نگاه به مسائل شهری کاسب کارانه نباشد

رییس و دو عضو شورای شهر تهران، نزدیک به 10 ماه پس از حضور رییس اتاق بازرگانی تهران در صحن علنی شورا و ارایه پیشنهاد همکاری بخش خصوصی با شورای شهر، به اتاق تهران آمدند تا مساله همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با بخش خصوصی را پیگیری کنند. این نشست که ابتدا قرار بود حول مسائل فرهنگی و اجتماعی و در راستای نظام‌مند کردن و هدایت کردن مسوولیت اجتماعی شرکت‌های بخش خصوصی برگزار شود، طولانی‌تر شد و مسائل مهم‌ دیگری از قبیل حمل‌ونقل شهری، پارکینگ‌های شهر آفتاب، نمایشگاه‌ها شهر آفتاب، پسماند شهری و ... نیز مورد بحث قرار گرفت. در نشست مشترک شورای شهر و اتاق بازرگانی تهران، ابتدا گزارشی از نشست‌های قبلی کارگروه همکاری این دو نهاد توسط دبیر کمیته میراث فرهنگی، گردشگری و بافت‌های تاریخی شورا در مورد چگونگی تعامل اتاق تهران و شورای شهر در زمینه مسائل فرهنگی و اجتماعی ارایه شد. زهره آشتیانی در این نشست با اشاره به معضلات اجتماعی موجود در شهر تهران که می‌تواند مبنای همکاری این دو نهاد در بهبود وضعیت فرهنگی و اجتماعی پایتخت باشد، گفت: در نشست‌هایی که کارگروه اتاق تهران و شورای شهر تهران تاکنون در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی برگزار کرده است، مسائل مختلفی مطرح شده از جمله اینکه اتاق تهران این نقد را به مجموعه مدیریت شهری دارد که پروژه‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی توسط شرکت‌های ایجاد شده توسط این مدیریت انجام می‌شود که اولا باعث نادیده گرفته شدن بخش خصوصی شده و ثانیاً به بزرگ شدن مجموعه مدیریت شهری منجر شده است که تبعات دیگری در پی دارد. آشتیانی افزود: شورای شهر تهران و اتاق تهران به دنبال دستیابی به راهکارهایی برای توسعه پایدار شهر تهران هستند و در این رابطه کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورا و اتاق تهران مذاکراتی داشته‌اند و نتیجه آن تهیه پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ای است که طی این جلسه و جلسات بعدی تکمیل و به عنوان یک سند همکاری امضا می‌شود.

  دعوت رییس شورا از بخش خصوصی

 برای همکاری

در ادامه این نشست رییس شورای شهر تهران به نمونه مصادیقی پرداخت که در آن زمینه همکاری شهرداری تهران و بخش خصوصی فراهم است و اتاق تهران می‌تواند بنگاه‌های عضو خود را برای مشارکت در این حوزه‌ها ترغیب کند. محسن هاشمی به اشاره به یکی از محورهای سخنرانی مسعود خوانساری در صحن علنی شورای شهر در دی ماه سال گذشته که به مساله حمل‌ونقل درون شهری و مسائل مربوط به آن پرداخته شده بود، گفت: شورای شهر و شهرداری برای تجهیز و توسعه ناوگان درون شهری به اتوبوس‌های برقی نیاز دارد که صحبت‌های اولیه برای تولید آن شده و امکان ساخت آن در داخل با درصد بالایی از توانمندی داخلی و سهم اندک قطعات وارداتی مهیاست و این پروژه بزرگ که علاوه بر تهران در سایر کلان‌شهرهای کشور نیز تقاضا دارد می‌تواند توسط بخش خصوصی انجام شود. هاشمی ادامه داد: شهر تهران در حال حاضر 6100 اتوبوس دارد که عمر بخش عمده‌ای از آنها هشت سال و بیشتر است در حالی که اتوبوس‌های درون‌شهری باید کمتر از پنج سال کارکرد داشته باشند. تهران حدود 9هزار اتوبوس نیاز دارد که البته باید برقی باشد. برای شارژ باتری این اتوبوس‌ها هم برنامه داریم و طبق مذاکرات با توانیر، امکان‌سنجی شده است که شارژ این باتری‌ها در ساعات غیرپیک صورت گیرد. در تهران در ساعات پیک 11 هزار مگاوات برق مصرف می‌شود که این میزان در ساعات غیرپیک به پنج تا شش هزار مگاوات کاهش می‌یابد و زمان مناسبی برای شارژ اتوبوی‌هاست. اگر نیاز کل کشور در نظر گرفته شود حدود 20 هزار دستگاه اتوبوس برقی مورد نیاز سیستم حمل‌ونقل دورن‌شهری است. رییس شورای شهر تهران همچنین عنوان کرد که تهران حدود 100هزار دستگاه تاکسی برقی نیاز دارد. او افزود: در تهران سه میلیون موتورسیکلت وجود دارد که دو میلیون آن فعال و در حال در تردد است و باید حتماً برقی شود. مجموعه این موارد به علاوه نیاز مترو به تامین دو هزار واگن زمینه همکاری شورا و شهرداری با بخش خصوصی است. او گفت: در تهران هزار خط اتوبوسرانی وجود دارد که بیش از 300 خط آن کاملاً سودده است و می‌تواند محل رقابت بخش خصوصی باشد.

