یادگارهای دوران استعمار
الهه باقری|
ترسیم قلمرو و مرز کشورها، بحثی است که از زمان تشکیل دولت‌ها تاکنون رایج بوده است. پیش از آن، حدود سرزمین‌ها بر مبنای قدرت نظامی و کشورگشایی‌ها صورت می‌گرفت که ممکن بود منطقه‌ای در سرزمینی دورافتاده، به عنوان دارایی‌های یک کشور به تصرف دربیاید.
هرچند که مدت‌هاست از دوران طلایی امپراتوری بریتانیا گذشته اما هنوز این کشور بیشترین سرزمین‌های خارج از مرز را دارد؛ سرزمین‌هایی وابسته که یا به‌صورت مستعمره در تسلط بریتانیا بوده و همچنان هستند یا کشورها و جزایری که در مناطق دیگر تحت تسلط امپراتوری بریتانیا درآمده بود، مانند جزایر فالکلند، تنگه جبل‌الطارق و برمودا. آنطور که در تازه‌ترین گزارش‌ها منتشر شده، بریتانیا، حدود 17 کشور و منطقه فرامرزی دارد. هرچند که بسیاری از این مناطق سال‌هاست که تحت تسلط و تابعیت قوانین بریتانیا هستند اما در بسیاری موارد، اختلاف‌های بسیاری در مورد مناطق مشترک با دیگر کشورها ایجاد می‌شود. در سال گذشته میلادی، خبری مبنی بر تشدید اختلاف دیرینه بریتانیا و اسپانیا در مالکیت تنگه جبل‌الطارق منتشر شد. طبق این گزارش، دولت بریتانیا، اعلام کرده بود که کشتی‌های اسپانیایی، بارها به‌صورت غیرقانونی و بدون اطلاع وارد آب‌های این کشور شده‌اند. فرانسه نیز، همچنان مناطق بسیاری در آن سوی مرزهای خود دارد. یکی از مهم‌ترین مناطق تحت‌تسلط فرانسه، مجمع‌الجزایر گوادلوپ است که پس از فراز و نشیب‌های بسیار، اکنون جزو فرانسه به‌شمار می‌رود. آنطور که گفته شده، مجمع‌الجزایر گوادلوپ برای اولین‌بار توسط کریستف کلمب در سال ۱۴۹۳ میلادی کشف شد. در سال ۱۶۳۵ گوادلوپ توسط فرانسویان تسخیر شد. مدتی نیز بریتانیا بر آن تسلط داشت اما از سال ۱۹۴۶ مجمع‌الجزایر گوادلوپ یکی از مناطق فرادریایی فرانسه شد. درآخرین بررسی‌های صورت‌گرفته، در حال حاضر فرانسه حدود 16 منطقه فرامرزی تحت تسلط خود دارد. شمار این سرزمین‌های فرامرزی در امریکا نیز، به 14 منطقه و کشور می‌رسد.
طبق گزارش‌های منتشر شده، در میان مناطق تحت‌تسلط امریکا در آن سوی مرزها، گوام، حاشیه‌های بسیاری داشت. این قلمرو تا پیش از جنگ جهانی دوم تنها جزیره میکرونزی بود که امریکا کنترل آن را در دست داشت اما این جزیره ساعاتی پیش از حمله هوایی ژاپن به پرل هاربر در هشتم دسامبر ۱۹۴۱ به تصرف نیروهای ژاپنی درآمد که پس از دو‌سال و نیم توسط امریکا آزاد شد. آنطور که در قوانین این جزیره گفته شده، گوام توسط دولت امریکا اداره می‌شود ولی جزو خاک این کشور به‌شمار نمی‌آید. پورتوریکو نیز، یکی از پیچیده‌ترین مناطق فرا مرزی تحت تسلط امریکا به‌شمار می‌رود. این جزیره تحت حاکمیت سیاسی امریکاست و شهروندانش با گذرنامه امریکا سفر می‌کنند. این در حالی است که مجمع‌الجزایر پورتوریکو در سنای امریکا سناتور نداشته و تنها یک نماینده بدون حق رای در کنگره این
کشور دارند.
آنطور که در ادامه این گزارش گفته شده، استرالیا نیز، حدود 6 منطقه و کشور فرا مرزی دارد که تحت تسلط دولت مادرید اداره می‌شود. شمار این مناطق در هر کدام از کشورهای نروژ و دانمارک، 3 منطقه اعلام شده است. فنلاند نیز، تنها با یک منطقه تحت تسلط خارج از مرزهای خود، در فهرست کشورهایی قرار دارد که بیشترین شمار سرزمین‌های فرا مرزی را دارند.
همانطور که گفته شد، با پیدایش دولت‌ها و قوانین متعدد بین‌المللی در تصویب مرزها، حقوق دریایی و هوایی، اینچنین تسلط‌های فرا مرزی غیرطبیعی به‌نظر می‌رسد که به گفته بسیاری از کارشناسان، ریشه در دوران استعمار قدیم دارد.
