افزایش سهم خرید مسکن و کالای شخصی به 13.5 درصد تسهیلات

گروه بانک و بیمه    محسن شمشیری  

عملکرد تسهیلات دهی بانک‌ها در 4 ماهه ابتدایی  سال 1397نشان می‌دهد که سهم سرمایه در گردش از کل تسهیلات بانک‌ها که در خرداد 97 به 63 رسیده بود، در تیرماه 97 و چهارماه اول سال کاهش یافته و به 61.3 درصد رسیده است. این نکته نشان می‌دهد که بانک‌ها برای وام‌های توسعه‌ای از جمله ایجاد، توسعه و تعمیرات و همچنین خرید کالای شخصی که به رشد تقاضا و رونق واحدهای تولیدی کمک می‌کند،  سهم بیشتری قائل شده‌اند.

به گزارش «تعادل»، براساس گزارش تسهیلات پرداختی به بخش‌های اقتصادی در 4 ماه اول سال 97 که از سوی بانک مرکزی منتشر شده، بانک‌ها در این چهارماه، معادل 167 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند که سرمایه در گردش با رقم 102 هزار میلیارد تومان معادل 61 درصد از کل تسهیلات سهم داشته است.

تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی 4 ماهه سال 1397 به بخش‌های اقتصادی مبلغ 1671.3 هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ 138.2 هزار میلیارد ریال (معادل9 درصد) افزایش داشته است. این ارقام نشان می‌دهد که رشد تسهیلات دهی بانک‌ها نسبت به رشدهای بالای 30 درصدی سال‌های قبل کاهش یافته و به خاطر رشد شدید نقدینگی و همچنین تورم حاصل از تحریم‌ها و رشد نرخ ارز در ماه‌های اخیر، التهابات بازار، رکود برخی بخش‌های اقتصادی، رشد مطالبات معوق، تهاتر بدهی، سیاست‌های انضباط مالی و جذب سپرده و نقدینگی، بانک‌ها تلاش دارند که تسهیلات دهی خود را حساب شده افزایش دهند.

کاهش رشد تسهیلات دهی بانک‌ها در چهارماه اول سال به 9 درصد که نسبت به رشد وام دهی بانک‌ها در مدت مشابه سال‌های قبل کمتر بوده است، کاهش سهم سرمایه درگردش به 61 درصد کل تسهیلات بانکی، افزایش سهم خرید مسکن و کالای شخصی به 13.5 درصد کل وام‌ها، سهم 14.7 درصدی ایجاد و توسعه و تعمیر به عنوان امور توسعه‌ای، میانگین پرداخت بیش از 67 میلیون تومان وام به بیش از 2 میلیون و 472 هزار واحد اقتصادی از وی‍‍ژگی‌های عمده عملکرد تسهیلات دهی بانک‌ها در چهار ماه اول بوده که نشان می‌دهد که بانک‌ها انضباط و دقت بیشتری در پرداخت بانک‌ها داشته‌اند تا از این طریق به کاهش مطالبات معوق خود کمک کنند و رشد نقدینگی را تاحدودی مهار نمایند.

    سهم 14.7 درصدی ایجاد و توسعه و تعمیر

همچنین سهم تسهیلات برای ایجاد واحدهای جدید نیز با رقم 13500 میلیارد تومان معادل 8.1 درصد از کل تسهیلات بوده است. از سوی دیگر، توسعه واحدها و فعالیت‌های اقتصادی نیز با رقم 8502 میلیارد تومان سهم 5.1 درصدی از کل تسهیلات داشته است. همچنین تعمیرات بنگاه‌ها نیز با رقم 2498 میلیارد تومان سهم 1.5 درصدی از کل تسهیلات داشته است. براین اساس، جمع ارقام مربوط به امور توسعه‌ای ایجاد، ‌توسعه و تعمیرات که به توسعه و گسترش بخش‌های اقتصادی کمک می‌کند، معادل 14.7 درصد کل تسهیلات بانک‌ها بوده است.

