استقراض، راه عبور شهرداری از تنگنای مالی
گروه راه و شهرسازی| آزاده کاری|
با تغییر مدیریت شهری و علنی شدن رقم واقعی بدهکاری شهرداری تهران، برخی شهرداری را ورشکسته خواندند و اذعان کردند که راه نجاتی برای شهرداری تهران وجود ندارد. محمد علی نجفی شهردار مستعفی تهران اما معتقد بود که می‌توان با انجام برنامه‌ریزی‌های مناسب تهران را از این شرایط خارج کرد. محمد علی افشانی شهردار کنونی تهران نیز در اولین نشست خبری خود با خبرنگاران اظهار کرد که با برنامه‌ریزی می‌توان بر مشکلات غلبه کرد. اما واقعیت این است که اکنون شهرداری تهران هزینه لازم برای پرداخت مطالبات کارگران و پیمانکاران خود را ندارد و حتی بانک شهر نیز از ارایه خدمات به این نهاد عمومی خودداری می‌کند. از سوی دیگر دو روز پیش نیز خبری منتشر شد مبنی بر اینکه سازمان تامین اجتماعی مجددا برخی حساب‌های شهرداری را بلوکه کرده است.
بسته شدن حساب‌های شهرداری فعالیت‌های این نهاد را با مشکلاتی رو به روکرده و شهرداری موفق به پرداخت حساب کارگران سازمان فضای سبز نشده است.
به گفته مجید فراهانی، سازمان تامین اجتماعی مدعی است که 120 میلیارد تومان تهران از شهرداری تهران طلبکار است و به همین دلیل حساب‌های این نهاد را مسدود کرده است. بر این اساس، شهرداری تهران بدهی‌هایی در خصوص شرکت‌ها و موسسات وابسته به شهرداری تهران به این سازمان تامین اجتماعی دارد. همچنین سازمان تامین اجتماعی معتقد است که همه نیروهای انسانی باید بیمه شده باشند و شهرداری تهران در بسیاری از جاها از نیروهای ساعتی و پاره وقت استفاده می‌کند.
به گفته فراهانی، سازمان تامین اجتماعی براساس خوداظهاری، مدعی طلب خود است. البته شهرداری این طلب را قبول ندارد ولی با آنکه سازمان تامین اجتماعی همیشه با شهرداری تعامل کرده است، دوباره به دادگاه مراجعه کرده و نزدیک دو هفته است که اغلب حساب‌های شهرداری را مسدود کرده است. فراهانی، این اقدام سازمان تامین اجتماعی را با توجه به شرایط موجود
به‌صلاح ندانسته و معتقد است با توجه به شرایطی که در آن به سر می‌بریم و سازمان تامین اجتماعی و شهرداری هر دو دارای مشکلات مالی هستند، درست نیست که تامین اجتماعی برای حل مشکلات مالی‌اش دست به چنین اقداماتی بزند.
بودجه سال 97 شهرداری 17 هزار میلیارد تومان و بدهی شهرداری تقریبا برابر با بودجه سه سال شهرداری است . در شرایطی که به گفته مسوولان شهرداری میزان هزینه و درآمد در شهرداری یکی شده است، هر روز تنگناهای مالی شهرداری بیشتر شده و هر ماه نیز سود بدهی‌های شهرداری به بانک‌ها بر حجم بدهکاری‌ها می‌افزاید.
به گزارش «تعادل»، این میزان بدهی، شهرداری تهران را در صدر فهرست بدهکاران بانکی قرار می‌دهد. این بدهی میراثی است که از گذشته به شهردار فعلی ارث رسیده و حالا افشانی باید در این زمین سوخته، خود را نشان دهد.52 هزار میلیارد تومان بدهی کمی نیست و شهرداری تهران که در تامین بودجه خود مشکلات زیادی دارد، باید برای تسویه آن دست به فروش شهر بزند. درست همان اتفاقی که در گذشته افتاد. شهرداری در ازای بدهی خود قسمت‌هایی از شهر تهران را به بانک شهر واگذار کرد.
