6 آبان ساعت 14 نفت در بورس عرضه می‌شود
گروه انرژی| نادی صبوری|
«سود ناسیونالیستی کنید». این پیغام علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران خطاب به مشتریان احتمالی عرضه نفت خام ایران در بورس است که دیروز و به دنبال انتشار فرم عرضه از سوی NIOC مشخص شد یکشنبه 6 آبان راس ساعت 14 برای نخستین بار در تاریخ فروش نفت خام ایران در بورس انجام خواهد شد. این پیغام کاردر به معنای این است که شاید خریداران نتوانند سودهای آن چنانی سفته‌بازی را از این طریق کسب کنند اما سود مطلوبی در انتظارشان است به شرطی که نفع کشور را نیز در نظر بگیرند. این اظهارات دیروز در حاشیه افتتاحیه چهارمین کنگره نفت و نیرو مطرح شد. برنامه‌ای که وزیر نفت با وجود سفر نیمه شبش به مسکو در آن حضور یافته و از تریبون آن برای انتقاد از نقش ترامپ در متزلزل ساختن بازار نفت استفاده کرد. مشروح گزارش «تعادل» از مسائل مهم طرح شده در این مراسم را در ادامه می‌خوانید.
برای کسی که از صد و سومین نشست اوپک در دسامبر 1997 تا کنون که صد و هفتاد و چهار نشست تشکیل شده، در 12 سال متمادی این نشست‌ها حضور داشته است، تحلیل وضع بازار نفت و وضع کشورهای اوپک کار سختی نیست. همین باعث می‌شود اظهارات چنین فردی حتی در مقام یک کارشناس مستقل نیز برای بازار نفت از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. وقتی این فرد در حال حاضر نیز وزیر نفت یکی از کشورهای عضو اوپک یعنی ایران است، اظهارات اهمیتی بیشتر می‌یابد. اکنون بیژن زنگنه که تاکنون دست کم در بیش از 70 نشست اوپک حضور داشته اعتقاد دارد هیچ کشوری توان تولید بیشتر ندارد. اظهاراتی که به نوعی در تضاد با ادعای عربستان مبنی بر توانایی تولید نزدیک به 11 میلیون بشکه در روز قرار می‌گیرد.
بیژن زنگنه وزیر نفت دیروز در افتتاحیه چهارمین کنگره راهبردی نفت و نیرو، بار دیگر دونالد ترامپ ریاست‌جمهوری ایالات متحده را مسوول وضعیت فعلی قیمت‌های نفت خام معرفی کرد. او در بخشی از سخنان خود در این مراسم عنوان کرد: «زمانی که آقای رییس‌جمهور در نیویورک حضور داشت، ترامپ در سخنرانی خود اعلام کرد اوپک باید قیمت‌ها را کاهش دهد. من به آقای روحانی یادداشتی نوشتم و ذکر کردم که در سخنرانی خود اعلام کنند، امریکا مسوول قیمت‌هاست و برای کاهش قیمت باید تحریم‌ها را بردارد، البته آقای مکرون قبل از رییس‌جمهور این موضوع را اعلام کردند.» زنگنه در ادامه اظهارات خود در خصوص نقشی که امروز ترامپ در بازار نفت ایفا می‌کند عنوان کرد: «ترامپ بازار را نامتعادل کرده است، هر روز یک بمب خبری در بازار ایجاد می‌شود. ایران همیشه امنیت عرضه را برای بازار جهانی تضمین کرده است و الان هم همین‌طور است. ایران دنبال قیمت بی‌ربط و بالا نبوده و همیشه معتقد است که قیمت بالا برای مصرف‌کننده و تولیدکننده مضر است، اما زمانی که قیمت بالا می‌رود، ما مسوولیتی نداریم.»
وزیر نفت با بیان اینکه نمی‌توان کمبود عرضه در بازار را با گردن کلفتی حل کرد، گفت: ترامپ فکر می‌کند می‌تواند با گردن کلفتی قیمت نفت را کاهش دهد.
