فوریت اصلاحات در سازمان تجارت جهانی

گروه جهان|طلا تسلیمی|

وزرای دارایی و بازرگانی گروه بیست که در آرژانتین گردهم آمده‌اند، از «نیاز فوری» سازمان تجارت جهانی به اصلاحات سخن گفتند و این در حالی است که دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، تهدید کرده ایالات متحده را از این سازمان خارج می‌کند. اگرچه در بیانیه مشترک وزرا از جزییات برنامه اصلاحات سخنی به میان نیامده، اما وزرا ایجاد تغییر و تحولات در سازمان را برای ارتقاء و بهبود عملکرد آن به‌ویژه در میانه جنگ تعرفه‌های رییس‌جمهوری امریکا، ضروری دانستند. بیانیه وزرای گروه بیست در پایان نشست در آرژانتین تصدیق تاکتیکی این مساله بود که انتقادهای ترامپ از سازمان تجارت جهانی و اقداماتش در زمینه اعمال تعرفه‌ها به‌شدت نظام تجارت بین‌المللی را تضعیف کرده است.

به گزارش رویترز، در حالی که ترامپ خود را برای اعمال تعرفه‌های مازاد بر کالاهای چینی به ارزش 200 میلیارد آماده می‌کند، وزرای دارایی و بازرگانی گروه بیست گفتند مذاکراتی را در رسیدگی به مناقشات تجاری بین‌المللی آغاز کرده‌اند. دولت ترامپ از چین خواسته است که از مازاد تجاری 375 میلیارد دلاری خود با ایالات متحده بکاهد، به سیاست‌گذاری‌ها با هدف دستیابی به فناوری ایالات متحده و نقض مالکیت معنوی خاتمه دهد و از تخصیص کمک‌ هزینه‌های دولتی به صنایع فناوری پیشرفته دست بکشد.

در بیانیه مزبور به روند پیشروی مذاکرات یا چگونگی شدت بخشیدن به آنها اشاره‌ای نشد که این مساله بازتاب چگونگی تغییر شرایط از زمان روی کار آمدن ترامپ در امریکا محسوب می‌شود. در بیانیه پایانی وزرای دارایی و بازرگانی گروه 20 در قیاس با بیانیه این گروه در سال 2016 در شانگهای چندان به جزییات پرداخته نشد. در آن زمان، وزرا بر سر «فعالیت در جهت آزادسازی و تسهیل بیشتر تجارت» توافق کردند؛ اما در بیانیه روز جمعه نمی‌شد چنین لحنی را دید. دانته سیکا وزیر کار و تولیدات آرژانتین در کنفرانس خبری در پایان این نشست یک روزه گفت: «واضح است که تدابیر در جهت اعمال تعرفه‌های جدید مثبت نیستند. اما لازم است که روند تغییر و تحولات را زیرنظر بگیریم.»

الیور ویتکه معاون وزیر اقتصاد آلمان هم با پیوستن به این بیانیه پیام واضحی را درباره اهمیت تقویت سازمان تجارت جهانی به‌ویژه در زمان «اول امریکا» و افزایش «حمایت‌گرایی جهانی» ارسال کرد. درباره اقدامات بعدی در زمان دیدار رهبران گروه بیست در آرژانتین در اواخر ماه نوامبر تصمیم‌گیری می‌شود. ویتکه در بیانیه‌ای که در پایان اجلاس توسط وزارت اقتصاد آلمان منتشر شد، گفت: «باید از این فرصت به دست آمده استفاده کنیم.» ترامپ گفته در نشست سران گروه بیست که 30 نوامبر در بوینس‌آیرس برگزار می‌شود، شرکت خواهد کرد.

در مقابل سالن کنفرانس در شهر «مار‌دل‌پلاتا» تظاهرکنندگان پرچم امریکا را به آتش کشیدند و در اعتراض به ارتدوکسی تجارت آزاد و حمایت ترامپ از مائوریسیو ماکری رییس‌جمهوری آرژانتین شعار دادند. مخالفان آرژانتینی از سیاست‌های ماکری رضایت ندارند و او را مسوول مشکلات اقتصادی کنونی کشورشان می‌دانند و معتقدند درخواست کمک او از صندوق بین‌المللی پول در ازای سیاست‌های ریاضتی بیش از همه طبقه کارگر را تحت فشار می‌گذارد. مارالین کورنیل یک تظاهرکننده 30 ساله گفت: «در همین جا، همبستگی خود را با کارگران امریکای اعلام می‌کنیم. وقتی این سیاستمداران در خواب و رویا به سر می‌برند، جوامع به دلیل سیاست‌های تجاری و اصلاحات آنها در گرسنگی به سر می‌برند؛ این سیاست‌ها به آسیب‌پذیرترین قشر جامعه آسیب می‌زند.»

آرژانتین که امسال ریاست دوره‌ای گروه بیست را بر عهده دارد، در حال مذاکره با کمک‌های 50 میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول است که پرداخت آن به‌دلیل ناتوانی آرژانتین در عمل به وعده بازپرداخت، به حالت تعلیق درآمده است. آرژانتین برای دریافت این کمک مالی اهداف کسری مالی تعیین کرده و قرار است برای کسب اطمینان از توانایی بازپرداخت بدهی‌های بین‌المللی، هزینه‌ها را به‌شدت کاهش دهد.

به نوشته نیویورک‌تایمز، اتحادیه اروپا و ایالات متحده بر سر این مساله که سازمان تجارت جهانی ناکارآمد است، هم‌عقیده هستند، اما بر سر چگونگی اصلاح آن با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند. ترامپ به خارج کردن امریکا از سازمان تجارت جهانی تهدید کرده است و مانع از انتصاب قاضی‌ها در هیات مناقشه‌آمیز رسیدگی به مناقشات می‌شود. اما آنطور که کمیسیون اروپایی در بیانیه‌ای اشاره کرده است، اتحادیه اروپا و بسیاری از شرکا امیدوارند حمایت سیاسی گروه بیست را در تقویت مذاکرات سازمان تجارت جهانی برای نظارت و حل مناقشات، شاهد باشند. این در حالی است که چین هم از این سازمان انجام اصلاحاتی را در جهت تبدیل نظام تجارت جهانی به نظامی عادلانه‌تر و موثرتر، خواستار شده است.

سازمان تجارت جهانی که گروه با سابقه‌ای 23 ساله است بر مبنای اجماع فعالیت می‌کند که به این معنی است که هر یک از 164 عضو آن دارای حق وتوی موثر هستند. بدین‌ترتیب، توافق بر سر هر تغییری در این سازمان تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد.

سیکا همچنین گفت که مذاکرات درباره توافق تجارت آزاد بین اتحادیه اروپا و بلوک تجاری مرکوسور که گروهی متشکل از آرژانتین، برزیل، پاراگوئه و اروگوئه است، احتمالا تا پیش از پایان سال جاری میلادی با یک توافق به نتیجه می‌رسد. او افزود: «ما در مراحل نهایی رسیدگی به ظریف‌ترین جنبه‌های توافق بین اتحادیه اروپا و مرکوسور هستیم و روی جزییات سیاسی و فنی توافق کار می‌کنیم.»