بازگشت دلالان ارز به معاملات شبانه

نرخ دلار در سنا 8808 تومان، 18 عیار 289 هزار تومان

گروه بانک و بیمه    

در دو هفته اخیر برنامه‌ها و بخشنامه‌های مختلفی برای کاهش نوسانات نرخ ارز، طلا و سکه اجرایی شده و علاوه بر بخشنامه‌های بانک مرکزی، برنامه‌هایی از سوی دولت در دستور کار قرار گرفته تا بتواند نوسانات را کاهش دهد و فاصله بین نرخ ارز بازار ثانویه و بازار آزاد را کاهش داده و ثبات نسبی در دو بازار ایجاد کند.

به گزارش تعادل، در این راستا، قرار است گزارشی از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور در جلسه ستاد اقتصادی دولت ارایه شود تا نوسانات بازار ارز را کنترل و مشکلاتی که برای مردم به وجود آمده را تا حد زیادی کاهش دهد.

از سوی دیگر، فاصله بین نرخ دلار در سامانه سنا و بازار آزاد که در روزهای اخیر به 2900 تومان افزایش یافته بود و به عقیده کارشناسان به دلیل پس انداز ارزی و حفظ ارزش پول و خروج سرمایه، این فاصله ایجاد شده، آخر هفته گذشته تاحدودی کاهش یافت و نرخ ارز روز پنج شنبه 25 مرداد 97 در بازار صرافی‌ها یا سامانه سنا کاهش یافت. بر اساس آمار سامانه سنا هر دلار امریکا به 8 هزار و 808 تومان معامله شد. همچنین هر یورو با ۲۰ تومان کاهش ۹ هزار و ۳۸۰ تومان و هر پوند نیز با ۶۶ تومان افزایش ۱۲ هزار و ۲۶ تومان به فروش رفت.

در حال حاضر، در بازار ارز آزاد، نرخ یورو با 99 تومان افزایش 11995 تومان، پوند با 83 تومان افزایش 13405 تومان و درهم با 18 تومان افزایش 2873 تومان معامله می‌شود و براین اساس نرخ دلار نیز حدود 10320 تومان برآورد شده است. این آمار نشان می‌دهد که نرخ دلار در مقایسه با نرخ 10900 تومانی قبلی کاهش یافته و در حال حاضر فاصله نرخ سنا و نرخ بازار آزاد حدود 800 تومان است و البته در روزهای آینده باید دید که این رشد نرخ دلار در سنا، تاچه حد روی نرخ بازار آزاد اثر گذار خواهد بود.

بانک مرکزی در بازار ارز رسمی نیز نرخ ۳۹ ارز را اعلام کرد که نرخ ۲۰ ارز از جمله یورو و پوند افزایش و قیمت ۱۰ واحد پولی دیگر کاهش یافت؛ نرخ ۹ ارز از جمله دلار نیز ثابت ماند. نرخ هر دلار امریکا ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. همچنین نرخ هر پوند انگلیس با ۶۶ ریال افزایش ۵۳ هزار و ۴۰۴ ریال و هر یورو نیز با ۱۹۲ ریال افزایش ۴۷ هزار و ۷۶۳ ریال ارزش‌گذاری شد.

در بازار طلا نیز در حالی که نرخ اونس جهانی به 1185 دلار کاهش یافته، هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با ۵ هزار و ۷۶۰ تومان افت به ارزش ۲۸۹ هزار و ۴۰ تومان فروخته شد.

هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با کاهش ۱۳۶ هزار تومانی با رقم ۳ میلیون و ۷۱۰ هزار تومان به فروش رسید. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۵۰ هزار تومان افت به ارزش ۳ میلیون و ۴۰۱ هزار تومان داد و ستد شد.

هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۲۲ هزار تومان کاهش یک میلیون و ۷۶۰ هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۱۱ هزار تومان افت به ارزش ۹۰۰ هزار تومان معامله شد. هر قطعه سکه گرمی با ۱۰ هزار تومان کاهش ۵۰۱ هزار تومان معامله شد.