    رشد 1.8 واحد درصدی سهم خرید مسکن

 نکته مهم دیگر توجه بانک‌ها به رونق و رشد تقاضا برای کالاهای ساخته شده توسط بنگاه‌ها بوده است و پرداخت وام برای خرید کالای شخصی که به رونق و ایجاد تقاضا برای کالاهای ساخته شده داخلی کمک می‌کند، با رقم 12545 میلیارد تومان سهم 7.5 درصدی از کل تسهیلات داشته است.  همچنین خرید مسکن نیز با رقم 9982 میلیارد تومان سهم 6 درصدی از کل تسهیلات دارد. این نکته نشان می‌دهد که بانک‌ها برای خرید و کمک به تقاضا و رونق بنگاه‌ها روی هم 13.5 درصد از تسهیلات را به وام‌های خرید مسکن و کالای شخصی اختصاص داده‌اند. براین اساس، سهم دو نوع تسهیلات خرید کالای شخصی و خرید مسکن نیز که به رشد تقاضا و رونق تولید کمک می‌کند، روی هم 13.5 درصد تسهیلات را شامل می‌شود که نسبت به سهم 11.7 درصد سه ماه اول سال رشد قابل توجهی نشان می‌دهد و رقم بیش از 22 هزار و 500 میلیارد تومان بوده است.  در حالی که سرمایه در گردش برای روپا ماندن واحدهای اقتصادی همچنان با رقم 102 هزار میلیارد تومانی، سهم 61 درصدی از کل تسهیلات چهارماه اول 97 را داشته است، سهم ایجاد، توسعه و تعمیر که امور توسعه‌یی و گسترش تولید و اشتغال را شامل می‌شود روی هم معادل 24 هزار و 500 میلیارد تومان یا 14.7 درصد کل تسهیلات بوده است  تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی 4 ماهه سال 1397 به بخش‌های اقتصادی مبلغ 1671.3 هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ 138.2 هزار میلیارد ریال (معادل9.0 درصد) افزایش داشته است.

در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ 28.9 هزار میلیارد ریال معادل2.9 درصد افزایش داشته است. سهم تسهیلات پرداختی بابت تامین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در 4 ماهه سال جاری معادل394.8 هزار میلیارد ریال بوده است که حاکی از تخصیص 38.5 درصد از منابع تخصیص یافته به سرمایه درگردش کلیه بخش‌های اقتصادی به بخش صنعت بوده است.

 ملاحظه می‌شود از 468.4 هزارمیلیارد ریال تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل 84.3 درصد آن (مبلغ394.8 هزار میلیارد ریال) در تامین سرمایه در گردش پرداخت شده است که بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تامین منابع برای این بخش توسط بانک‌ها در سال جاری است.

این ارقام نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر با وجود رشد بالای 30 درصد تسهیلات در سال 95 و رشد 24 درصدی آن در سال 96 و همچنین رشد 9 درصدی در چهار ماه اول 97، همچنان واحدهای اقتصادی تلاش می‌کنند که با دریافت تسهیلات و تامین نقدینگی، روی پای خود بمانند و از توقف تولید و فعالیت جلوگیری کنند و همچنان سهم ایجاد و توسعه و تعمیرات یا کمک به رشد تقاضا و خرید در اولویت‌های بعدی است و سهم بالای سرمایه در گردش نشان می‌دهد که حفظ حیات واحدهای اقتصادی همچنان در اولویت بانک‌ها و اقتصاد کشور است و تا رونق نسبی، اشتغال‌زایی و بهبود ساختار تولید و فعالیت اقتصادی فاصله داریم و همچنان روند سال‌های اخیر در حال تداوم است و با وجود رشد تسهیلات بالای نرخ تورم، تغییری در ساختار تسهیلات و به کار‌گیری نقدینگی در بخش تولید و فعالیت اقتصادی رخ نداده است.  از 468 هزارمیلیارد ریال تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل 84.3درصد آن (مبلغ 394 هزار میلیارد ریال) در تامین سرمایه در گردش پرداخت شده است که بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تامین منابع برای این بخش توسط بانک‌ها در سال جاری است. سهم سرمایه در گردش در هر بخش اقتصادی نیز نشان می‌دهد که در بخش کشاورزی 65 درصد، در مسکن و ساختمان 15.6 درصد، در بازرگانی 73درصد، در خدمات 50 درصد، و در کل بخش‌های اقتصادی 61.3 درصد متعلق به سرمایه در گردش بوده است.

