گشایش سیاسی در بغداد

گروه جهان |

سرانجام پس از نزدیک به چهار ماه کشمکش، گره سیاسی تشکیل دولت در بغداد گشوده شد و برهم صالح رییس‌جمهوری جدید عراق، تنها دو ساعت پس از احراز مقام خود عادل عبدالمهدی سیاستمدار شیعه را به عنوان نخست‌وزیر جدید مامور تشکیل کابینه این کشور کرد. عبدالمهدی اکنون برای تشکیل کابینه ۳۰ روز وقت دارد.

 او از زمان سرنگونی صدام  به این سو، اولین نخست‌وزیر عراق محسوب می‌شود که عضو حزب دعوت اسلامی عراق نیست. در ۱۵ سال گذشته و بنابر توافق احزاب عراق، رییس‌جمهوری این کشور از میان نامزدهای کرد انتخاب می‌شود. نخست‌وزیری سهم شیعیان است و ریاست پارلمان هم به چهره‌های سنی سپرده می‌شود. انتخابات پارلمانی عراق 12 ماه مه ‌برگزار شد.

برهم احمد صالح، نامزد اتحادیه میهنی کردستان، پس از اعلام انصراف فواد حسین کاندیدای حزب دموکرات، سه‌شنبه شب رییس‌جمهور جدید عراق شد. او اگر چه طبق قانون اساسی عراق بیش از دو هفته وقت داشت تا نخست‌وزیر جدید این کشور را معرفی کند، اما کمتر از دو ساعت این ماموریت را به انجام رساند.

رییس‌جمهوری جدید عراق عادل عبدالمهدی، سیاستمدار پرسابقه شیعه را به عنوان نخست‌وزیر جدید معرفی کرد و ماموریت تشکیل دولت را به او سپرد. عبدالمهدی اکنون ۳۰ روز برای تشکیل کابینه دولت جدید وقت دارد.

   اختلافات کردها بر سر ریاست‌جمهوری

این پیشرفت سیاسی عراق در شرایطی است که همزمان با برگزاری نشست پارلمان عراق برای رای‌گیری درباره نامزدهای ریاست‌جمهوری، مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان، با صدور بیانیه‌ای سازوکار تعیین رییس‌جمهوری را رد کرده است.  دویچه‌وله نوشته، صالح در نشست پارلمانی سه‌شنبه ۱۶۵رأی، فوأد حسین ۸۹ رأی و سروه عبدالواحد ۱۸ رأی را از آن خود کردند. با وجود انصراف فواد حسین، پارلمان عراق طبق قانون دومین دور رأی‌گیری را بین دو کاندیدای پیشتاز یعنی برهم صالح و فوأد حسین برگزار کرد و برهم صالح با کسب اکثریت آرا رییس‌جمهور عراق شد. ظاهرا انصراف فواد حسین پس از درخواست مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان، صورت گرفت. امسال اولین‌بار بود که کردها نامزد واحدی برای این مقام نداشتند و با چند نامزد در انتخابات شرکت کرده بودند. خانم سروه عبدالواحد از اعضای سابق جنبش تغییر (گوران) هم دیگر نامزد کرد مقام ریاست‌جمهوری بود. او که نخستین زن نامزد برای احراز این مقام بود، در دور اول رای‌گیری ۱۸ رای را از آن خود کرد.

برهم احمد صالح ۱۹۶۰ در سلیمانیه به دنیا آمد و از سال ۱۹۷۶ نیز به اتحادیه میهنی کردستان پیوست. او در سال ۱۹۹۲ به عنوان عضو شورای رهبری این حزب انتخاب شد. در یکی دو سال اخیر صالح از اتحادیه میهنی تقریبا جدا شده بود و حتی در انتخابات پارلمانی اخیر عراق نیز با حزب تازه تاسیس خودش شرکت کرد که تنها صاحب دو کرسی شد. اما با بالاگرفتن بحث ریاست‌جمهوری او اتحادیه میهنی در نهایت به سوی حمایت از او چرخید. این در حالی است که مخالفت‌های شدید او با حزب دموکرات کردستان سبب شده که این حزب حمایتی از نامزد ریاست‌جمهوری او به عمل نیاورد و نامزد مستقل خود را به میدان بفرستد. برهم صالح از ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴ به عنوان نخست وزیر دولت تحت رهبری اتحادیه میهنی کردستان در سلیمانیه و در سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ نیز به عنوان نخست‌وزیر اقلیم کردستان فعالیت کرده است. برهم صالح با وجود داشتن مناسبات حسنه با امریکا، روابطی دوستانه با ایران دارد و آشکارا اعلام کرده که با مشارکت در تحریم‌های امریکا علیه ایران موافق نیست. صالح در نخستین اظهارنظر پس از انتخاب به عنوان رییس‌جمهور گفته ماموریتش پایبندی به سوگند قانون اساسی و حفظ استقلال و تمامیت ارضی عراق خواهد بود.

  راه دشوار نخست‌وزیر

برهم صالح در شرایطی عادل عبدالمهدی را به عنوان نخست‌وزیر مامور تشکیل کابینه کرده که او با توجه به نابسامانی‌های گوناگونی عراق در دوران اخیر، ماموریت دشواری پیش‌رو دارد، از بازسازی زیرساخت‌های عراق پس از جنگی خونین با داعش گرفته تا رفع تنش‌های قومی و مذهبی در داخل کشور و برقراری مناسباتی متوازن در سیاست خارجی. این سیاستمدار ۷۶ ساله تحصیل‌کرده‌ رشته اقتصاد است. عبدالمهدی در سال ۱۹۶۹ میلادی عراق را ترک کرد و مدتی را در تبعید در فرانسه گذراند. در آن مدت نشریاتی را به زبان‌های فرانسه و عربی منتشر کرد. عبدالمهدی فرزند یکی از روحانیون معروف شیعه در عراق است که در دوران حکومت پادشاهی در عراق در سال ۱۹۵۸ میلادی وزیر دربار بود. او  سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ میلادی یکی از معاونان رییس‌جمهوری عراق بود و در دولت موقت این کشور که پس از سرنگونی صدام  کشور را می‌گرداند، از جمله در رأس وزارت دارایی قرار داشت. این سیاستمدار شیعه همچنین یکی از نامزدهای احراز مقام نخست‌وزیری پس از انتخابات پارلمانی عراق در سال ۲۰۰۵ بود، اما در رأی‌گیری داخلی ائتلاف ملی عراق مغلوب نوری مالکی شد.

گفته شده، مقتدی صدر پس از معرفی شدن عبدالمهدی به عنوان نخست‌وزیر جدید، از این تصمیم استقبال کرد. حیدر عبادی نخست‌وزیر پیشین عراق، نیز با انتشار پیامی انتخاب عبدالمهدی به عنوان جانشین خود را به او تبریک گفته و برای او آرزوی موفقیت کرده است.

احمد یونس تحلیلگر سیاسی در عراق، به رویترز گفته عبدالمهدی بهترین گزینه برای مقام نخست‌وزیری در این شرایط فعلی عراق است، فردی که انتخابش برای اغلب بازیگران صحنه سیاسی عراق قابل قبول بوده است.