تزریق نشاط به شهر با موسیقی خیابانی

گروه راه و شهر‌سازی| آزاده کاری |

براساس تحقیقات انجام شده، عراق نخستین، ایران دومین، مصر سومین و سوریه چهارمین کشور ناشاد جهان هستند و همچنین افسردگی از نظر بار بیماری‌ها رتبه چهارم را در ایران دارد و براساس پیش‌بینی‌ها این بیماری در سال 2030 در رتبه دوم قرار خواهد گرفت.

نتایج تحقیق دیگری نشان می‌دهد، ایران رتبه اول خشونت اجتماعی در جهان را به خود اختصاص داده و بیکاری، مشکلات معیشتی و فقدان نشاط از مهم‌ترین علل افزایش خشونت و جرایم خشن در جامعه است. در همین حال، تهران نیز چند ماه پیش در یک رتبه‌بندی جهانی، ‌جایگاه ششمین شهر جهان از نظر استرس زا بودند را به خود اختصاص داد.

در شرایط کنونی که شرایط اقتصادی وخیم‌تر از گذشته شده و سبد هزینه خانواده‌ها هر روز کوچک‌تر می‌شود، 23.4 درصد جمعیت کشور در مقطع سنی 15 تا 64 سال دچار اختلالات روانی هستند و مشکلات اقتصادی و اجتماعی نفس مردم را بریده است. در این میان، دو روز پیش خبری در رسانه‌ها منتشر شد که تا حدودی دلگرم‌کننده بود، همایون شجریان خواننده مردمی که پیش‌تر کنسرت خود را به دلیل شرایط بد اقتصادی مردم لغو کرده بود، این‌بار از تصمیم خود برای برگزاری کنسرت خیابانی خبر داد تا در این شرایط مردم برای ساعاتی هم که شده مشکلات و نگرانی‌های خود را فراموش کنند و به رایگان از موسیقی سنتی لذت ببرند. شجریان در صفحه اینستاگرام خود نوشته است: «عزیزان در این ایام که چون سیاوش در گذر از آتش هستیم نمی‌دانیم چه کنیم تا حالمان کمی به شود، چنانچه مشکل مجوز نباشد سراپا در خدمتم تا بدون هیچ انتفاعی کنسرت خیابانی گسترده‌یی برای شما عزیزان اجرا کنم، شاید دلمان در کنار یکدیگر آرام بگیرد.»

 اعلام آمادگی شهرداری تهران

 این تصمیم همایون شجریان برای مردمی که به دلایل مختلف احساس می‌کنند مسوولان درگیر بازی‌های سیاسی شده و آنها را فراموش کرده‌اند، امید بخش است و قابل ستایش. شهرداری تهران نیز واکنش مثبتی نسبت به این تصمیم نشان داد و روز گذشته محمدعلی کریمی، رییس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران از آمادگی شهرداری تهران برای برگزاری کنسرت خیابانی همایون شجریان در پایتخت خبر داد.

کریمی با بیان اینکه شهرداری تهران تجربیات موفقی در برگزاری رویدادهای خیابانی دارد، گفت: ما آمادگی داریم در برگزاری این کنسرت خیابانی کنار آقای شجریان باشیم تا در نقاط مختلف شهر از شمال تا جنوب تهران و همچنین بوستان‌های مختلف، هماهنگی‌های لازم برای برگزاری کنسرت انجام شود. به گفته کریمی قرار است چهارشنبه (امروز) با حضور مسوولان فرهنگی شهرداری تهران، جلسه‌یی برای بررسی جوانب و همین طور تامین و تمهید ضرورت‌های اجرایی کنسرت برگزار شود و نتایج آن به اطلاع مردم و رسانه‌ها خواهد رسید.

 استقبال شورای شهر از ایجاد نشاط

اعضای شورای شهر تهران نیز از این تصمیم شجریان استقبال کردند و آن را اقدامی مفید در شادی مردم شهر تهران دانستند. حجت نظری، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورا در این باره گفت: از خواننده محبوب کشورمان که در شرایط خاص کشور به دنبال راهکاری برای بهتر شدن روحیه مردم و ارتقای نشاط اجتماعی است، قدردانی می‌کنم و البته از دیگر هنرمندان، ورزشکاران، مسوولان و افراد تاثیرگذار جامعه نیز دعوت می‌کنم که برای نشاط مردم کشورشان گام بردارند.

