روش جدید بازگشت ارز صادراتی کشورهای همسایه

گروه تجارت|

پیمان سپاری ارزی صادرکنندگان کالا به کشور‌های همسایه را نیز ملزم به بازگشت ارز حاصل از صادرات خود کرد. اما این اقدام با واکنش بسیاری از فعالان اقتصادی روبرو شد، فعالانی که معتقدند کشورهای همسایه همچون افغانستان که سال‌ها است که با «ریال» با ایران کار می‌کنند و سیستم بانکی قابلی هم ندارند، قادر به بازگرداندن «ارز» به ایران هم نخواهند بود. این اما در حالی است که رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران این اظهارات را نادرست خوانده و می‌گوید صادرکنندگان ارز خود را به ایران آورده و آن را در ایران تبدیل به «ریال» می‌کنند. مجتبی خسروتاج اما برای این موضوع راه‌حلی هم دارد: کسانی که نمی‌توانند ارز را به کشور بازگردانند، می‌توانند امتیاز ارز صادراتی خود را در سامانه نیما عرضه کنند تا به این ترتیب، ارز حاصل از صادرات به کشور‌های همسایه، در اختیار واردکننده در دیگر کشورها قرار بگیرد. رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران گفت: ما باید با تعدد بخشنامه‌ها کنار بیاییم زیرا این امر ذات نظام چند نرخی ارز است که مدام نظارت و تغییر سیاست‌ها را می‌طلبد. مجتبی خسروتاج در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص مشکل صادرکنندگان به «عراق»، «افغانستان» و «آذربایجان» و الزام آنها به بازگشت ارز حاصل از صادرات و گرفتن تعهد ارزی، گفت: برخی از صادرکنندگان این مساله را عنوان می‌کنند که صادرات به این کشورها «ریالی» است، پس چطور ما «دلار» یا «یورو» به سامانه نیما برگردانیم که این حرف درست نیست؛ در واقع این افراد در ایران از صرافی‌ها «ریال» می‌گیرند. من طی هفته‌های گذشته با صرافانی که با این سه کشور کار می‌کنند جلسه گذاشتم و در جریان امور قرار دارم. معاون صادراتی وزیر صنعت گفت: حرف صرافی‌ها این است که ما نمی‌توانیم ارز را به ایران منتقل کنیم اما هر جای دیگر بخواهید آن را منتقل می‌کنیم؛ پس می‌شود امتیاز ارز صادراتی را در نیما عرضه کرد و به واردکننده داد. اگر هم معامله بنا بر پول واحد کشور مقصد باشد، می‌توان آن را تبدیل کرد. او اظهار کرد: عراق و افغانستان دو مقصد مهم صادراتی ما هستند و پیش بینی می‌کنیم که صادرات به عراق تا پایان سال جاری به 9 میلیارد دلار و افغانستان 3.5 میلیارد دلار برسد. او در خصوص تبدیل پول به «یورو» یا «دلار» و هزینه آن گفت: تحریم نمی‌تواند تعامل و ارتباط ما را با دنیا قطع کند فقط هزینه‌ها را افزایش می‌دهد ما طی این سال‌ها یاد گرفتیم که چگونه تحریم‌ها را دور بزنیم اما این کار هزینه دارد. به گفته خسروتاج، امروز اگر از فرماندار اروند بپرسید وضعیت چگونه است؟ کمال رضایت را دارد؛ چون عراقی‌ها هر روز به آنجا می‌روند و مایحتاج خود را که بیشتر کالاهایی است که مشمول ارز یارانه‌ای است را خرید می‌کنند و بازار رونق پیدا کرده اما بانک مرکزی این امر را نمی‌پسندد. او تاکید کرد: ما باید با تعدد بخشنامه‌ها کنار بیاییم؛ چراکه این امر ذات نظام چند نرخی ارز است که مدام نظارت و تغییر سیاست‌ها را می‌طلبد.

در عین حال اما رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان بر این عقیده است که کشور افغانستان سال‌هاست که با «ریال» با ایران کار می‌کند و سیستم بانکی ندارد که بتواند «دلار» را به ایران بازگرداند و بحث FATF مبادله از طریق صرافی‌ها را نیز با مشکل روبرو کرده است؛ در این شرایط با توجه به نیاز کشور به بازگشت ارز باید سازوکارهای جدید اندیشیده شود. سید حسین سلیمی همچنین از مذاکره با بانک «آرین» افغانستان برای انجام امور مربوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات خبر داد و گفت: همه صادرکنندگان و بخش خصوصی موافق هستند که ارز حاصل از صادرات باید به کشور بازگردد اما عوض کردن رویه‌ها کاری زمان‌بر است و باید فرصت داد تا زیرساخت‌ها آماده شود. به گفته او، بخش زیادی از ارز حاصل از صادرات اکنون کالا خریداری شده و به کشور بازمی‌گردد بخشی نیز به‌صورت «ریالی» برگردانده می‌شود و در غیر این صورت تولیدکننده نقدینگی نخواهد داشت که دوباره بتواند کالا تولید و صادر کند.

سلیمی تأکید کرد: بانک مرکزی در دوره جدید تصمیمات کارشناسی گرفته و در این زمینه نیز باید جلسات گذاشته شود تا راهکارهای بازگشت ارز را پیدا کنیم، ما هم موافقیم که ارز باید بازگردد اما باید فرصت دهیم که مذاکرات با بانک‌های افغانستانی نتیجه دهد. رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان با بیان اینکه دو ماه پیش جلسه‌ای با نمایندگان افغانستان گذاشته شد تا راهکارهایی برای بازگشت ارز اندیشیده شود، گفت: قرار شده یک بانک در این کشور و یک بانک در ایران ایجاد شود تا بتوانیم نقل و انتقالات ارزی را از طریق این دو بانک انجام دهیم. او با اشاره به مذاکرات با بانک «آرین» برای انجام امور مربوط به بازگشت ارز تصریح کرد: در عراق بانک‌هایی ایجاد شده تا ارز صادراتی به کشور بازگردد و در افغانستان نیز مذاکراتی با بانک «آرین» انجام شده که امیدواریم به نتیجه برسد و بتوانیم ارز را بازگردانیم؛ چراکه در غیر این صورت به کاهش صادرات به افغانستان منجر می‌شود.