رییس شورای شهر تهران همچنین مساله پارکینگ‌های حاشیه‌ای را که مورد انتقاد رییس اتاق تهران قرار داشت، مطرح و آن را قابل واگذاری دانست و گفت: در تهران 960 هزار پارکینگ حاشیه‌ای وجود دارد که نیمی از آنها در داخل کوچه‌ها و خیابان‌های حاشیه‌ای است که قابلیت واگذاری ندارد. در کل شهر تهران حدود 150 هزار پارکینگ حاشیه‌ای برای درآمد پایدار شهرداری وجود دارد که می‌تواند طی تشریفات رسمی و اداری به بخش خصوصی واگذار شود. رییس شورای شهر تهران همچنین به مساله پسماند اشاره داشت و این زمینه را نیز برای همکاری با بخش خصوصی مناسب توصیف کرد و گفت: شورا و شهرداری حاضر هستند کل پسماند شهر تهران را واگذار کنند اما برای این کار چند شرط داریم. اول اینکه تفکیک از مبدا باید صورت گیرد، دوم اینکه زباله‌ها برای تولید برق و کمپوست مورد استفاده قرار گیرد ما سالیانه 700 تا 800 میلیارد برای جمع‌آوری پسماند هزینه می‌کنیم و آماده‌ایم با واگذاری این کار هم هزینه را از دوش شهرداری‌برداریم و هم درآمد پایدار برای شهرداری ایجاد کنیم. بخش خصوصی می‌تواند با ایجاد کارخانجات تولید برق و کمپوست از پسماند شهر تهران استفاده کند. البته تمهیداتی نیز برای این کار لازم است از جمله تعبیه مخازن زیرزمینی برای جمع‌آوری زباله‌های شهر و تفکیک آن به‌گونه‌ای که پسماند در اختیار طرف قرارداد باشد و مافیای زباله به آن دسترسی نداشته باشد.

رییس شورای شهر تهران دیگر زمینه مساعد برای همکاری شورا و شهرداری با بخش خصوصی را بازسازی بافت فرسوده عنوان کرد و افزود: در تهران سه تا چهار هزار بافت فرسوده در مناطق مختلف به ویژه مرکز تهران داریم که می‌تواند زمینه همکاری مهمی باشد. شورا و شهرداری این آمادگی را دارند که بازسازی و احیای این بافت را در قالب یک بسته با اهداف و برنامه‌ریزی مشخص برای نوع ساخت و ساز و کاربری آن به بخش خصوصی واگذار کنند. محسن هاشمی در پایان سخنان خود از آمادگی واگذاری نمایشگاه شهر آفتاب به بخش خصوصی گفت و اعلام کرد بخش خصوصی می‌تواند در حوزه فرهنگی، اجتماعی و تفریحی نیز با شهرداری همکاری داشته باشد و در احداث یا بازسازی سالن‌های سینما، تئاتر، پارک و شهربازی سرمایه‌گذاری و مشارکت کند. تهران نیاز به پاتوق‌های فرهنگی که همه محصولات فرهنگی و هنری و کالاهای وابسته به آن را ارایه کنند، دارد. ضمن اینکه در شرق و جنوب تهران سالن سینما و تئاتر وجود ندارد و تمرکز سالن‌های سینما در مرکز و بعضاً غرب تهران است. این فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ و هنر است.