زنگنه با تاکید بر اینکه ترامپ می‌خواهد هر کاری که دوست دارد انجام دهد، اظهارکرد: باید عکس‌العمل‌های بازار را بررسی کرد. بازار در حال حاضر ملتهب و به‌شدت نگران است و نگرانی بازار برای این روزها نیست، بلکه برای آینده است. کشورهای تولیدکننده نفت یکی از پس دیگری تحریم می‌شوند اما این شرایط تا کی می‌تواند ادامه پیدا کند. آینده بازار چه خواهد شد؟ وی با تاکید بر اینکه بازار یک ساز و کار هوشمند دارد، گفت: همه در حال حاضر نگران هستند و ترامپ نتوانسته آنها را قانع کند، به همین دلیل بازار مدام دچار مشکل می‌شود. ما هم جزو بازار هستیم. در حالی که ابهام فراوانی بر سر ادعای عربستان مبنی بر توان صادرات روزانه 7.5 میلیون بشکه وجود دارد، وزیر نفت نیز دیروز با زیر سوال بردن توان تولیدی عربستان عنوان کرد: «هیچ‌کدام از تولیدکنندگان توان تولید بیشتری ندارند. عربستان از ذخایر خود استفاده می‌کند و در حال حاضر هم دچار چالش سیاسی با یکدیگر شده‌اند.» وضعیت این روزهای بازار نفت، اظهارات بیژن زنگنه را تایید می‌کند. دیروز بهای نفت خام در واکنش به بالا گرفتن تنش‌ها بر سر ناپدید شدن جمال خاشقجی خبرنگار سعودی افزایش چشمگیری پیدا کرد. آژانس بین‌المللی انرژی در تازه‌ترین گزارش خود نسبت به مخاطرات انرژی گران قیمت برای رشد اقتصادی و بطور کلی اقتصاد جهان هشدار داده بود. وضعیتی که عملا امریکا با تحریم ایران و ونزوئلا عامل اصلی ایجاد آن بوده است.
وزیر نفت ایران دیروز در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع تحریم پرداخته و عنوان کرد: «امریکا شرایطی را به بازار نفت تحمیل می‌کند، درواقع سوزنی به خودشان می‌زنند و بعد آخ آخ می‌کنند و می‌گویند بیایید مشکل ما را حل کنید. باید به آنها گفت لازم نیست به خودتان سوزن بزنید. تحریم‌ها را‌بردارید تا قیمت‌ها درست شود و بازار از حالت بی‌تعادلی خود خارج شود» . وزیر نفت که شامگاه دوشنبه سفری کوتاه را به مسکو داشته و با الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه دیدار کرده بود در خصوص این دیدار عنوان کرد: «با وزیر انرژی روسیه درباره مسائل عمومی بازار و شرایط تحریم صبحت کردیم.»
وی با اشاره به همکاری اوپک و غیراوپک در تعهد کاهش تولید گفت: ایران مشکلی با این موضوع ندارد، اما اوپک یک موضوع است و غیراوپک یک موضوع؛ باید از مسوولیت‌های اعضای اوپک و غیراوپک که این ناهمکاری‌ها از آن ناشی می‌شود، چشم‌پوشی کنیم.
دشواری فراهم آوردن اسباب بورس
در حالی که طبق اخبار اعلام شده در شامگاه دوشنبه نخستین اقدامات اصلی برای عرضه نفت خام در بورس ایجاد شد، وزیر نفت دیروز با تشریح سختی‌هایی که در هموار شدن این مسیر طی شده است، عنوان کرد: « باید بررسی کرد که بورس چگونه با صنعت نفت کار خواهد کرد. اینکه نفت خام را در بورس عرضه کنیم، حرف خوبی است، اما صدها مساله کوچک دارد که باید حل شود که کسی اگر در این معامله شرکت می‌کند، بداند در یک معامله بدون ابهام شرکت کرده است. باید به جزو جزء سوالات جواب داده شود تا بتوان اوراقی را در بورس عرضه کرد. این بهانه‌گیری نیست، بلکه باید تکلیف مردم روشن شود. وزیر نفت بیان کرد: « ما باید از کلیات عبور کنیم، باید روابط را تنظیم کنیم که چگونه با بورس کار کنیم. عرضه نفت خام در بورس صدها مساله دارد که باید حل شود تا کسی که می‌آید بداند در رقابت عادلانه و بدون ابهام شرکت می‌کند. باید به ریزه‌کاری‌ها و سوالات جواب بدهیم و این بهانه‌گیری نیست. باید تمام جوانب سنجیده شود تا تکلیف مردم روشن شود، ما با فکر و اندیشه این کار را پیش می‌بریم بنابراین زمان زیادی را می‌طلبد»