    میانگین 67 میلیون وام برای هر واحد

تعداد 2 میلیون و 473 هزار واحد اقتصادی به میزان 167هزار و 132 میلیارد تومان تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند که متوسط دریافت هر واحد اقتصادی معادل 67.6 میلیون تومان بوده است.

 همچنین تعداد 75454 فقره تسهیلات به میزان 46836 میلیارد تومان به بخش صنعت و معدن با میانگین پرداختی هر فقره 620 میلیون تومان پرداخت شده که بیشتر از میانگین پرداختی سایر بخش‌ها است. در بخش بازرگانی نیز 315هزار فقره به مبلغ 25053میلیارد تومان با میانگین 79.5 میلیون تومان پرداخت شده است.

درضمن در بخش خدمات تعداد 1 میلیون و 419 هزار فقره تسهیلات به رقم بیش از 69 هزار و 161 میلیارد تومان با میانگین پرداخت هر فقره 48.7 میلیون تومان پرداخت شده است. دربخش مسکن 341هزار فقره معادل 15037 میلیارد تومان با میانگین 44 میلیون تومان پرداخت شده است. در بخش کشاورزی 321 هزار فقره به مبلغ 10913 میلیارد تومان با میانگین هر فقره 34 میلیون تومان دریافت کرده‌اند.

این ارقام در مقایسه با میانگین دریافتی هر بنگاه اقتصادی در دوره‌های قبل نشان می‌دهد که از میانگین پرداختی به هر بنگاه کاسته شده است به عبارت دیگر، با وجود افزایش تعداد قابل توجه دریافت‌کنندگان وام و تسهیلات بانکی، رقم میانگین آنها کاهش داشته است.

بخش خدمات با 69 هزار میلیارد تومان و سهم بیش از 41 درصد از کل تسهیلات، صنعت و معدن با 46836 میلیارد تومان و بیش از 28 درصد تسهیلات، بازرگانی با 25053 میلیارد تومان و سهم 15 درصد تسهیلات، مسکن و ساختمان با 15037میلیارد تومان و سهم بیش از 9 درصد تسهیلات، کشاورزی با 10913 میلیارد تومان با سهم 6.5 درصدی از کل تسهیلات، به ترتیب بیشترین تا کمترین تسهیلات را به خود اختصاص داده‌اند.

بانک مرکزی تاکید کرده که همچنان باید در تداوم مسیر جاری ملاحظات مربوط به کنترل تورم را نیز در نظر گرفت و همواره مراقب قدرت گرفتن پتانسیل تورمی ناشی از فشار تقاضای کل در اقتصاد نیز بود. بر این اساس ضروری است به افزایش توان مالی بانک‌ها از طریق افزایش سرمایه و بهبود کفایت سرمایه بانک‌ها، کاهش تسهیلات غیرجاری و بازگرداندن آنها به مسیر صحیح اعتباردهی بانک‌ها، افزایش بهره‌وری بانک‌ها در تامین سرمایه در گردش تولیدی، پرهیز از فشارهای مضاعف بر دارایی بانک‌ها و ترغیب بنگاه‌های تولیدی به سمت بازار سرمایه به عنوان یک ابزار مهم درتامین مالی طرح‌های اقتصادی (ایجادی) توجه ویژه‌ای کرد.