تورم شهریور رکورد زد

مرکز آمار ایران نرخ تورم مصرف‌کننده برای شهریور ماه سال جاری را 11.3 درصد اعلام کرد که نشان می‌دهد این شاخص پس از دو سال دو رقمی شده است. از سوی دیگر تورم ماهانه شهریور ماه سال 1397 نسبت به ماه قبل 5.4 درصد بوده که این نیز یک نوع رکورد شکنی محسوب می‌شود. چرا که از ابتدای سال 90 تاکنون در هیچ ماهی نرخ تورم به اندازه شهریور ماه امسال بالا نرفت و این در کنار رکود‌شکنی مشابه مرداد ماه با تورم 5.2 درصدی نگرانی از شتاب فزاینده تورم تا پایان سال را تشدید می‌کند. باید به این نکته توجه کرد از آبان ماه تحریم‌های جدید امریکا علیه ایران آغاز می‌شود و اگر رویه سرازیر شدن منابع کشور به بازار ارز ادامه پیدا کند و دولت نتواند منابع کافی برای کالاهای اساسی و نیازهای تولید را با ارز مناسب تامین کند، تورم سالانه هم ممکن است رکورد شکنی کند. بررسی نرخ تورم ماهانه شش ماهه نخست امسال نشان می‌دهد نرخ تورم 6 ماهه به بیش از 19 درصد رسیده و ادامه این روند نرخ تورم را به بالاترین میزان خود در تمام سال‌های بعد از انقلاب خواهد رساند. نباید فراموش کرد در سال‌های 91 و 92 که نرخ تورم به ارقام بی‌سابقه بیش از 30 درصدی رسید، در هیچ کدام از ماه‌های آن سال‌ها و سال 90 هیچگاه نرخ تورم ماهانه دوبار پی در پی به بیش از پنج درصد نرسیده بود. پیش‌تر حسین راغفر کارشناس اقتصادی و مدرس دانشگاه الزهرا در گفت‌وگو با «تعادل» پیش‌بینی کرده بود نرخ تورم امسال تا پایان سال به 60 درصد افزایش یابد.

به گزارش «تعادل»، آخرین گزارش مرکز آامار ایران حاکی از آن است که پس از چند سال، آن چیزی که از مدت‌ها قبل پیش‌بینی‌ها از وقوع آن خبر می‌دادند، رخ داد، تورم دو رقمی شد. آن طور که این نهاد رسمی آماری در کشور می‌گوید تورم دوازده ماه منتهی به شهریور امسال 11.3 درصد است. بر این اساس شاخص کل خدمات و کالاهای مصرفی در کشور در شهریور ماه 5.4 درصد نسبت به مرداد ماه رشد کرده است. همچنین تورم نقطه به نقطه یا نسبت شاخص کل به ماه مشابه سال قبل 25.7 درصد اعلام شد که به معنای آن است که خانوارهای ایران بطور میانگین 25.7 درصد بیش از شهریور 96 باید برای خرید یک مجموعه کالا و خدمات یکسان هزینه کنند. این در حالی است که تورم نقطه به نقطه مرداد ماه 19.3 درصد بود. بر این اساس می‌توان ادعا کرد نرخ تورم در ماه‌های آینده احتمالا به مسیر افزایشی خود ادامه دهد. شاخص قیمت در گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات نسبت به ماه قبل 6.4 درصد و در گروه کالاهای غیر خوراکی و خدمات پنج درصد رشد نشان می‌دهد. تورم نقطه به نقطه این دو گروه به ترتیب 36.1 درصد و 21.7 درصد اعلام شد. نرخ تورم خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات 14.3 درصد است که به معنای بالاتر بودن سه درصدی قیمت این گروه از کالاها نسبت به تورم کل کشور است. درنتیجه خانواده‌های ایرانی برای تامین معیشت خود در شهریور ماه فشاری بیشتر رانسبت به کالاهای دیگر متحمل شدند.

    دخانیات، گوشت و میوه پیشتازان تورم

شاخص قیمت کل برای خانوارهای شهری ایران در شهریور 1397 نسبت به ماه قبل رشد 5.3 درصدی نشان داد و تورم نقطه به نقطه در این بخش با رسیدن به عدد 25.7 درصد، عملا 6.3 درصد نیز نسبت به مردادماه افزایش یافت. در بخش خانوارهای روستایی فشار تورمی بیش از نقاط شهری بود، در روستاها شاخص کل نسبت به مرداد ماه 5.8 درصد افزایش یافت و تورم نقطه به نقطه نیز 26.1 درصد محاسبه شد.

