کنیم، به جای آنکه اطلاع‌رسانی را از طریق تلویزیون یا سایت و... انجام دهیم، با یک پیامک مشترک‌ها را از قطعی آتی برق آگاه سازیم. »
وی افزود: «این دستاورد بزرگی خواهد بود که نه‌تنها برای اطلاع‌رسانی خاموشی‌های نوبتی، بلکه برای تعمیرات و موارد دیگر نیز کاربرد دارد. برای راه‌اندازی چنین سیستمی در حال فراهم کردن امکانات لازم هستیم. در حال حاضر در بعضی از مناطق از جمله اصفهان به صورت پایلوت آن را اجرا کرده‌ایم و به دنبال گسترش آن هستیم. هدف ما صرفا بحث اطلاع‌رسانی خاموشی‌ها نیست و هدف بزرگ‌تر ایجاد ارتباط با مشترک به صورت یک به یک است تا این سیستم جایگزین اطلاع‌رسانی عمومی شود. پیش‌بینی می‌شود که این سیستم را بتوانیم برای سال آینده در کل کشور راه‌اندازی کنیم. »
صادرات نداریم
اما آن‌چه در مدت اخیر توانسته است فشاری مضاعف را علاوه بر اصل موضوع قطعی برق بر مشترکان وارد سازد، اخباری ضد و نقیض است که پیرامون عرضه برق ایران به دیگر کشورها مطرح می‌شود. این اخبار که هر از چند گاهی با محتوایی یکسان اما با شکلی جدید به سراغ افکار عمومی می‌آیند، یکی از موارد صحبت محمود رضا حقی‌فام در نشست خبری روز گذشته بودند.
او در وضعیت صادرات و واردات برق ایران عنوان کرد: «کشور ما از نظر ژئوپلتیکی و از نظر انرژی در موقعیت منحصر به فردی قرار دارد و ما می‌توانیم با تبادل انرژی با کشورهای همسایه از سرمایه‌گذاری‌های بیش از حد در صنعت برق اجتناب کنیم. در حال حاضر نیز به دلیل قرار گرفتن در پیک مصرف صادرات برق نداریم» سخنگوی صنعت برق ایران وضعیت کلی تبادلات برقی ایران با کشورهای همسایه را تشریح کرده و گفت: «همانطور که ملاحظه می‌کنید، نیاز مصرف برق کشور در تابستان بسیار زیاد می‌شود و اگر بتوانیم بخشی از نیاز مصرف مازاد را به عنوان مثال از کشور روسیه دریافت کنیم، دیگر نیازی به احداث نیروگاه برای تامین برقی که پاسخگوی پیک مصرف دو ماه از تابستان باشد، نخواهیم داشت. همچنین زمانی که آنها در زمستان به پیک بار می‌رسند، ما می‌توانیم از مازاد تولیدمان به کشور روسیه برق صادر کنیم. بنابراین، در صورت راه‌اندازی سیستم تبادل برق میان ایران و کشورهای دیگر، علاوه بر آنکه در تابستان فشار بیش از حد به نیروگاه‌هایمان وارد نخواهد شد، در زمستان‌ها نیز ضرورتی ندارد که بخشی از نیروگاه‌ها را از مدار خارج کنیم و تولیداتشان را متوقف کنیم. حقی‌فام در ادامه سخنان خود درباره تبادل برق با کشورهای همسایه اظهار کرد: «ما در توانیر معتقد هستیم که روند متصل شدن شبکه برق ایران به شبکه برق کشورهای همسایه باعث می‌شود که کشور ما به هاب انرژی منطقه تبدیل شود؛ بدین معنی که ایران می‌تواند از کشورهای شمالی انرژی دریافت کند و ضمن آنکه خودش به اندازه نیاز از آن انرژی مصرف می‌کند، بخشی از آن را به کشورهای جنوبی نیز منتقل کند. یا در زمان‌های دیگری از کشورهای جنوبی انرژی دریافت و به کشورهای شمالی منتقل کند. این رخداد هم به ثبات سیاسی و هم به ثبات انرژی کمک خواهد کرد. » سومین موضوع مهمی که در نشست خبری روز گذشته معاون هماهنگی توزیع توانیر مورد اشاره قرار گرفت، مساله «برق‌دزدی» یا همان «انشعاب‌های غیرمجاز» بود. حقی‌فام در پاسخ به پرسشی درباره نحوه چاره‌جویی برای استفاده‌های غیرمجاز برخی مشترکین از برق عنوان کرد: «در دسته‌بندی توانیر، راهکارها برای کاهش استفاده از برق غیرمجاز در زیرمجموعه عنوان کاهش تلفات برق قرار می‌گیرد. زمانی که از تلفات برق صحبت می‌کنیم، هم تلفات فنی و هم تلفات غیرفنی مد نظر است و تلفات غیرفنی عمدتا ناشی از برق غیرمجاز هستند. »
وی ادامه داد: «ما توانسته‌ایم تلفات برق را از حدود 5.15 درصد به 6.10 درصد برسانیم که بخش بزرگی از این کاهش ناشی از مبارزه با استفاده برخی از برق غیرمجاز بوده است. برای مبارزه با استفاده از برق غیرمجاز علاوه بر برخوردهای قانونی، نیاز است که یک روشنگری عمومی صورت بگیرد و همه مردم بدانند که درآمد صنعت برق متعلق به اقتصاد ملی است. حتی مستندات مذهبی نیز استفاده غیرمجاز از برق را نکوهیده‌اند. با تمام این تفاسیر روند کلی صنعت برق به سمت کاهش استفاده از برق غیرمجاز است و اخیرا در مجلس شورای اسلامی نیز یک مصوبه بسیار مهمی در ارتباط با ماده 8 داشتند که کمک بزرگی برای کاهش این مقوله محسوب می‌شود. »
تعقیب و گریز گرما و برق
اما در حالی که چندی پیش یکی از مسوولان سازمان هواشناسی عنوان کرده بود که تابستان سال جاری از لحاظ شدت گرما تفاوت قابل توجهی با تابستان سال گذشته ندارد، سخنگوی صنعت برق در نشست خبری خود با بیان اینکه در هفته گذشته درجه حرارت متوسط کشور از بالاترین درجه حرارت سال گذشته بالاتر بوده است، تصریح کرد: «در هفته هفدهم سال جاری به‌طور متوسط 1.43 درجه نسبت به سال قبل درجه حرارت افزایش یافته است و باید گفت که به ازای هر یک درجه حرارت 1500 مگاوات به نیاز مصرف اضافه می‌شود.»