    بازگشت دلالان ارز به معاملات شبانه

از سوی دیگر، برخی فعالان بازار ارز از بازگشت دلالان ارز به معاملات شبانه خبر می‌دهند که در این بازار، نرخ‌ها نسبت به بازار ثانویه و سنا بالاتر است.

به دنبال ابلاغ دستورالعمل خرید و فروش ارز در شبکه صرافی‌های مجاز از سوی بانک مرکزی، نوعی ثبات نسبی در بازار ثانویه و صرافی‌ها و سنا ایجاد شده و در نتیجه، دلالان به معاملات شبانه روی آورده و در حال انجام فعالیت‌های سفته بازی هستند.

یکی از فعالان بازار ارز گفت: اخیرا با ارایه بسته ارزی و راه‌اندازی رسمی بازار ثانویه، بازار ارز و بازیگران این بازار نیز نسبت به این تغییرات واکنش نشان داده و موجب شد تا نرخ ارز از نوسان و هیجان‌های کاذب دور شود. بانک مرکزی نیز اواسط مردادماه دستورالعمل خرید و فروش ارز در شبکه صرافی‌های مجاز به شرکت‌های صرافی دارای مجوز معتبر فعالیت از بانک مرکزی را ابلاغ کرد. در چند روز اخیر و بعد از باز شدن صرافی‌ها و شروع به کار بازار ثانویه، بازار ارز با ثبات بیشتری نسبت به گذشته به کار خود ادامه می‌دهد. سفته بازان و دلالان که طی این چند ماه با ایجاد نوسان‌های شدید سودهای کلانی به سبب عدم شفافیت و قاچاق بودن ارز به جیب زده بودند در روزهای اخیر فضا را برای ایجاد نوسان شدید در قیمت سکه و ارز در طول روز بسته یافتند و نتوانستند در معاملات فیزیکی به بازار التهاب وارد کنند؛ از این رو به روش قدیمی معاملات شبانه رو آورده‌اند و بعد از بسته شدن بازارها با معاملات کاغذی سعی در ایجاد التهاب و صعودی کردن بازارها دارند تا بتوانند همچون گذشته از آب گل آلود ماهی بگیرند.

مزیت معاملات شبانه در این است که بازیگران آن محدود هستند و عمق بازار کم و دیگر خبری از عرضه و تقاضا توسط مردم و یا بانک‌ها در آن وجود ندارد و هر فردی نمی‌تواند به راحتی به مافیای آن وارد شود به همین جهت به راحتی سفته بازان در این معاملات می‌توانند با قیمت‌ها بازی کرده و جهت را به سمت دلخواهشان تغییر دهند.

گفتنی است این مشکل معاملات کاغذی شبانه و جوسازی‌های شبانه در گروه‌ها و کانال‌های وابسته به سفته بازان که باند‌های مافیایی تعدادی از آنها در خارج از کشور هدایت می‌شوند از گذشته و سالیان قبل نیز وجود داشته اما تاکنون کنترلی بر فعالیت این قبیل معاملات و شبکه‌ها نشده است، در عین حال باید منتظر اقدامات مقابله‌ای بانک مرکزی و قو قضاییه در این رابطه باشیم.

    نباید تمام ذخایر طلا به سکه تبدیل شود

از سوی دیگر، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، گفت: برای کاهش قیمت سکه نباید تمام ذخایر طلای کشور به سکه تبدیل شود. تضمینی وجود ندارد که با افزایش ضرب سکه قیمت آن کاهش پیدا کند، بنابراین نباید تمام ذخایر طلای کشور به سکه تبدیل شود.

منصور مرادی با اشاره به رفع ممنوعیت واردات طلای خام، اظهار داشت: در بسته جدید سیاست ارزی بانک مرکزی، واردات طلای خام به کشور آزاد شد و این تصمیم بر کاهش قیمت در بازار تاثیر مستقیمی خواهد داشت. واردکنندگان طلای خام با تبدیل این طلا به منسوجات دیگر می‌توانند میزان عرضه در بازار را افزایش دهند بنابراین به نیاز متقاضیان پاسخ مثبت داده و از نوسان قیمت در بازار کاسته می‌شود.