انسداد حساب‌های پیمانکاران مترو
این در حالی است که روز گذشته فراهانی از بلوکه شدن برخی حساب‌های پیمانکاران توسط بانک شهر خبر داد و گفت: بانک شهر
ضمانت‌نامه‌های پیمانکاران خط 6 و7 مترو را به اجرا گذاشته و حساب‌های آنها را نیز بسته است.او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا شهرداری تهران برای پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان تسهیلات بانکی دریافت می‌کند، گفت: حدود 6 ماه است که بانک شهر پرداخت تسهیلات به شهرداری را متوقف کرده است.بانک شهر اعلام کرده که شهرداری به تعهدات خود در پرداخت تسهیلات عمل نکرده است.بانک شهر متعلق به شهرداری تهران نیست و تمامی کلان‌شهرها در این بانک سهام دارند و شهرداری تهران نیز یکی از سهامداران این بانک محسوب می‌شود و نمی‌تواند به صورت دستوری از بانک شهر تقاضایی داشته باشد. پیمانکاران خط 6 و 7 مترو با معرفی و ضمانت شهرداری تهران از بانک شهر وام گرفته‌اند و شهرداری دیون آنها را پرداخت می‌کرده است.
بدهکاری ۱۲.۵ میلیارد تومانی
همچنین سازمان‌های زیر مجموعه شهرداری نیز بین خودشان داد و ستد‌هایی داشته و
از یکدیگر بدهکار وطلبکارند. روز گذشته روابط عمومی موسسه صندوق ذخیره کارکنان شهرداری تهران عنوان کرد که هماهنگی و پیگیری برای وصول مطالبات صندوق ذخیره کارکنان از ۲۸ سازمان و زیرمجموعه شهرداری وارد دور تازه‌ای شده است و در این رابطه مدیرکل دفتر شهردار تهران، مدیرکل حراست و رییس سازمان بازرسی شهرداری پیگیری از سازمان‌های مربوطه را برای تسویه بدهی‌های آنها به موسسه آغاز کرده‌اند و وصول برخی مطالبات صندوق نیز کلید خورده است. براساس این گزارش پرداخت سهم صندوق ذخیره از سوی برخی سازمان‌های مجموعه شهرداری تهران با تاخیر و تعلل رو به رو بوده است و در این رابطه یکی از سازمان‌های شهرداری به تنهایی ۱۲.۵ میلیارد تومان به صندوق بدهکار است. در عین حال با حمایت شهرداری تهران، پیگیری برای وصول این مطالبات به‌طور جدی آغاز شده است و انتظار می‌رود با وصول سهم صندوق که بیش از ۲۰ میلیارد تومان است، دیون بازنشستگان و سپرده گذاران نیز پرداخت و صف موجود خاتمه پیدا کند.
اما نکته مهم این است که شورای پنجم، مدیریت جدید شهرداری تهران و زریر نگین تاجی سرپرست معاونت مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران که اخیرا با حکمی از سوی محمد علی افشانی شهردار تهران منصوب شده، چگونه می‌خواهند این میزان بدهی را جبران کنند.
استقراض از صندوق توسعه ملی
دکتر ایمانی جاجرمی، استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با تعادل استقراض را یکی از راه‌های پیش روی شهرداری تهران برای برون رفت از این وضعیت دانست و گفت: مشکلات مالی شهرداری تهران موضوعی محله‌ای و ساده نبوده و صحبت از پایتخت کشور است.بنابراین دستگاه‌های سیاست‌گذار مانند وزارت کشور، وزارت اقتصاد و دارایی به همراه اعضای شورای شهر باید با برنامه‌ریزی و انجام مطالعات کارشناسی راه‌حل مناسبی برای این کار پیدا کنند.
به گفته این استاد دانشگاه قطعا راه‌حل‌هایی برای برون از رفتار این مشکل وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آنها ایجاد منابع مالی جدید است. وی ادامه داد: به عنوان مثال اخذ عوارض از اقشار مرفه جامعه می‌تواند یکی از راه‌های درآمدزایی برای شهرداری باشد. کسانی هستند که درآمدهای آنچنانی داشته و علی رغم دارا بودن درآمدهای بسیار بالا سهم خود را از هزینه‌های نگهداشت شهر پرداخت نمی‌کنند.باید این اجازه به شهرداری داده شود که از آنها عوارض و مالیات بگیرد . شهرداری‌ها تا قبل از این، از منابع ناپایدار و فروش تراکم اقدام به درآمدزایی می‌کردند اما اکنون این روش جواب نمی‌دهد زیرا دیگر زمینی در شهر نمانده که بخواهند تراکم بفروشند.
