لایحه محدودیت فعالیت تاکسی اینترنتی در مجلس

گروه دانش و فن|

 این هفته لایحه‌یی به هیات دولت ارائه شد که در صورت تصویب آن، فعالیت تاکسی‌های اینترنتی محدود می‌شود؛ اما چرا باید چنین لایحه‌یی مطرح شود و تصویب آن چه عواقبی را در پی خواهد داشت؟

وزارت کشور با تقدیم لایحه‌یی به هیات دولت خواستار محدودیت در فعالیت سرویس‌های حمل و نقل آنلاین شده؛ اما داستان از چه قرار است و چه مشکلی در فعالیت تاکسی‌های اینترنتی وجود دارد که باید لایحه‌یی جدید ارائه شود؟

به دنبال مشکلات گسترده‌یی که برای کسب‌و‌کارهای اینترنتی در سال ۹۵ رخ داد، در نشست هم‌اندیشی دولت و مدیران کسب‌و‌کارهای اینترنتی، مقرر شد که اتحادیه جدیدی متشکل از کسب‌و‌کارهای اینترنتی تشکیل شود. کمی بعد به همت دولت، این اتحادیه تشکیل شد و کسب‌و‌کارهای اینترنتی از بلاتکلیفی کسب مجوز رها شدند و مجوز فعالیت گرفتند.

اما کشمکش‌های بین شهرداری و تاکسی‌های اینترنتی از همان سال ۹۵ در شورای عالی ترافیک شهرداری شروع شد، این شورا که وظیفه‌ سیاست‌گذاری ترافیک کشور را برعهده دارد و تاکسیرانی‌ها نیز به نوعی از آن پیروی می‌کنند، تلاش می‌کند تا مصوبه‌یی به تصویب برسد که طی آن تاکسی‌های اینترنتی موظف شوند تا از شهرداری مجوز بگیرند. طی این دو سال شهرداری‌ها تلاش کردند تا مانع فعالیت تاکسی‌های اینترنتی شوند.

جالب است بدانید که شهرداری پیش از این نیز درگیری مشابهی با موسسه‌های کرایه اتومبیل یا همان آژانس‌های سنتی داشته است و در واقع کشمکش‌های بین تاکسی‌های اینترنتی و شهرداری ادامه جنگ ۲۰ ساله بین شهرداری و آژانس‌های کرایه‌ اتومبیل است و عقبه‌یی طولانی دارد. در آن زمان نیز آژانس‌ها از اصناف مجوز می‌گرفتند و استناد به قانون اصناف می‌کردند و می‌گفتند نباید زیرنظر شهرداری باشند؛ اما شهرداری به ماده‌ ۹ قانون حمل‌ونقل استناد می‌کرد و می‌گفت همه‌ شرکت‌های حمل‌و‌نقل باید زیرنظر شهرداری باشند. در واقع به نظر می‌رسد دو قانون مصوبه مجلس در تضاد با هم هستند. ماده ۹ فعلی قانون توسعه حمل‌و‌نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت می‌گوید: «مدیریت حمل‌و‌نقل بار و مسافر در محدوده‌ شهر و حومه‌ آن به عهده شهرداری است. »

اینکه شهرداری‌ها صحبت صدور مجوز را می‌کنند، بر پایه این تفکر است که از آنجایی که قانون، نظارت را به عهده آنها گذاشته، پس تاکسی‌های اینترنتی نیز باید از شهرداری مجوز بگیرند. حال نگاهی بیندازیم به آنچه شهرداری و وزارت کشور در قالب لایحه پیشنهاد داده‌اند تا تاکسی‌های اینترنتی را تحت کنترل خود بگیرند.

به گزارش زومیت، مدیریت حمل‌و‌نقل بار و مسافر در محدوده شهر و حومه‌ آن به عهده شهرداری است. صدور مجوز فعالیت جهت شرکت‌های حمل‌و‌نقل بار، کالا و مسافر شهری و رانندگان وسایل نقلیه باربری و مسافربری توسط شهرداری و صدور پروانه کسب جهت شرکت‌های دارنده مجوز فعالیت از شهرداری توسط اتحادیه‌های ذی‌ربط صورت خواهد گرفت. نیروی انتظامی موظف است از فعالیت شرکت‌های فاقد مجوز مطابق درخواست شهرداری جلوگیری کند.