وی در خصوص میزان کاهش قیمت‌ها توضیح داد: کاهش قیمت طلا در کشور به دنبال واردات آن بستگی به حجم واردات دارد، هر چه بتوانیم ازاین فرصت استفاده کنیم می‌تواند بر کاهش قیمت‌ها اثرگذار باشد.

وی درباره ضرب سکه با طلاهای وارداتی، گفت: تجربه کشور در زمینه ضرب سکه و توزیع آن در بازار، مثبت و نتیجه بخش نبوده است، بنابراین تبدیل طلای وارداتی به سکه اقدام درستی نخواهد بود.

سامانه نیما باید نیازهای ارزی بیشتری را پاسخ دهد

 از سوی دیگر، برخی کارشناسان بر عمق بخشیدن سامانه نیما و سنا و بازار صرافی‌ها تاکید دارند تا از التهاب و بالارفتن نرخ ارز در بازار ارز و فاصله ایجاد شده بین این بازارها کاسته شود. بر اساس مصوبه جدید هیئت دولت، صادرکنندگان از جمله محصولات پتروشیمی ارز حاصل از صادرات خود را به مسیر سامانه نیما تزریق می‌کنند. ۲۰ میلیارد رقم بسیار بالایی است و مدیریت بهتری می‌طلبد. پایین نگه داشتن قیمت ارز نیز عامل برهم زدن تعادل بازار است و سامانه نیما باید پاسخگوی همه نیازهای ارزی باشد.

کامران ندری کارشناس اقتصادی در یک برنامه تلویزیونی گفت: باید بین ارز حواله‌ای و اسکناس تفاوت قائل شد. ارز بالای ۸ هزار تومان صرفه اقتصادی ندارد. ندری افزود: در بازار ارز فیزیکی یا اسکناس تقاضا از عرضه بیشتر است. تخصیص ۲۰ میلیارد دلار به ارز یارانه‌ای یا ۴۲۰۰ تومانی کافی نیست به این علت که تقاضا برای دریافت آن زیاد خواهد شد، چون احتمال فروش در بازار آزاد وجود دارد و متقاضی بدون اینکه فعالیت اقتصادی انجام دهد سود می‌برد.

وی تصریح کرد: کنترل قیمت برای عرضه کنندگان تنها وسیله حمایت از حقوق مصرف کننده است. ندری با اشاره به اینکه پایین نگه داشتن قیمت، برهم زدن تعادل بازار است و دولت باید ارز را به قیمت واقعی بفروشد، گفت: بسته‌های حمایتی از اقشار آسیب‌پذیر، توجه جدی دولت را می‌طلبد و سامانه نیما فقط یک فضای اعتباری است که هنوز بطور جدی پذیرفته نشده است.

پویا جبل‌عاملی کارشناس اقتصادی در این زمینه می‌گوید: : اعتبار سیاست‌گذار اقتصادی به دیدن واقعیت‌ها در جامعه و تدبیر اقتصادی درست است. این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: سامانه نیما یا بازار ثانویه فقط بخشی از تقاضا در جامعه را شامل می‌شود. این سامانه نیاز به تعمیق و گستردگی بیشتری دارد. برای این کار نیاز به اقداماتی از سوی بانک مرکزی است.

جبل‌عاملی افزود: سامانه نیما به یک ثبات بازار هم نیاز دارد. بانک مرکزی بر اساس شوک‌های منفی که به بازار وارد می‌شود نمی‌تواند رونق به بازار را وعده بدهد. وی گفت: تاکنون بانک مرکزی از ابزار ذخایر بانکی استفاده کرده و باید شرایط غیر عادی اقتصادی را تفکیک کرد.

وی گفت: در حال حاضر دولت باید به ثبات بازار توجه کند. دولت با ابزار‌های مختلفی مانند روابط کارگزاری و تامین اسکناس می‌تواند به بازار آرامش ببخشد. این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: دولت از سال ۹۲ درصدد پایین آوردن قیمت ارز است. در شرایط فعلی دولت به عنوان سیاست‌گذار ارزی باید به سمت ثبات در بازار برود. در سامانه نیما بیشتر شرکت پتروشیمی فعال است و نقل و انتقالات حواله ارز به تمام ظرفیت خود نرسیده است. این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه نیما توان پوشش تمام سازوکارهای نرخ ارز را ندارد و در حال حاضر ناتوان است، گفت: اگر بخواهیم ارز ذخیره شده در خانه‌های مردم را به سامانه نیما بیاوریم بایدبه سامانه نیما عمق بیشتری داده شود.