علی کاردر معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت نیز که از سخنرانان برنامه دیروز بود بخش مهمی از اظهارات خود را به تشریح ساز و کار عرضه نفت خام در بورس اختصاص داد. همانطور که پیش‌تر در پیش‌اطلاعیه شرکت ملی نفت عنوان شده بود حداقل حجمی که یک خریدار می‌تواند در بورس نفت سفارش داشته باشد حدود 35 هزار بشکه است. مدیرعامل شرکت ملی نفت با توضیح اینکه شامگاه دوشنبه نخستین اقدامات برای عرضه انجام شده است عنوان کرد که اکنون خریداران باید به سراغ پیدا کردن بانک و تضامین بروند و عملا روز اصلی فروش نفت خام به بخش خصوصی روز 6 آبان خواهد بود. طبق اظهارات کاردر که خود سابقه فراوانی در زمینه بازارهای مالی دارد، قیمتی که برای عرضه نفت خام در بورس در نظر گرفته شده است قیمت نفت خام ایران برای عرضه در غرب است که قیمتی پایین‌تر نسبت به شرق محسوب می‌شود.
دیروز همزمان با بیان این اظهارات از سوی مدیرعامل شرکت ملی نفت، وب سایت NIOC فرم اطلاعیه عرضه نفت خام را منتشر کرد. طبق بررسی «تعادل» از این فرم، ساعت 14 روز یک شنبه 6 آبان 1397 نفت خام ایران با نماد ICLNIPRBFK0970907 در رینگ بین‌المللی بورس انرژی عرضه می‌شود. در این عرضه در مجموع 1 میلیون بشکه نفت خام در بسته‌های سفارشی 35 هزار بشکه‌ای عرضه می‌شود. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران دیروز در پاسخ به اینکه آیا این فعالیت برای خریداران سود لازم را دارد عنوان کرد: « فروش نفت در عددهای 35 هزار بشکه‌ای راحت است. ما طوری سایز را تعریف کردیم که برای آن کشتی وجود داشته باشد. منابع لازم نیز در بخش خصوصی برای این کار وجود دارد. آنها اکنون دنبال حاشیه سود هستند این معاملات حاشیه سود مطلوبی دارد اما این حاشیه سود سفته‌بازی نیست.»
او در ادامه عنوان کرد: «سرمایه‌گذاران ایران باید ناسیونالیست بودن خود را نشان دهند، ما نمی‌گوییم سود نکنند و زیان کنند، اما سود معقول کنند که از این طریق (خرید نفت در بورس و فروش آن) امکان‌پذیر است.
طبق بررسی «تعادل» از اطلاعیه شرکت ملی نفت سررسید تحویل نفت خامی که 6 آبان عرضه می‌شود 7 آذر ماه سال جاری است و این تحویل در فوب جزیره خارک با عملیات کشتی به کشتی انجام می‌شود.
در فرم شرکت ملی نفت عنوان شده است که قیمت پایه هر بشکه نفت خام توسط شرکت ملی نفت ایران به ارز دلار اعلام می‌شود و برابر با متوسط قیمت برنت (BWave) روزانه در 10 روز کاری بین‌المللی پیاپی منتهی به 2 روز تقویمی قبل از انتشار اطلاعیه عرضه با لحاظ نمودن اختلف (دلتا) مندرج در OSP برای بازار مدیترانه در ماه متناظر با تاریخ انتشار اطلاعیه عرضه خواهد بود.
علی کاردر دیروز همچنین در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران در این خصوص که آیا طرح اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه چند مینی پالایشگاه نفت خام ایران روزانه 1 میلیون بشکه از نفت خام ایران را خریداری کنند تضمین شده است یا خیر عنوان کرد: «این مسائل اکنون همه کانسپت و طرح هستند. ما باید با این مینی پالایشگاه‌ها وارد مذاکره شویم و بتوانیم گرید نفتی خود را با نیاز آنها مطابقت دهیم. اینها ایده‌هایی هستند که باید آنها را پیگیری کنیم اما تضمین قطعی ندارند.»