  احیای بافت تاریخی و توسعه گردشگری

 در شهر تهران

در ادامه این نشست، محمدجواد حق‌شناس، رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران، به فعالیت‌ بنگاه‌های بخش خصوصی استان تهران در حوزه مسوولیت‌های اجتماعی اشاره و از آن تقدیر کرد و افزود: بنگاه‌های بخش خصوصی در استان تهران از موضع تعهدی که نسبت به شهر و مردم خود دارند، وارد گود شده و فعالیت‌های پراکنده‌ای دارند که هدف شورا این است که بتواند با همکاری اتاق تهران این فعالیت‌ها را متمرکز کند و به حوزه مسائل اجتماعی و فرهنگی هدایت کند.

حق‌شناس گفت: در مدیریت مدرن شهرهای بزرگ جهان، مساله تولی‌گری و تصدی‌گری پروژه‌های بزرگ‌مقیاس نیست، برای نمونه در برلین، پاریس، استانبول یا لندن نمی‌بینید که شورا و شهرداری دایم به دنبال ایجاد و احداث و افتتاح پروژه‌های بزرگ و هزینه‌زا باشند و این مسائل با رعایت تمام اصول مدیریت شهری، گردشگری، حفظ آثار باستانی و نگهداری چهره شهر، توسط بخش خصوصی انجام می‌گیرد. در مقابل شورا و شهرداری به دنبال توسعه فعالیت‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و گردشگری برای هرچه بهتر کردن سطح زندگی و رفاه مردم، ایجاد سرگرمی و چشم‌نواز کردن شهر هستند. رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران با اشاره به تعداد سینماها و قیاس آن با جمعیت تهران گفت: نسبت تعداد سالن‌های سینما به جمعیت تهران، زمانی که جمعیت شهر 3 میلیون نفر بود، دوبرابر میزان کنونی بوده است. در حال حاضر تهران 13 میلیون جمعیت روز و 10 میلیون جمعیت شب دارد و تعداد سالن‌های سینما و پراکندگی آنها تناسبی با جمعیت ندارد به‌ویژه آنکه برخی از سالن‌های فعلی نیز قدیمی هستند. برای نمونه منطقه چهار شهر تهران با بیش از یک میلیون نفر جمعیت حتی یک سالن سینما هم ندارد.

محمدجواد حق‌شناس همچنین به لزوم بهره‌برداری از بافت تاریخی تهران پرداخت و گفت: تمام منطقه 12 و حدود 40 درصد از منطقه 11 تهران بافت قدیم است که پر از خانه‌ها و بناهای تاریخی و قدیمی است که مرمت و احیای آن می‌تواند باعث توسعه گردشگری داخلی و خارجی شود. به ویژه در این منطقه بناهای قدیمی وجود دارد که می‌تواند توسط فعالان بخش خصوصی مرمت و احیا شود و به عنوان دفاتر کار یا به عبارت بهتر تجارتخانه آنان استفاده شود. اتفاقی که در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا رخ داده و علاوه بر بهبود بافت شهر، به جلوه‌های آن افزوده و جذب گردشگر داشته است.

او با بیان اینکه ضرورت دارد مناطق قدیمی تهران مانند خیابان لاله‌زار احیا و به عنوان جاذبه گردشگری مورد بهره‌برداری قرار گیرد گفت: در خیابان لاله‌زار 13 سالن سینما وجود دارد، گراند هتل و تئاتر نصر آنجا قرار گرفته و باید با احیا و مرمت آن را از بخش تجاری تهران جدا کرد. در حال حاضر این خیابان بورس لوازم الکتریکی است که ابتدا باید یک مکان مناسب و قابل‌قبول برای فعالان این صنف ایجاد کرد و با انتقال آنان، زمینه را برای احیای این خیابان تاریخی استفاده کرد. تهران جاذبه‌های گردشگری بسیار بالایی دارد که متاسفانه مورد غفلت قرار گرفته است.

حق‌شناس در پایان گفته‌های خود، توسعه فرهنگی، هنری و گردشگری تهران را یک ضرورت انکارناپذیر عنوان کرد که می‌تواند موجب بهبود برخی مشکلات اجتماعی نیز بشود. او افزود: در این زمینه شورا کاملاً به بخش خصوصی متکی است و معتقد است در کنار سیاست‌گذاری درست و مطلوبی از سوی نهاد مدیریتی شهر، اجرای این امور باید به دست بخش خصوصی صورت گیرد.