    شروط واردات خدماتی تا ۹۰۰ هزار یورو

همچنین گمرک ایران ابلاغیه جدید ارزی بانک مرکزی درباره واردات خدماتی تا سقف ۹۰۰ هزار یورو توسط بخش خصوصی و دولتی و همچنین تامین ارز کالاهای اولویت اول را ارایه کرد.تامین ارز برای گشایش اعتبار اسنادی ثبت برات (وصولی) اسنادی و انجام حواله ارزی به منظور واردات کالاهای اولویت اول حسب ثبت سفارش صادره از سوی وزارت صمت به نرخ اعلامی از سوی این بانک امکان پذیر است. تامین ارز برای گشایش اعتبار اسنادی، ‌ثبت برات (وصولی) اسنادی و انجام حواله ارزی به منظور واردات سایر کالاها (اولویت دوم حسب ثبت سفارش صادره) از طریق بازار دوم ارز در سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) صورت می‌پذیرد.

    قیمت ارز کاهش می‌یابد

همچنین برخی کارشناسان و فعالان ارزی معتقدند که بازتاب تحولات بازار ارز نشان می‌دهد که با عمق بخشیدن و افزایش عرضه در بازار ثانویه، پیش‌بینی‌ می‌شود تا یک هفته دیگر، عرضه ارز بیشتر، بازار تنظیم‌ و با جان گرفتن صرافی‌ها قیمت‌ ارز کاهش یابد.

با توجه ویژه رییس‌جمهور سیاست‌گذاری‌ها در حوزه ارز اصلاح و هفته گذشته بسته جدید ارزی ابلاغ شد و طبق آخرین اطلاعیه‌ها در اواخر هفته گذشته حدود ۲۰۰ میلیون دلار عرضه از سوی پتروشیمی‌ها صورت گرفته است؛ بنابراین به نظر می‌رسد که آرامش بازار ارز تاحدودی برقرار شده، چرا که این دلار با قیمت حدود ۸۰۰۰ تومان در سامانه نیما عرضه شده است.

همچنین صرافی‌ها این فرصت را پیدا کردند که بعد از حدود چهار ماه که فعالیت آنها در بازار آزاد قاچاق و ممنوع شده بود، بتوانند در چارچوب ضوابط مصوب دولت به معاملات ارزی بپردازند و قیمت‌گذاری در صرافی‌ها اینگونه تعیین شد که بتوانند ارز را با یک درصد بالاتر از نرخی که در بازار ثانویه تعیین می‌شود بفروشند.

بازار ثانویه که محلی برای عرضه ارز ناشی از صادرات و خرید ارز مورد نیاز واردکنندگان است، بر اساس قیمت‌های توافقی و عرضه و تقاضا، معاملات آن شکل گرفته و برای هر روز می‌تواند متفاوت باشد.

یکی از فعالان بازار ارز گفت: از اواخر فروردین که بسته ارزی اول ابلاغ شد، اتاقی‌ها هشدار دادند که نبود یک بازار ثانویه منجر به افزایش قیمت خواهد شد و کنترل بازار از دست دولت و بانک مرکزی خارج خواهد شد. اما دولت به سیاست تعیین شده خود، پافشاری کرد و حدود چهار ماه بر اساس همان سیاست قبلی بازار ارز را مدیریت و تامین واردات کرد اما پس از آن به هر دلیل نظرش عوض شد و بازار ثانویه جدید را شکل داد و بازار ثانویه در سامانه نیما را بر اساس نرخ توافقی بین صادرکننده و واردکننده به رسمیت شناخت.

وی افزود: بسیاری از بخش‌هایی که در تامین ارز خود تعیین تکلیف نشده بودند در این بازار تکلیف‌شان مشخص شد. رییس کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران درپاسخ به اینکه در چند روز اخیر که از اجرایی شدن بسته ارزی جدید گذشته، آیا این بازار توانسته تاثیرات مثبت خود را نشان دهد؟ گفت: این مدت کوتاه برای قضاوت زود است؛ چراکه عرضه ارز توسط صادرکنندگان بزرگ در سامانه زمان‌بر بوده و باید ارز آنها وارد سامانه شود و در مقابل تقاضاها صورت گیرد تا بتوان از تاثیرات بسته جدید صحبت کرد.

