رویارویی نزدیک ایتالیا و اتحادیه اروپا
گروه جهان| طلا تسلیمی|
در پی توافق دولت پوپولیستی ایتالیا با برنامه بودجه تهاجمی‌تر از انتظار سرمایه‌گذاران، بازار اوراق قرضه و سهام در این کشور در معاملات روز جمعه ضربه شدیدی را متحمل شد. دولت ائتلافی جناح راستی کسری بودجه سال 2019 را برابر با 2.4 درصد از تولید ناخالص داخلی در نظر گرفت که افزایش قابل‌توجهی نسبت به امسال به شمار می‌رود و نشان آن است که رهبران جدید ایتالیا می‌خواهند به وعده‌های انتخاباتی خود پایبند بمانند. بهره‌وری اوراق قرضه 10 ساله ایتالیایی 0.35 درصد افزایش یافت و به 3.23 رسید. ارزش اوراق قرضه دولت رم در روزهای اخیر نوسان زیادی داشت، اما در پی پیش‌بینی مداخله وزیر اقتصاد در برنامه‌های هزینه‌های دولتی، در بیشتر ماه سپتامبر این اوراق عملکرد خوبی داشتند. ارزش سهام هم در ایتالیا به‌شدت کاهش داشت و بازار اروپایی را عقب کشید.
به گزارش رویترز، در برنامه بودجه 2019 ارایه شده توسط دولت جدید ایتالیا کسری بودجه سه برابر بزرگ‌تر از هدف دولت پیشین در نظر گرفته شده است که انتظار می‌رود درگیری با کمیسیون اروپایی را در پی داشته باشد و به جرقه‌ای برای حراج گسترده اوراق قرضه تبدیل شود. ایتالیا در میان اقتصادهای بزرگ اتحادیه اروپا سنگین‌ترین بدهی (برابر با 130 درصد از تولید ناخالص داخلی) را دارد و در زمینه کاهش هزینه‌ها از سوی اتحادیه تحت فشار قرار گرفته است. این در حالی است که این نگرانی عمومی وجود دارد که ایتالیا بذر یک بحران بدهی را در قلب منطقه یورو به‌کارد.
دولت چهار ماهه ایتالیا شامگاه پنج‌شنبه برنامه بودجه را با کسری 2.4 درصدی از تولید ناخالص داخلی برای تامین مالی افزایش اساسی هزینه‌های رفاهی، کاهش مالیات‌ها و تقویت سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی عمومی اعلام کرد. این، جشن پیروزی رهبران حزب حاکم بر جیووانی تریا، وزیر اقتصاد و تکنوکرات مستقل بود. تریا در ابتدا سعی داشت با امید برآورده کردن خواسته‌های اتحادیه اروپا مبنی بر کاهش فاصله مالی ایتالیا تا پرداخت بدهی‌هایش، کسری بودجه سال اینده را تا سطح 1.6 درصد تولید ناخالص داخلی پایین بیاورد.
در پی انتشار خبر برنامه بودجه ایتالیا، ارزش یورو کاهش یافت، اوراق قرضه ایتالیا بدترین روز خود را در سه ماهه اخیر گذراندند و سهام بانک‌ها سقوط کرد. با این حال، نگرانی‌ها از حراج اوراق قرضه به حقیقت تبدیل نشد.
مارتین ون ولیت استراتژیست نرخ‌ها در آی‌ان‌جی گفت: «به نظر می‌رسد آنها در مسیر رویارویی سختی با بروکسل قرار گرفته‌اند.» پیر مسکوویچی کمیسر اقتصادی اروپایی گفت: «مواجهه با دولت ایتالیا هیچ دستاوردی برای اتحادیه اروپا نخواهد داشت، اما این مساله که ایتالیا نه به قوانین اتحادیه احترام می‌گذارد و نه درصدد کاهش بدهی‌های سنگین خود بر می‌آید، برای ما خوشایند نیست.»
دولت ائتلافی جنبش پنج ستاره و لیگ که در ماه ژوئن قدرت را به دست گرفت، از ابتدای امر برای تامین هزینه وعده‌های سنگین مبارزات انتخاباتی برای در نظر گرفتن کسری بودجه 2.4 درصدی از تولید ناخالص داخلی تلاش می‌کرد و تنها تریا بود که می‌خواست کسری بودجه را به کمتر از دو درصد برساند. لوئیجی دی‌مایو رهبر حزب جنبش پنج ستاره و ماتئو سالوینی رهبر حزب لیگ پپس از دیدار با تریا در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند: «در دولت بر سر کسری بودجه 2.4 درصدی اتفاق نظر وجود دارد. ما خشنود هستیم. این بودجه‌ای برای تغییر است.» در این بیانیه تنها به کسری بودجه سال 2019 اشاره شد، اما بعدتر آلفونزو بونافد وزیر دادگستری ایتالیا گفت که برای سه سال آتی تا 2021 همین سطح کسری بودجه در نظر گرفته شده است. این سیاست‌گذاری تغییر جهتی قابل‌توجه از سیاست‌های دولت چپ میانه پیشین را نشان می‌دهد که در نظر داشت کسری بودجه را برای سال 2019 برابر با 0.8 درصد از تولید ناخالص داخلی در نظر بگیرد.
یک روز تاریخی
تریا از اظهارنظر فوری در رابطه با برنامه بودجه خودداری کرد، اما دی‌مایو و دیگر مقامات دولتی گفتند که او هیچ برنامه‌ای برای کناره‌گیری از دولت ندارد. شماری از روزنامه‌های ایتالیایی روز جمعه گزارش دادند که سرجیو ماتارلا، رییس‌جمهوری ایتالیا، شامگاه پنج‌شنبه با تریا تماس گرفته و از او خواسته است تا برای جلوگیری از بی‌اعتمادی بازارها، از کناره‌گیری از دولت خودداری کند. جلسه اعضای کابینه دولت ایتالیا برای امضای اهداف اقتصادی و مالی سه سال آینده حدود ساعت 11 پنج‌شنبه شب و بدون اشاره به اهداف رشد اقتصادی یا بدهی عمومی پایان یافت.
احزاب ائتلاف اعلام کردند که اولویت بایستی سیاست‌های تامین مالی از جمله درآمد پایه برای فقرا و کاهش حداقل سن بازنشستگی باشد و نه دستیابی به اهداف کسری بودجه که پیشتر بر سر آن با بروکسل توافق شده است.
اگرچه تعیین هدف کسری بودجه 2.4 درصدی همچنان پایین‌تر از سقف 3 درصدی در قوانین اتحادیه اروپاست، اما رم به بروکسل وعده داده بود در راستای جلوگیری از بزرگ‌تر شدن بدهی‌های عظیم خود، کسری بودجه را پایین‌تر در نظر می‌گیرد.
دی‌مایو پس از انتشار خبر برنامه بودجه در پیامی در صفحه خود در فیس‌بوک نوشت: «امروز، یک روز تاریخی است. امروز ایتالیا تغییر کرده است.» دی‌مایو گفته در برنامه بودجه 2019 که تا پیش از 20 اکتبر بطور کامل ارایه خواهد شد، 10 میلیارد یورو (113.6 میلیارد دلار) برای اجرای سیاست‌های جنبش پنج ستاره در رابطه با «درآمد شهروندی» کنار گذاشته خواهد شد. سالوینی هم گفت که در برنامه بودجه امکان بازنشستگی در سنین پایین‌تر در نظر گرفته می‌شود که به معنای آزاد شدن 400 هزار فرصت شغلی برای جوانان خواهد بود.
