خطر مصرف ماجراجویانه «مواد» در نوجوانی

اعتیاد به مواد مخدر، الکل و مصرف مواد محرک، موجب اختلالات روانی و آسیب‌های اجتماعی در مصرف‌کنندگان آن‌ می‌شود؛ حتی گاهی اعتیاد موجب بروز آسیب‌هایی نظیر خودکشی، تصادفات رانندگی، نزاع و ... می‌شود.

جوانی و نوجوانی دوران روبرو شدن با جهان تازه و تجربه‌های متفاوت است. یکی از این تجربیاتی که البته پرخطر است، استعمال دخانیات و مصرف مواد مخدر در این سنین است. جوان و نوجوان در معرض خطر مصرف مواد مخدر، نیازمند ایجاد تغییراتی در رفتار و نگرش خود نسبت به مواد مخدر و سبک زندگی است تا در مسیر مصرف و وابستگی و تبعات آن قرار نگیرند. در نوجوانی ممکن است احساس شکست، ناامیدی و ناکامی به سراغ فرد آید، رمز موفقیت برای یک نوجوان این است که اجازه ندهد این شکست‌ها اعتماد به نفس اورا از بین ببرند.  در همین راستا دکتر محمد باقر صابری ظفرقندی - مدیر گروه مطالعات اعتیاد دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران به ایسنا گفت: اعتیاد بین جوانان مشکل و دغدغه تمامی کشورهای دنیاست، ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. گاهی ادعا می‌شود سونامی اعتیاد در ایران وجود دارد و میزان مصرف مواد مخدر در ایران بالاتر از سطح میانگین مصرف در جهان است؛ در حالی که این ادعاها و اخبار نادرست است.

او ادامه داد: البته باید گفت که جمعیت ایران جوان است، بنابراین اعتیاد میان جوانان عوارض جبران‌ناپذیری را روی جامعه دارد. وابستگی به مواد مخدر در نوجوانی و جوانی بیشتر از بزرگسالی است. در نوجوانی به دلیل ماهیتی که دارد، مصرف تفننی و ماجراجویانه مواد شایع‌تر است. نوجوانان تحت تاثیر گروه‌های سنی و همتا میل به مصرف مواد مخدر دارند. خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناک مانند ایدز و هپاتیت ناشی از اعتیاد در سنین نوجوانی و جوانی بسیار بیشتر است. بر همین اساس توصیه می‌شود تمرکز برنامه‌های حمایتی و پیشگیرانه در دوران نوجوانی و جوانی باشد و به این گروه‌های سنی توجه بیشتری شود.

صابری ظفرقندی درباره ساختارهای مبارزه با مواد مخدر در کشور گفت: این ساختارها در ابتدا و بدو تشکیل توانسته‌اند کارکرد خوبی داشته باشند، اما در حال حاضر به دلیل تنوع و گسترش اعتیاد، شیوع مصرف مواد جدید، فرسودگی اداری و تخصصی ادارات مربوطه، این ساختارها کارکرد خود را از دست داده‌اند. باید در وظایف و کارکرد این ساختارها تجدید نظر جدی صورت گیرد. به عبارتی حضور فعال‌تر و علمی‌تر نظام سلامت در حوزه درمان، پیشگیری اولیه و کاهش آسیب ضروری است. حضور سازمان‌های حمایتی مانند بهزیستی و وزارت رفاه برای حمایت و توانبخشی از معتادان امری اجتناب‌پذیر است. وی افزود: باید بپذیریم که اعتیاد، مادر آسیب‌های اجتماعی است و ریشه آسیب‌های اجتماعی را می‌توان در اعتیاد جست‌وجو کرد. اعتیاد عامل توسعه بیکاری و فقر و بی‌خانمانی و حاشیه‌نشینی است. برای مدیریت و اصلاح این آسیب‌ها ایجاد ساختارهای جدید کارآمد نیست بلکه دستگاه‌های ذی‌ربط باید پاسخگو باشند.

صابری ظفرقندی در پایان در پاسخ به سوالی درباره آمار اعتیاد در بین جوانان گفت: از ابتدا تاکنون مرکز واحدی برای اندازه‌گیری میزان شیوع اعتیاد در کشور وجود نداشته است. دستگاه‌های مختلف و گاهی غیرتخصصی مطالعاتی درباره شیوع اعتیاد انجام دادند که نتایج این بررسی‌ها کاملا باهم متفاوت است.