برای پیدا شدن قیمت واقعی در بازار نیما، معاملاتی انجام شده اما هنوز به حد مورد انتظار نرسیده است که پیش‌بینی‌ می‌شود در آینده نه چندان دور و نهایتا یک هفته دیگر عرضه ارز بیشتر شود. همچنین ارزهای صادراتی مورد تقاضا قرار خواهند گرفت که در نهایت می‌توانند بازار را تنظیم کنند.

    قیمت‌ها پایین‌تر می‌آید

یکی از فعالان بازار در صرافی‌ها گفت: در حال حاضر در بازار ثانویه برای عرضه و تقاضای واردات و صادرات تا حدودی اتفاق‌هایی افتاده است اما در بحث صرافی‌ها که به تازگی فعال شده‌اند، کماکان انتظار می‌رود قیمت‌ها پایین‌تر بیایند.

وی تصریح کرد: باید حمایت توسط دولت درعرضه ارز در بازار صورت گیرد تا قیمت‌ها را بشکند. اما هنوز ارزهایی که پیش‌بینی می‌شود دست مردم بوده و در منزل‌ها جمع آوری شده به دلیل اینکه همچنان نرخ‌ها بالاست، در صرافی‌ها عرضه نشده است. اگر این ارزها به صرافی‌ها بیاید و دولت حمایت کند و عدد مورد معامله بازار و بازار به هم نزدیک شود، می‌توان گفت که این بسته دوم با موفقیت همراه خواهد بود.

  8 تا 9 هزار تومان میانگین بازار ثانویه

وی درباره میانگین نرخ مبادله شده در بازار ثانویه گفت: این نرخ از ۸۰۰۰ تا ۹۰۰۰ تومان بوده است ولی تا زمانی که این عدد با نرخ ارز اسکناس در صرافی‌ها فاصله داشته باشد، تا حدودی انگیزه عرضه ارز را کم می‌کند که باید به نوعی مدیریت شود و باید بازهم به هم نزدیک شوند. لاهوتی افزود: به هر حال همیشه اسکناس، با تفاوت شاید کمتر از یک درصد گران‌تر از ارز تجاری بوده اما پیش‌بینی می‌شود این بازار صرافی‌ها نزدیک به نرخ سامانه نیما شود.

وی تصریح کرد: باید اجازه داد عرضه و تقاضا تعیین کنند چقدر نزدیک به نرخ واقعی دلار بوده یا همچنان حباب دارد اما پیش بینی‌ها این است که اگر عرضه به درستی انجام شود و تقاضاها به سرعت ثبت سفارش شوند و این عرضه‌ها بتوانند در خدمت واحدها قرار گیرند.

همچنین واردکنندگان اطمینان پیدا کنند که مجدد در صف‌های ثبت سفارش نمی‌مانند و بحث ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها تعیین تکلیف شوند، قیمت‌ها به نرخ واقعی دلار نزدیک شود. هر روز شاهد این هستیم که صادرات یا واردات برخی از کالاها ممنوع شده که جو بی‌اعتماد را به فعالان اقتصادی القا می‌کند. تا زمانی که شرایط به حالت عادی برنگردد، نباید انتظار داشته باشیم در حوزه ارز هم شرایط عادی باشد. بنابراین ابتدا باید دولت برای ثبت سفارش و ممنوعیت‌ها در واردات و صادرات حداقل برای یک بار و یک مدت مشخص تعیین تکلیف کند.

وی تاکید کرد: اگر صادرکننده ارز خود را به‌ راحتی عرضه کند و وارد کننده اطمینان داشته باشد که می‌تواند کالای وارد شده‌ خود را وارد کند یا ارز مورد نیاز خود را خریداری کند. همچنین با حمایت از صرافی‌ها توسط دولت و مدیریت ارز آن‌ زمان می‌توان انتظار داشت نرخ ارز بازهم پایین‌تر بیاید.