  شهر با  نگاه کاسبکارانه اداره نمی‌شود

در ادامه این نشست، رییس اتاق تهران، با بیان آمادگی کامل بخش خصوصی برای همکاری و مشارکت در طرح‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تهران از ضرورت نگاه درست به مسائل شهری گفت و تاکید کرد که شهر را نمی‌توان با نگاه کاسبکارانه اداره کرد. مسعود خوانساری توضیح داد: اگر صرفاً هدف کسب درآمد برای نهادهای مدیریتی باشد، آنچه اتفاق می‌افتد تکرار تجربه ناموفق خصوصی‌سازی است که در آن فروش به قیمت بالاتر هدف قرار گرفت و اهلیت خریدار سنجیده نشد. خوانساری ادامه داد: باید قبول کنیم آنچه شهرداری تاکنون به عنوان پروژه انجام داده است را نمی‌توان به قیمت تمام‌شده به بخش خصوصی فروخت چون اغلب پروژه‌های شهری با هزینه بالا به پایان رسیده است. بخش خصوصی می‌تواند در هزینه بهره‌برداری مشارکت داشته باشد و برای این کار باید قیمت‌ها واقعی سنجیده شود نه اینکه صورت وضعیت‌های شهرداری مبنا قرار گیرد.

او با اشاره مساله پارکینگ‌های حاشیه‌ای شهر تهران گفت: برای آنکه این طرح بتواند به حل مشکل ترافیکی کمک کند باید هزینه پارک در حاشیه خیابان به نحوی باشد که تنها اشخاصی که برای انجام یک کار مشخص در شهر تردد می‌کنند از این پارکینگ‌ها استفاده کنند. در حال حاضر هزینه پارک در حاشیه خیابان به نحوی است که اغلب مغازه‌داران این پارکینگ‌ها را از صبح تا شب در اختیار می‌گیرند و مردمی که برای کار در خیابان تردد می‌کنند، برای جای پارک نیم‌ساعته و یک‌ساعته دچار معضل هستند. خوانساری ادامه داد: برای بهبود این وضع و کمک به کاهش ترافیک باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که پارک برای مدت طولانی هزینه‌ بالایی در برداشته باشد و برای فرد صرفه نداشته باشد که ماشین خود را از صبح تا شب در کنار خیابان پارک کند. ضمن اینکه در اجرای این طرح باید پلیس همکاری لازم را داشته باشد. در این صورت می‌توان بخش خصوصی را راغب به حضور در این پروژه کرد و از او توقع داشت که خدمات جانبی مانند خط‌کشی پارکینگ‌ها و سایر اقدامات موردنیاز را انجام دهد.  رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب را بهترین بستر برای آغاز همکاری‌های بخش خصوصی و شورا عنوان کرد و افزود: شهرداری نمایشگاه‌دار خوبی نیست و نمی‌تواند از پس هزینه‌های نمایشگاه بربیاد. با توجه به سرمایه‌گذاری عظیم صورت گرفته در نمایشگاه و هزینه‌های نگهداری آن، بار مالی سنگینی بر دوش شورا و شهرداری است در حالی که باید مدیریت این نمایشگاه، مانند اغلب شهرها و نمایشگاه‌ها در کشورهای توسعه‌یافته، به اتاق بازرگانی واگذار شود و در مقابل اتاق می‌تواند سرمایه‌گذار خارجی برای بهره‌برداری مناسب، تکمیل ساخت و ساز جذب کند، نمایشگاه‌های بخش خصوصی را آنجا برگزار کند و برای شهرداری نیز درآمد پایدار ایجاد کند. بخش خصوصی این توان را دارد که تمام نمایشگاه‌ها را از داخل شهر به شهر آفتاب منتقل کند. مسعود خوانساری همچنین عنوان کرد که بخش خصوصی، به‌ویژه اعضای اتاق تهران برای همکاری در حوزه‌های مختلف شهری اعم از حمل‌ونقل، احیای بافت فرسوده، مسائل اجتماعی، گردشگری و ... آمادگی همکاری دارند و این مسائل باید با همکاری‌های اتاق تهران و شورای شهر تهران سیاست‌گذاری و مشخص شود. در ادامه این نشست، فریدون وردی‌نژاد که در کارگروه مشترک اتاق تهران و شورای شهر تهران حضور دارد با جمع‌بندی مباحث، محورهای فرهنگ و گردشگری، سرمایه‌گذاری و درآمد پایدار، پسماند و انرژی، حمل و نقل، ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی را به عنوان محورهای اصلی مذاکره برای همکاری ذکر و عنوان کرد پیش‌نویس تفاهم‌نامه همکاری این دو نهاد به زودی تکمیل و آماده می‌شود.