وی با بیان اینکه پیگیر اجرایی شدن پیشنهاد همایون شجریان هستم، گفت: بعید می‌دانم شورای تامین و دستگاه‌های امنیتی و انتظامی نیز مخالفتی با برنامه‌های منجر به شادی و نشاط شهروندان داشته باشند چراکه ما در آخرین تجربه، تماشای خانوادگی فوتبال در ورزشگاه آزادی را داشتیم که بدون هیچ مشکل امنیتی و ایمنی برگزار شد و علاوه بر آن، سالانه چندین راهپیمایی و جشن بزرگ همچون ۲۲ بهمن نیز در اوج امنیت برگزار می‌شود. به همین دلیل است که معتقدم دستگاه‌هایی با این توان و اقتدار امنیتی، قطعا می‌توانند امنیت این برنامه را نیز تامین کنند.

نظری درباره محل‌های برگزاری این کنسرت نیز گفت: در نقاط مختلف تهران محل‌های مناسبی برای برگزاری چنین کنسرت‌هایی وجود دارد و من شخصا معتقدم که باید برای برقراری توازن و عدالت در استفاده از امکانات شهری، بهتر است این کنسرت و حتی مراسم‌های مشابه آن در مناطق جنوبی و مرکزی تهران بزرگ برگزار شود. در همین راستا پیشنهاد بنده محل‌هایی چون بوستان ولایت که بخش عمده آن در منطقه ۱۹ واقع است، بوستان آزادگان در منطقه ۱۵، پارک سرخه حصار در منطقه ۱۳، میدان مشق در منطقه ۱۲ و محل‌هایی با مشخصات مشابه است. البته باید نظر گروه موسیقی نیز تامین شود.

به گفته نظری، کسانی که از چنین اقدام‌هایی انتقاد می‌کنند، یا آمارهایی از مشکلات روحی و روانی و افسردگی در شهرها به دستشان نرسیده، یا مغرضانه به دنبال غمگین و افسرده نگه داشتن مردم هستند. سخنگوی کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران تاکید کرد که برای برگزاری کنسرت همایون شجریان تمام تلاش و اقدامات خود را به‌کار خواهد بست.

به اعتقاد برخی از روانشناسان در جامعه غم زده، انرژی افراد صرف برطرف کردن اندوه و ناراحتی شده و دیگر فرصتی برای تولید و توسعه باقی نمی‌ماند. در مقابل در محیط شاد، ذهن انسان پویا، زبانش گویا و استعدادش شکوفا می‌شود، باید توجه داشت که نسل غم زده، محکوم به شکست است. هر چند سال‌هاست غم و اندوه بخش جدایی ناپذیر زندگی ایرانی‌ها شده اما به نظر می‌رسد در کلان‌شهر تهران که با مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی رو به روست و با وجود ارائه خدمات اندک ‌هزینه زندگی در آن بسیار بالاست، میزان غم و اندوه شهروندان نیز بیشتر باشد.

متاسفانه نهادهای مسوول هم تلاش چندانی برای رفع این مشکل و شاد کردن فضای شهری ندارند. برگزاری کنسرت و تئاتر‌های خیابانی یکی از راه‌هایی است که می‌تواند در شاد کردن مردم تاثیرگذار باشد. در سال‌های اخیر نیز شاهد حضور برخی گروه‌های موسیقی خیابانی در سطح شهر تهران بوده‌ایم اما فعالیت همین گروه‌های محدود نیز گاه با برخوردهای تند از سوی مقام‌های انتظامی مواجه شده است. شهرداری تهران نیز در مناسبت‌های مختلف در برخی پارک‌ها برنامه‌هایی اجرا می‌کند اما این موارد مقطعی نمی‌تواند چندان مفید باشد و باید مانند آنچه در پارک هنرمندان انجام می‌شود که هنرمندان اجازه اجرای برنامه برای مردم را دارند، در کل پارک‌های شهر تهران چنین شرایطی فراهم شود.

