نظرات آزاد برای برگرداندن توپ ترامپ به زمین امریکا

درخواست «دونالد ترامپ» برای گفت‌وگوی بی‌قید و شرط با ایران واکنش‌های متعدد و متفاوتی را به دنبال داشت. در این میان، انگیزه‌های رییس‌جمهوری امریکا، تناقضات کاخ سفید و چگونگی پاسخگویی به این اقدام اصلی‌ترین محور تحلیل و بررسی‌های کارشناسانه بود. به گزارش ایرنا، پس از آنکه تنش‌های لفظی میان مقامات تهران و واشنگتن بالا گرفت، شاهد چرخشی آشکار از سوی طرف امریکایی بودیم. ترامپ دوشنبه هفته گذشته در کنفرانس مطبوعاتی با نخست‌ وزیر ایتالیا درباره مذاکره با ایران تصریح کرد که تمایل دارد با مقام‌های ایرانی ملاقات داشته باشد. وی گفت: من به ملاقات کردن اعتقاد دارم. اگر آنها بخواهند، من قطعاً با ایرانی‌ها ملاقات خواهم کرد. یک روز پس از این اظهارات یعنی نهم مردادماه ترامپ در یک گردهمایی در ایالت فلوریدا بیان داشت «احساس من این است که آنها به‌ زودی با ما گفت‌وگو خواهند کرد. » بسیاری می‌گویند از سخنان رییس‌جمهوری امریکا مشخص است که وی تمایل زیادی به مذاکره با ایران دارد شاید به این دلیل که در پی توافقی است تا روی ویرانه‌های دیپلماسی سلف دموکرات خود دستاوردی را بنا کند. با این حال، اظهارات «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه ترامپ که پس از پیشنهاد وی شروطی را برای مذاکره احتمالی تعیین کرد، تناقضی جدی را در رویکردهای کاخ سفید آشکار ساخت. در سوی مقابل، با توجه به خروج امریکا از برجام و همچنین زیاده خواهی و رجزخوانی‌های ترامپ، تصمیمی در این زمینه وجود ندارد و مهم‌ترین دلیل آن به بی اعتمادی به امریکایی‌ها برمی‌گردد. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به درخواست ترامپ در صفحه توئیتر خود نوشت «ایران و امریکا دو سال گفت‌وگو کردند. ما با اتحادیه اروپا، تروئیکای اروپایی، روسیه و چین موفق به ایجاد یک توافق چندجانبه -موسوم به برجام- شدیم. این توافق، کارساز بوده است. امریکا تنها می‌تواند خودش را بابت خروج از این توافق و ترک میز [مذاکره] مقصر بداند. تهدید، تحریم و تردستی‌های تبلیغاتی موثر واقع نخواهند شد. » سخنگوی وزارت امور خارجه هم در خصوص درخواست ترامپ مبنی بر مذاکره بدون پیش شرط اظهار کرد: ترامپ چگونه می‌تواند ثابت کند که آمادگی‌اش برای گفت‌وگو از سر عوام‌ فریبی نبوده است. «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور نیز ایالات متحده را غیرقابل اعتماد دانست و «حمید ابوطالبی» مشاور رییس‌جمهوری در پیامی توییتری نوشت: کسانی که به گفت‌وگو به عنوان روش حل اختلافات در جوامع متمدن باور دارند، باید به ابزار آن هم ملتزم باشند. احترام به ملت بزرگ ایران، کاهش خصومت‌ها و بازگشت امریکا به برجام، هموارکننده مسیر سنگلاخ کنونی است.  حال پس از مرور مواضع مقامات کشورمان، این پرسش مطرح است که کارشناسان و تحلیلگران مسائل سیاست خارجی درباره درخواست ترامپ چه دیدگاهی دارند؟ «سیدحسین موسویان» کارشناس مسائل بین الملل اظهار می‌دارد اگر من جای آقای روحانی بودم با تصمیم شورای عالی امنیت ملی و موافقت مقام معظم رهبری در پاسخ به پیشنهاد آقای ترامپ، به ایشان پیشنهاد می‌کردم به تهران سفر کند و قبل از گفت‌وگوهای کاری چند برنامه ایران‌شناسی برای او می‌گذاشتم. موسویان درباره پیامدهای چنین ایده‌ای می‌گوید: اگر ترامپ این دعوت را رد کند، توپ به زمین طرف امریکایی شوت خواهد شد چون ترامپ می‌خواهد به مقامات و افکار عمومی جهان تلقین کند که او خواهان گفت‌وگو و حل و فصل اختلافات از طریق دیپلماسی است و این ایران است که مخالفت می‌کند. اگر ترامپ بپذیرد و به تهران سفر کند، بخشی از خواسته او تامین می‌شود. او می‌خواهد فردی تاریخ‌ساز تلقی شود. به باور استاد دانشگاه پرینستون، حتی درصورتی که توافقی هم حاصل نشود، این ترامپ است که ریسک سفر را پذیرفته و دست خالی برگشته و تهران چیزی را از دست نخواهد داد، ضمن اینکه نفس سفر رییس‌جمهوری امریکا به تهران برای حل مشکلات با ایران، حاکی از عزت و اقتدار ایران خواهد بود. «داوود هرمیداس ‌باوند» استاد روابط بین‌ الملل معتقد است: باید تلاش کرد اروپایی‌‌ها در موضعی قرار بگیرند که در مقابل مواضع ترامپ بایستند. به‌ هر‌ حال تحریم‌های امریکا، تحریم‌های یک ‌جانبه مضاعف است و هر شرکت‌ و دولتی‌ آن را رعایت نکند، از داد و ستد تجاری و مالی با امریکا کنار گذاشته می‌شود. همین مساله سبب خواهد شد شرکت‌های نامدار و بزرگ اروپا به‌دلیل سرمایه‌گذاری‌های مشترک با طرف‌های امریکایی و استفاده از بازار ایالات متحده، از خیر حضور در ایران بگذرند. اروپا اعلام کرده قانون محافظت از سرمایه‌گذاران اروپایی در ایران را به‌ روز کرده، اما هنوز بسته جامع این کشور در اختیار ایران قرار نگرفته و زمان در حال گذر است. به نظر می‌رسد باید با استفاده از حمایت افکار عمومی داخلی و البته تلاش برای رفع نگرانی‌های اروپا، اوضاع ایران را سامان داد، سپس به مذاکره در موضع برابر با ایالات متحده اندیشید. «عباس موسایی» تحلیلگر مسائل سیاسی نیز به بررسی دستاوردهای مذاکرات احتمالی ایران و امریکا پرداخت و گفت: خارج کردن ترامپ و ظرفیت‌‌های مخربش از دست روسیه، عربستان و اسراییل شاید کمترین دستاورد هر مذاکره احتمالی باشد. تقدیم ظرفیت‌‌ها و حفره‌‌های شخصیتی ترامپ به اسراییل و عربستان، خلاف عقل سلیم و مصلحت سنج و مغایر با سیاست ‌ورزی منافع ملی ‌بنیان است. این کارشناس مسائل بین المللی ادامه داد: بی ‌شک هنر دیپلماسی ایرانی و شناخت درست از اوضاع به حدی است که می‌تواند مخاطرات وضعیت متخاصم و بحران‌ ساز کنونی را تقلیل داده، زمینه‌های امتیازگیری دیگر کشورها را از بین ببرد و ائتلاف خطرناک ترامپ، نتانیاهو و بن ‌سلمان را متزلزل سازد. . . . رهاسازی ایران از موقعیت و کلیشه‌ای که ائتلاف ترامپ، نتانیاهو و بن ‌سلمان و براندازی‌ خواهان از آن ساخته‌‌اند، با شکستن این ائتلاف با ابزار مذاکره امکان‌ پذیر است.