هشدار به انبوه‌سازان مناطق 2 و 3

گروه راه وشهرسازی|

علی بیت‌اللهی مدیر بخش مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات وزارت راه، مسکن و شهرسازی روز گذشته از شناسایی گسل فرعی در مناطق 2 و 3 تهران خبر داد که بخش عمده‌ای از آن در مجموعه ورزشی انقلاب واقع در منطقه 3 تهران قرار دارد و به همین دلیل به نام گسل انقلاب نامیده می‌شود.

بیت‌اللهی با بیان اینکه طبق تعریف آیین نامه ۲۸۰۰، گسل اصلی دارای طول 10 کیلومتر و بیشتر، گسل متوسط بین ۲ تا ۱۰ کیلومتر طول و گسل فرعی (خرد) کمتر از ۲ کیلومتر طول دارد، تصریح کرد: این گسل در راستای جنوب غرب-شمال شرق گستردگی دارد و دارای طولی در حدود 1.5 کیلومتر است و بنابراین در گروه گسل‌های فرعی شهر تهران قرار می‌گیرد. مرز ناهمواری‌های بین منطقه 3 و 2 تهران در مسیر عبوری بزرگراه چمران و سمت شرقی آن، نقطه شروع این گسله کوچک در منطقه 3 است.

به گفته وی، گسله انقلاب از شرق باغ ونک در نقطه جنوب غربی خود شروع و پس از عبور از مجاورت محل تلاقی بزرگراه نیایش و خیابان سئول وارد محوطه مجموعه ورزشی انقلاب می‌شود. امتداد این گسله تا شمال محدوده مجموعه انقلاب ادامه یافته و در آنجا به نقطه انتهایی شمال شرقی خود می‌رسد.  بیت‌اللهی افزود: در بررسی‌های میدانی خرد گسله‌های شهری تهران، سکانس‌های آبرفتی جوان، گاه تا دو متر در طرفین گسل جابه‌جایی نشان می‌دهد که در این حالت‌ها لایه آبرفتی دانه متوسط و حتی درشت دانه در مقابل لایه رسی ریز دانه قرار گرفته است. در چنین حالتی مسلما از دیدگاه ژئوتکنیکی ناهمگنی در ظرفیت باربری و سایر خصیصه‌های الاستیکی و ژئوتکنیکی پی وجود خواهد داشت که ضرورت دارد مورد توجه قرار گیرد.

رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هشدار داد: این گسل‌ها، جزو گسل‌های کوچک و فرعی و با توان لرزه زایی پایین هستند. اما نکته‌ای که عموم مهندسان در طراحی ساختمان و پی باید به آن دقت کنند، رفتار نامتقارن پی ساختمان در دو سوی گسل‌های کوچک است که اهمیت بالایی دارد. نمونه بارز چنین رفتاری در مورد گسل «ونک پارک» به آشکارا قابل اثبات است.

تهران دارای سه گسل اصلی و تعداد زیادی گسل‌های فرعی است.مشا، ‌ری و گسل شمال تهران جزو گسل‌های اصلی‌اند. گسل شمال تهران از سوهانک و لشکرک آغاز شده و با عبور از مناطق فرحزاد و حصارک به سوی غرب کشیده شده است، مناطق نیاوران، تجریش، زعفرانیه، الهیه و فرمانیه روی این گسل قرار دارند.

گسل مشا، گسلی است طویل، اساسی و لرزه ز است که در طول رشته کوه البرز و از شمال آن بر روی دامنه‌های جنوبی رانده شده است، گسل مشا در بالا دست سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی دارد و به همین دلیل لغزش و فعالیت هر یک از دو گسل مشا یا شمال تهران، به حرکت گسل دیگر ختم می‌شود.

گسل ری از جاده خاوران شروع شده و در امتداد جاده کمربندی تهران پیش از رسیدن به قدس و شهریار در چهاردانگه به اتمام می‌رسد، این گسل به دو بخش گسل شمال ری و گسل جنوب ری تقسیم می‌شود؛ گسل شمال ری در امتداد مسیر بهشت زهرا و بزرگراه ری واقع است.

به جز این سه گسل بزرگ تهران، گسل‌های مفرد و کوچک‌تری هستند که گرچه از طول و قدرت کمتری برخوردارند، ولی به دلیل تراکم جمعیت بر روی آنها می‌توانند خطر ساز باشند. گسل ملاصدرا یکی از همین گسل‌هاست که در امتداد خیابان شریعتی تا شهرک غرب از محله‌های ونک، میرداماد، برج میلاد، سعادت آباد و شهرک غرب عبور می‌کند؛ همچنین گسل شرق با عبور از اراضی سرخه حصار در امتداد بزرگراه شهید بابایی، تا پل سید خندان کشیده شده است. گسل نیاوران، ‌گسل قصر فیروزه، محمودیه، تلویزیون و نیز گسلی که در تپه‌های کوی گیشا وجود دارد از گسل‌های فرعی‌اند که می‌توانند برای تهران خطرساز باشند. به گزارش تعادل، بیت‌اللهی در حالی به انبوه‌سازان مناطق 2 و 3 به دلیل وجود گسل فرعی انقلاب در این مناطق هشدار داد که به گفته خود وی حدود 12 هزار ساختمان روی گسل شمال تهران بنا شده است. از میان این 12 هزار ساختمان بیش از 250 سایت مهم مانند مراکز آتش‌نشانی، بیمارستان‌ها، پمپ بنزین‌ها و حتی ساختمان‌های مدیریتی مانند سازمان مدیریت بحران روی این حریم گسل قرار دارند که نیازمند جابه‌جایی یا ایمن شدن هستند.