در شهریور ماه تمامی بخش‌های زیر مجموعه شاخص کل با افزایش قیمت مواجه شدند. به بیان دیگر تمام کالاها و خدماتی که در گزارش مرکز آمار مورد بررسی قرار گرفتند، افزایش قیمت را تجربه کردند. در گروه مواد خوراکی، آشامیدنی‌ها و دخانیات بیشترین تورم کل را دخانیات با تورم 33.1 درصدی تجربه کرد. تورم نقطه به نقطه در این بخش نیز 117.3 درصد اعلام شد. همچنین تورم گوشت قرمز و ماکیان نیز 18.8 درصد محاسبه شد و تورم نقطه به نقطه آن هم 36.6 درصد است. بعد از دخانیات بیشترین تورم نقطه به نقطه را میوه و خشکبار داشتند که در شهریور امسال نسبت به سال گذشته 75.5 درصد افزایش قیمت داشت. همچنین قیمت ماهی‌ها و صدف‌داران در شهریور امسال نسبت به شهریور سال گذشته 40 درصد گران‌تر شده است. در میان تمام کالاهای این بخش تنها نرخ تورم آب، برق و سوخت چندان گران‌تر شده و تورم کلی ان 1.7 درصد و تورم نقطه به نقطه آن 2.6 درصد بود و مابقی کالاها همگی تورم نقطه به نقطه دو رقمی داشتند. همچنین تورم بهداشت و درمان و آموزش نیز به ترتیب 9.5 و 12.3 درصد اعلام شد که بر این اساس نسبت قیمت‌های این دو گروه در شهریور ماه امسال نسبت به سال گذشته هم به ترتیب 17.4 درصد و 14.2 درصد محاسبه شد.

در میان سه گروه کالای با دوام، بی‌دوام و کم دوام نیز بیشترین تورم سالانه را کالاهای بادوام با 16.7 درصد داشتند و کالاهای بی‌دوام و کم دوام به ترتیب 11.5 و 10.7 درصد گران‌تر شدند. این در حالی است که تورم نقطه به نقطه کالاهای با دوام به رقم کم سابقه 68.7 درصد رسیده است. به این معنا می‌توان ادعا کرد کالاهای با کیفیت تورمی به مراتب بیشتر از کالاهای کم کیفیت داشتند و از این منظر می‌توان گفت به‌زودی کیفیت مصرف در کشور متاثر خواهد شد.

    دو رکورد شکنی ماهانه

تورم 11.3 درصدی شهریور ماه 1397 از چند منظر یک رکورد شکنی در سال‌های گذشته محسوب می‌شود. از فرودین 1395 تاکنون هیچگاه نرخ تورم به اندازه شهریور ماه بالا نرفته بود. پیش از این بالاترین نرخ تورم ماهانه در فروردین ماه 1395 ثبت شده بود که در آن زمان نرخ افزایش شاخص قیمت کالاهای و خدمات 10.6 درصد بود که بسیار سریع کاهش یافت و از آن زمان تاکنون تورم تک رقمی در کشور وجود داشت. تک رقمی شدن تورم برای ماه‌های متوالی به عنوان مهم‌ترین دستاورد اقتصادی چهار ساله نخست دولت روحانی معرفی می‌شد و از قضا یکی از مهم‌ترین نقاط اتکا روحانی در دور دوم کاندیداتوری خود بود. تورم تک رقمی که ماحصل توافق ایران با کشورهای 5+1 و امضای معاهده برجام بود با کنار کشیدن کاخ سفید از این توافق عملا از دست رفت.

از سوی دیگر بررسی شاخص درصد تغییر ماهانه شاخص قیمت کل کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای کشور، حاکی از نکاتی است که روند آتی حرکت قیمت‌ها را تا حدودی نشان می‌دهد. در حالی تغییر ماهانه قیمت‌ها در شهریور ماه امسال 5.4 درصد اعلام شده که این رقم از ابتدای دهه 90 تاکنون بی‌سابقه محسوب می‌شود. اهمیت این مساله زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم از ابتدای دهه 90 تاکنون تنها سه بار شاخص قیمت کالاها در ماه بیش از پنج درصد رشد کرده، یک‌بار در شهریور ماه امسال، یک بار در مرداد ماه سال جاری و یک بار نیز در مهرماه سال 1391. تورم مرداد ماه امسال 5.2 درصد و تورم آبان سال 91 نیز 5.1 درصد بوده است.

به این اعتبار می‌توان گفت دولتی‌ که دو سال تورم یک رقمی را عملی کرد خود در دو ماه دوبار رکود بیشترین نرخ تورم ماهانه را شکست. مرکز آمار ایران تورم سال‌های 1391 و 1392 را به ترتیب 29.5 و 32.8 درصد اعلام کرده بود و اگر این مبنا باشد، در شش‌ماهه نخست سال جاری نرخ تورم در چهار ماه بیشتر از نرخ تورم سال 1391 بود. آن سال نیز نوسانات بازار ارز کار خود را کرد و همزمانی نوسانات با تحریم‌های امریکا به‌شدت اقتصاد کشور را متاثر کرد به گونه‌ای که پس از آن برای چندین سال رکود تورمی بر کشور حاکم شد. اکنون دو رکود شکنی ماهانه پی در پی، نگرانی را برای آینده افزایش می‌دهد چرا که در شش ماهه نخست سال جاری مجموع تورم ماهانه کل به 19.3 درصد رسید و چنانچه این مسیر تا پایان سال با همین شتاب فعلی ادامه پیدا کند، آن‌گاه رسیدن به تورم 50 درصدی یک اتفاق محتمل برای کشور خواهد بود.