امریکا و ماموریت غیرممکن

سفر اخیر وزیر انرژی امریکا به مسکو و ریاض با هدف همراه ساختن بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان با سیاست‌های تحریمی واشنگتن علیه تهران صورت گرفت؛ سیاستی که تردیدهایی جدی بر کارآمدی آن مطرح است.

ایرنا با بیان این مطلب در گزارشی تحلیلی افزود: «ریک پری» وزیر انرژی ایالات متحده پنجشنبه هفته گذشته در مسکو با همتای روس خود دیدار کرد. چند روز قبل نیز این مقام امریکایی با وزیر انرژی عربستان سعودی دیدارهایی را انجام داده بود. گفته می‌شود وی قرار است تا قبل از چهارم نوامبر (زمان آغاز تحریم نفتی علیه ایران) بار دیگر با مقام‌های عربستانی مذاکراتی داشته باشد. پری در گفت‌وگوهای خود با مقامات مسکو و ریاض از آنها خواسته حجم تولید نفت را بالا نگاه دارند.

کاخ سفید به صفر رساندن صادرات نفت ایران تا اواسط آبان ماه را هدفگذاری کرده ولی با این حال برخی کشورها همچون چین، هند و ترکیه اعلام کرده‌اند به خرید نفت از ایران ادامه می‌دهند. از این رو خبرگزاری «رویترز» ماموریت وزیر انرژی امریکا در دیدار با «الکساندر نواک» و «خالد الفالح» وزیران انرژی روسیه و عربستان را جبران کمبود نفت ناشی از قطع صادرات ایران در بازار برشمرد.

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های کاخ سفید آن است که با کاهش عرضه در بازار و فزونی یافتن تقاضا، قیمت نفت و مشتقات آن افزایش پیدا کند. در واقع این مقام امریکایی با وزرای دو کشور بزرگ تولیدکننده نفت در داخل و خارج اوپک دیدار کرد تا اهدافی فراتر از اقتصاد و انرژی را پیگیری کند.

افزایش بهای نفت و بنزین در جهان و به ویژه در ایالات متحده در آستانه برگزاری انتخابات میاندوره‌ای کنگره از دید بسیاری از ناظران، فاجعه‌ای برای جمهوریخواهان به شمار می‌آید. به همین دلیل موضوع تحریم ایران و احتمال افزایش بهای نفت به یک چالش سیاسی در امریکا تبدیل شده است زیرا می‌تواند بر تصمیم‌گیری رای‌دهندگان و نوع نگاه آنها به «دونالد ترامپ» و حزب حامی وی تاثیر منفی داشته باشد.

رسانه‌های غربی این دیدار را درست در زمانی که روابط مسکو - واشنگتن با چالش‌های عمیقی روبرو است قابل توجه و شگفت آور می‌دانند. چند روز قبل ترامپ تحریم‌ها علیه روسیه را بار دیگر تمدید کرد، از سوی دیگر موضوع حمله به یک جاسوس روسی در بریتانیا نیز وارد مرحله تازه‌ای شده است. همچنین تنش میان دو طرف در مورد حمله به ادلب سوریه نیز به قوت خود باقی است.

به نوشته برخی رسانه‌ها، مسکو تا پیش از این با درخواست کاخ سفید برای افزایش تولید نفت مخالفت کرده بود اما ریاض اعلام داشته که این تقاضای ترامپ را برآورده می‌کند.

نکته دیگر اینکه امریکا پس از 10 سال در حال پشت سرگذاشتن روسیه و کسب عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت است. براساس آمار وزارت انرژی امریکا، این کشور در ماه گذشته میلادی 10.9میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که حدود 100 هزار بشکه بیشتر از تولید روسیه در همین بازه زمانی است. البته تولید نفت مسکو به همراه میعانات گازی تا بیش از 11 میلیون بشکه افزایش می‌یابد.  به نوشته رویترز اگرچه کاخ سفید کشورهای جهان را تهدید کرده که باید خرید نفت از ایران را به صفر برسانند اما این احتمال وجود دارد که مجبور شود تخفیف‌هایی را برای برخی کشورها در نظر بگیرد.  «واشنگتن پست» در این باره نوشته است: حتی با تشدید تحریم ایران از سوی ترامپ، چین به خریدهای نفتی از تهران ادامه می‌دهد. چین بازار انرژی مهم و بزرگی برای ایران است و تهران می‌تواند در کنار انرژی به معامله‌های تجاری خود با پکن ادامه دهد.  به نوشته این روزنامه اگرچه چین هم در این روابط منافع خود را دنبال خواهد کرد اما پکن فرصت‌های خوبی را به ایران در جهت کم کردن از فشار تحریم‌ها عرضه خواهد داشت. برخی تحلیلگران بازار انرژی اعتقاد دارند در این صورت چین به مشتری انحصاری نفت ایران تبدیل می‌شود.

از طرف دیگر نشریه «عصر آسیایی» نیز از تحکیم روابط و ادامه تجارت نفتی هند با ایران خبر می‌دهد. این نشریه می‌نویسد: هند حدود 23 درصد از نیاز خود به نفت را از طریق ایران تامین می‌کند و پیداکردن نفت مناسب برای پالایشگاه‌های خود را سخت می‌داند. از طرف دیگر تقویت روابط ایران و هند در زمینه همکاری در بندر چابهار نیز مطرح است و حتی به تازگی دیدارهای دوجانبه‌ای برای تعیین ساختاری تازه جهت ادامه تجارت حتی پس از تحریم‌های امریکا صورت گرفته است.

به نوشته این روزنامه هندی، دهلی نو هم بارها به واشنگتن اعلام کرده است که به تجارت خود با ایران به ویژه در حوزه انرژی ادامه می‌دهد.

تحلیلگران بر این باورند که شرایط بین المللی به کاخ سفید اجازه نمی‌دهد تا به هدف خود یعنی به صفر رساندن صادرات نفتی ایران دست پیدا کند. در بدبینانه‌ترین حالت پیش بینی می‌شود که تحریم‌ها شاید صادرات نفت ایران را به 1.5 میلیون بشکه نزدیک کند. در این راستا حتی فشار و تهدیدهای امریکا و هماهنگی‌های بیشتر با تولیدکننده‌های بزرگ نفتی نمی‌تواند اوضاع را به دوره پیش از امضای برجام باز گرداند.