چالش مسوولان در تعیین سهم کشاورزی در مصرف آب
رییس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به توافق نداشتن مسوولان در تعیین سهم کشاورزی در مصرف آب در کشور بر ضرورت بازچرخانی پساب‌ها و تعیین میزان حق‌آبه تالاب‌ها از سوی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد.
محمد مجابی با اشاره به میانگین مصرف آب در حوزه کشاورزی در کشور اظهار کرد: بنا به اظهارات وزارت نیرو حدود ۸۰ درصد آب در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود اما بر اساس برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی سهم بخش کشاورزی از مصرف آب کمتر از ۷۰ درصد است. او با اشاره به توافق نداشتن مسوولان در مورد سهم کشاورزی از مصرف آب تصریح کرد: عددی که در کشور ما به عنوان سهم کشاورزی از مصرف آب مطرح می‌شود، قطعی نیست چون در بین مسوولان این حوزه توافق نظر وجود ندارد. آب بازگشتی از کشاورزی، میزان آبی است که در اختیار کشاورزی نیست و از اراضی کشاورزی برگشت داده می‌شود و صرف کشاورزی نمی‌شود.
رییس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه میزان مصرف آب در حوزه کشاورزی بیش از میانگین جهانی است، به ایسنا گفت: حتما باید در بخش کشاورزی تدابیری را اتخاذ و پیگیری کنیم البته تاکنون اصلاحاتی در حوزه کشاورزی به منظور کاهش مصرف آب صورت گرفته است و این اقدامات باید بطوری جدی دنبال شود. تعیین میزان سطح زیرکشت محصولات بهاره و تابستانه، ابلاغ سیاست عدم کشت برنج در استان‌های غیر شمالی، آبیاری نوین، تغییر الگوی کشت و توجه به شرایط اقلیمی در انتخاب نوع محصول از جمله این تمهیدات است.
به گفته مجابی، تاکنون در دو میلیون هکتار از اراضی کشاورزی آبیاری نوین اجرایی شده و طبیعتا میزان استحصال آب و مصرف در شرایط بهره‌وری مناسب‌تری قرار گرفته است که افزایش تولید ماده خشک از ۹۰۰ گرم به یک کیلو ۳۲ گرم با مصرف یک متر مکعب آب هم از نشانه‌های همین افزایش بهره‌وری است. خوشبختانه طی شش سال اخیر میزان راندمان آبیاری کشور از ۳۹ درصد به ۴۴ درصد افزایش یافته است که پیشرفت چشمگیری به نظر می‌رسد. او همچنین با اشاره به تهیه پیش‌نویس تغییر الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه اظهار کرد: در حال حاضر الگوی کشت هر منطقه مشخص شده و انتظار داریم که هر چه سریع‌تر این الگو ابلاغ شود. هر چند که تنها با ابلاغ این الگو مشکلات اتلاف آب در حوزه کشاورزی حل نمی‌شود بلکه لازم است سیاست‌های حمایتی به منظور ترغیب بخش کشاورزی هم مد نظر قرار گیرد و مزیت اقتصادی به شکلی باشد که کشاورز به رعایت آن الگو راغب باشد.
تکلیف برنامه ششم برای کاهش مصرف آب
رییس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: مصرف سالانه آب به میزان ۱۱ میلیارد مترمکعب تا پایان برنامه ششم توسعه باید کاهش یابد و این امر باید با استفاده از شیوه‌های مختلف از جمله روش‌های نوین کشت، بذور اصلاح شده و الگوی کشت مناسب با اقلیم تحقق یابد. مجابی در ادامه با اشاره به ضرورت اصلاحات آبی در حوزه شهری تصریح کرد: میزان پساب و فاضلاب‌های شهری بیش از چهار میلیارد مترمکعب در سال است که به نظر می‌رسد ظرفیت اسمی بازچرخانی یک میلیارد مترمکعب باشد اما عدد واقعی بازچرخانی کمتر از ظرفیت اسمی است، درحالی‌که باید بازچرخانی پساب‌ها را بطور حداکثری در اولویت قرار دهیم. این کارشناس مدیریت محیط زیست با اشاره به اتلاف آب در صنعت ایران گفت: بسیاری از محصولات صنعتی از لحاظ مصرف آب دقت لازم را ندارند. برای مثال شیوه بسته‌بندی‌ها ایرادات زیادی دارد درحالی‌که باید بدانیم که به ازای هر کیلوگرم پلاستیک و پت (PET)، چقدر آب مصرف می‌شود؟ یا میزان بازچرخانی آب در کارخانه‌ها چه‌قدر است؟
او همچنین با بیان اینکه در شرایط حاضر بسیاری از دریاچه‌ها و رودخانه‌ها که تامین آب آنها با آب‌های تجدیدپذیر است وضعیت نامساعدی دارند، اظهار کرد: متاسفانه اصلی‌ترین نبض جریان آب یعنی رودخانه‌ها به دلیل تغییر رژیم بارشی دچار مشکلات بسیاری است. افزایش بارندگی‌ها غیر موثّر (بارش‌های کمتر از ۱۰ میل‌متر) باعث کاهش میزان آب رودخانه‌ها شده است.
رییس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: از انواع تالاب، بیشتر آنها را در ایران داریم و بیش از ۴۰ تالاب با اهمیت بین‌المللی در کشور ما وجود دارد که باید حق‌آبه آنها تعیین شود و انتظار می‌رود که سازمان حفاظت محیط زیست این حق‌آبه‌ها را مشخص و به وزارت نیرو ابلاغ کند تا در ادامه برای تامین آب بیش از حق‌آبه تالاب تلاش شود.
خوشبختانه تصویب قانون حفظ، احیا و بهره‌برداری از تالاب‌ها در ابتدای سال پیش - که تکلیف دستگاه‌ها را مشخص کرد - گام مثبتی برای احیای تالاب‌ها است.