جاجرمی با بیان اینکه راه‌های زیادی برای حل مشکلات مالی شهرداری تهران وجود دارد اما باید
کارشناسان این حوزه با همفکری هم بهترین و
زودبازده‌ترین راه‌ها را انتخاب کنند، گفت: علاوه بر این می‌توان از تجربه شهرهای دیگر هم استفاده کرد. برای مثال شهرداری نیویورک چند سال پیش اعلام ورشکستگی کرد و بعد از بازنگری مجدد در ساختار‌ها و تجدید نظر مالی بالاخره توانست از بحران مالی خارج شود. در نتیجه می‌توان از مشاوران خارجی نیز کمک گرفت تا بتوان درآمدها و هزینه‌های شهرداری را به تعادل رساند.وی تصریح کرد: همچنین استقراض از صندوق توسعه ملی و حتی بانک جهانی راه دیگری است که می‌تواند به شهرداری تهران در این وضعیت کمک کند. در واقع شهرداری به تنهایی نمی‌تواند این بحران را پشت سر بگذارد و حتما به کمک دولت و نهادهایی از خارج از کشور نیاز دارد.درکنار این موارد اتخاذ سیاست‌های انقباضی مالی نیز کمک‌کننده خواهد بود . این استاد دانشگاه به بیان اینکه متاسفانه رفتار شهرداری در دوره مدیریت قبلی بیشتر نمایش گونه بوده، اظهار کرد: طی سال‌های گذشته شهرداری به جای برطرف کردن نیازهای اساسی شهر پروژه‌هایی احداث کرد که فقط جنبه نمایشی داشته و در دراز مدت نه تنها باری از روی دوش شهر بر نداشت بلکه به مشکلات شهر نیز اضافه کرد که مثال بازر آن پل دو طبقه صدر است که عمده کارشناسان نظر مثبتی برای ساخت آن نداشتند. افزایش تعداد نیروهای انسانی و پرداخت حقوق‌های بالا به این افراد به همراه یکسری اشتباهات دیگر اکنون شهر را به اینجا کشانده است و شهرداری چاره‌ای جز صرفه جویی ندارد.
به گزارش «تعادل»، این فقط شهرداری نیست که به سازمان‌های مختلف از جمله تامین اجتماعی، بانک‌ها و دیگر سازمان‌ها بدهکار است، دولت نیز بدهی به شهرداری دارد که تاکنون از پرداخت آن سرباز زده است. درباره بدهی دولت به شهرداری تهران آمار ضد و نقیضی وجود دارد، در حالی که سخنگوی شورای شهر عنوان کرده بود بر اساس آمار معاونت مالی و اقتصادی شهرداری تهران میزان بدهی دولت به شهرداری ۵۷۰۰ میلیارد تومان بوده اما برخی دیگر معتقدند میزان بدهی دولت به شهرداری حدود 14 هزار میلیارد تومان است. این گردونه بدهی‌های سازمان‌ها به یکدیگر تمامی ندارد. برخی سازمان‌ها تهاتر را به عنوان راه‌حل این مشکل انتخاب کرده‌اند. در دوره گذشته نیز شهرداری تصمیم داشت تا با واگذاری شهر آفتاب و فروشگاه‌های زنجیره‌ای به بانک شهر بدهی‌اش را با این بانک تسویه کند اما شورای پنجم اجازه این کار را نداد.
از سوی دیگر، دولت‌ها نیز در ادوار مختلف از پرداخت‌هایی به شهرداری تهران خبر داده‌اند اما سهم کمک دولت به درآمد شهرداری تهران در مقایسه با متوسط شهرهای بزرگ معمولاً تفاوت عمده‌ای دارد و معمولا کمتر بوده به‌طوری که تا سال 87 سهم کمک دولت به شهرداری پایتخت نزدیک به صفر و بعد از آن یک درصد بوده است و در مقاطعی این رقم افزایش‌های چشمگیر هم داشته است.
در مجموع شهرداری، دولت، تامین اجتماعی، بانک شهر و دیگر سازمان‌هایی که به نوعی با شهرداری ارتباط مالی دارند باید بهترین راه را برای حل مشکلات خود انتخاب کنند به گونه‌ای که نه خود متضرر شوند و نه شهرداری تهران در ادامه راه ناچار به اعلام ورشکستگی شود.