 نشاط تهران در شب

البته باید به این نکته توجه داشت که برگزاری کنسرت و اجرای برنامه‌های خیابانی یکی از عوامل و عناصر موثر در شب بیداری تهران است. موضوعی که سال‌هاست در شورای شهر و شهرداری در مورد آن بحث می‌شود اما به دلیل اینکه نهادهای بالاتر باید در این مورد تصمیم بگیرند همچنان در حد حرف باقی مانده است. تعطیلی شهر تهران با رسیدن ساعت به نیمه شب باعث شده تا عملا شهروندان امکانی برای استفاده از امکانات هر چند محدود شهر و نیز تفریح نداشته باشند. مردمی که در روز دو شیفت کار می‌کنند و خسته از کار، شب به خانه باز می‌گردند، نیاز دارند چند ساعت در خانه استراحت کرده و بعد برای گذران اوقات فراغت وارد خیابان‌های شهر شوند. گرمای تهران نیز مزید برعلت است تا مردم تمایل بیشتری برای شب گردی داشته باشند اما تا امروز این فرصت از آنها گرفته شده است. این در حالی است که در ماه رمضان شاهد بوده و هستیم که مغازه‌ها تا صبح باز هستند و حضور مردم در خیابان‌ها باعث نشاط و نیز امنیت بیشتر شهر می‌شود. قطعا برگزاری و اجرای برنامه‌های تفریحی در خیابان‌ها و پارک‌های شهر هم در ساعات روز ممکن نیست و باید در ساعات پایانی شب صورت گیرد.

 مرهمی بر زخم‌های مردم

دراین خصوص امان قرایی مقدم جامعه‌شناس در گفت‌وگو با «تعادل» با تایید تصمیم همایون شجریان عنوان کرد که انجام اینگونه برنامه‌ها باعث ایجاد نشاط و شادی در جامعه می‌شود. وی در این باره گفت: موسیقی باعث شادی و دلخوشی مردم وحتی باعث دلبستگی جامعه به نظام می‌شود. در شرایطی که جامعه از بحران‌های اقتصادی رنج می‌برد، برگزاری چنین برنامه‌هایی می‌تواند به مثابه یک مسکن عمل کند. این جامعه شناس با تاکید بر اینکه موسیقی در ذات خود آرامبخش و شادی‌آفرین است، به گروه‌های موسیقی خیابانی اشاره کرد و گفت: حضور جوانان در خیابان‌ها و ساز زدن آنها چهره شهر را زیباتر می‌کند و باید با برگزاری جشنواره‌های موسیقی خیابانی مانند آنچه در شهرهای پیشرفته انجام می‌شود، جوانان را به ادامه کار تشویق کرد.

قرایی مقدم در پاسخ به اینکه کارکرد المان‌های شهری در ایجاد شادی برای مردم چیست؟ گفت: دیوارنویسی‌ها، رنگ‌آمیزی مبلمان شهری، ایجاد فضاهای سبز، تمیزی و زیبایی خیابان‌ها، آرایش و پیرایش شهر، زیبایی و نوع ساختمان‌ها، ‌لباس‌هایی که اصناف مختلف بر تن می‌کنند همه و همه بر شادی شهر تاثیرگذارند. اکنون در شهر مکزیکوسیتی، برای رانندگانی که 58 ثانیه پشت چراغ قرمز می‌ایستند، عده‌یی برنامه‌های سرگرم‌کننده اجرا می‌کنند. نظیر این برنامه‌ها باید در کشور ما نیز اجرا شود. متاسفانه برخی گروه‌های سیاسی تمایلی به شاد شدن جامعه ندارند و در برابر آن واکنش می‌دهند.

به گزارش تعادل، به دنبال اعلام آمادگی همایون شجریان برای برگزاری کنسرت موسیقی رایگان برای امیدافزایی و نشاط بخشی به قشرهای مختلف جامعه، دفتر موسیقی تهران نیز همگام با این حرکت مثبت، برای صدور مجوز این نوع کنسرت‌ها اعلام آمادگی کرد. امیدواریم تا نهادهای مسوول با اعطای مجوز برگزاری کنسرت همایون شجریان در این شرایط نابسامان اقتصادی برای ساعاتی به مردم اجازه دهند غم و غصه‌های خود را با گوش دادن به نوای موسیقی به دست فراموشی بسپارند.