بدین‌ترتیب شهرداری به‌دنبال آن است تا مجوز شرکت حمل‌و‌نقل اینترنتی، مجوز تایید خودرو و مجوز تایید راننده از این ارگان کسب شود.

 شهرداری‌ به‌دنبال کنترل تاکسی‌های اینترنتی

پیش از هر چیز باید در نظر داشته باشیم که شهرداری به واسطه‌ تاکسیرانی به نوعی رقیب سرویس‌های تاکسی اینترنتی است و بدون شک اسنپ و تپسی کسب‌و‌کار این تاکسی‌ها را تحت تاثیر قرار داده‌اند، علاوه بر آن شهرداری می‌تواند بابت صدور مجوز تاکسی‌های اینترنتی، تایید صلاحیت راننده‌ها و مواردی از این دست کسب درآمد کند. ظاهرا این‌طور که به‌گوش می‌رسد قرار است صدور این مجوز‌ها هزینه‌ بسیار زیادی به همراه داشته باشد.

اما بیایید خوش‌بینانه به مساله نگاه کنیم و با فرض اینکه مساله رقابت شهرداری با تاکسی‌های اینترنتی در میان نباشد و حقیقت آن است که شهرداری درک درستی از مدل تجارت تاکسی‌های اینترنتی ندارد و در این شرایط می‌خواهد روی کار آنها اعمال نظر کند. در واقع الگوریتم‌های قیمت‌گذاری تاکسی‌های اینترنتی مانند اسنپ یا تپسی بسیار پیچیده است تا بتوانند براساس شرایط مختلف قیمت راضی‌کننده برای هر دو طرف راننده و مسافر پیشنهاد کنند و اگر قرار باشد سفرها در بازه‌های زمانی مختلف روز، در ساعات پرترافیک و غیر ترافیک نرخ یکسان داشته باشند، آن وقت کل ماهیت تاکسی‌های اینترنتی زیر سوال می‌رود و موجب اختلال شدید در کسب‌و‌کار آنها می‌شود. قطعا در این شرایط اقبال مسافران نیز از این سرویس‌ها کم خواهد شد.

جالب است بدانید که بر خلاف شهرداری، تاکسی‌های اینترنتی، شهرداری را رقیب خود نمی‌دانند و برعکس به‌دنبال شکل‌گیری یک همکاری مفید هستند.

به نظر می‌رسد همکاری بین شهرداری و تاکسی‌های اینترنتی از جنبه‌های دیگر نیز می‌تواند بسیار موثر باشد. تاکسی‌های اینترنتی آمار، ارقام و اطلاعات بسیار ارزشمندی از ترافیک سطح شهر و رفت و آمد مردم در اختیار دارند که در صورت استفاده صحیح از این داده‌ها، می‌توان به شهرداری و اداره‌ راهنمایی و رانندگی برای کنترل بهتر ترافیک شهر کمک شایانی کرد.

خوشبختانه‌ اکثر مسوولان دولت و حتی اعضای کمیسیون امور زیربنایی دولت که قرار است این لایحه را بررسی کنند، دید مثبتی به کسب‌و‌کارهای نوین دارند و برخی از آنها مانند وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات وعده داده‌اند تا تلاش کنند مانع تصویب این لایحه شوند.

هیچ‌کس نمی‌تواند منکر این موضوع شود که ظهور تاکسی‌های اینترنتی موجب افزایش کیفیت خدمات، کاهش هزینه سفر و راحتی بیشتر سفر از یک‌طرف و افزایش درآمد و بهره‌وری راننده‌ها از طرف دیگر شده و علاوه بر اینها با بهبود فرایند سفر باعث کاهش ترافیک و متقابلا آلودگی هوا شده‌ است؛ حتی اگر این موارد را نیز در نظر نگیریم، در حال حاضر در هر کدام از شرکت‌های اسنپ و تپسی نزدیک به هزار نفر نیروی کار به‌صورت مستقیم مشغول به کار هستند و مجموع این دو سرویس حدود یک میلیون راننده فعال در اختیار دارند. اگر قرار باشد فعالیت این سرویس‌ها با مشکل روبه‌رو شود، در شرایط حساس اقتصادی فعلی، افراد زیادی با کاهش درآمد یا از دست دادن شغل مواجه خواهند شد.