وی میزان افزایش مصرف برق کشور در مقایسه با پارسال را سه درصد ذکر کرد و گفت: «اگر مانند سال‌های گذشته، این رقم به پنج درصد می‌رسید، نیاز مصرف ما از 58 هزار مگاوات عبور می‌کرد و مجبور می‌شدیم خاموشی‌های بیشتری اعمال کنیم.»
حقی‌فام دلیل افزایش 3 درصدی مصرف برق به جای 5 درصد پیش‌بینی‌شده را موفقیت در اعمال سیاست‌های مدیریت مصرف برق عنوان کرد.
15 میلیارد غرامت برقی در سال 96
یکی از مسائلی که تاکنون کمتر مورد بررسی قرار گرفته و از تبعات مهم نوسانات برق به شمار می‌رود، آسیب به وسایل برقی است. حقی‌فام در نشست دیروز خود در پاسخ به پرسشی در مورد جبران خسارت‌های ناشی از نوسانات برق، گفت: «توانیر خسارت‌های ناشی از نوسانات ولتاژ برق را از طریق بیمه مشترکان پوشش می‌دهد.»
او در ادامه عنوان کرد: «ابتدای هر سال از مشترکان شهری 1200 تومان و از مشترکان روستایی 600 تومان بابت بیمه دریافت می‌شود و در صورتی که خسارتی در اثر نوسانات ولتاژ برق به مشترکان وارد شود، غرامت آن پرداخت می‌شود.»
معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر، غرامت پرداخت شده در این بخش در سال 96 را حدود 15 میلیارد تومان ذکر کرد و گفت: «حداکثر سقف پوشش ما در سال گذشته سه میلیون تومان به ازای هر مشترک بود.» حقی فام گفت: «مشترکانی که به دلیل نوسان‌های ولتاژ برق دچار خسارت شده‌اند، می‌توانند با مراجعه به سایت شرکت توزیع استان یا مراجعه حضوری به شرکت‌های برق، فرم مربوط به این بخش را تکمیل کنند؛ شرکت‌های برق موظف هستند ظرف یک ماه بررسی کنند و نظر خود را اعلام کنند؛ در صورتی که نوسان‌های ولتاژ علت اصلی وارد آمدن خسارت تشخیص داده شود، مشترک برق برای دریافت غرامت به بیمه معرفی می‌شود.» اما همانطور که انتظار می‌رفت، بخشی از نشست خبری روز گذشته نیز به انتقاد از شدت مصرف انرژی در ایران گذشت. مسوولان وزارت نیرو تا به حال بارها از فاصله سرانه مصرف برق در ایران با دیگر کشورها صحبت کرده‌اند. سخنگوی صنعت برق نیز دیروز در این زمینه گفت: «شدت انرژی کشور در زمینه برق، 3.2 برابر متوسط جهانی است. » شدت انرژی، به میزان انرژی مصرفی برای ایجاد یک خدمت و تولید یک کالا گفته می‌شود.
محمودرضا حقی‌فام، سخنگوی صنعت برق، انرژی‌بری تجهیزات کشور را بیش از میانگین جهانی ذکر کرد و گفت: «به عنوان نمونه، یک سوم مصرف برق در زمان اوج (حدود 21 هزار مگاوات) مربوط به تجهیزات سرمایشی است که اگر ساختمان‌ها عایق‌بندی می‌شدند، این مصرف به نصف کاهش می‌یافت.» حقی‌فام در پاسخ به ایسنا در مورد تحلیل‌هایی مبنی بر کمتر بودن مصرف برق مشترکان ایرانی از مشترکان اروپایی و امریکایی که به تازگی در برخی شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است، گفت: «این مقایسه از اساس اشتباه است؛ زیرا میزان مصرف برق ایران با میزان مصرف کل انرژی اروپا مقایسه شده است.» حقی فام افزود: «کشورهای اروپایی و امریکای شمالی، کل انرژی خانگی خود را با استفاده از مصرف برق تامین می‌کنند در حالی که خانوارهای ایرانی از دو انرژی گاز و برق برخوردار هستند.» سخنگوی صنعت برق خاطرنشان کرد: «در اروپا و امریکا، وسایلی از جمله اجاق گاز و تجهیزات گرمایشی، برقی هستند اما در ایران این تجهیزات از سوخت گاز استفاده می‌کنند.» حقی فام تصریح کرد: «به دنبال این تحلیل‌های اشتباه و برای تخمین واقعی سرانه مصرف انرژی، مجموع مصرف گاز و برق هر خانوار ایرانی را محاسبه و با مصرف برق خانوارهای اروپایی و امریکایی مقایسه کردیم که نتیجه این مقایسه نشان می‌دهد مصرف ما بسیار بیشتر است.»
