گزارش
غفلت از مسکن در 5 سال گذشته
نگاهی به عملکرد وزارت راه و شهرسازی طی 5 سال اخیر نشان می‌دهد که بخش مسکن نسبت به حمل و نقل مغفول‌تر بوده است و نه تنها طرح مسکن مهر که میراث دولت نهم و دهم بود طی این مدت تکمیل نشد، بلکه طرح مسکن اجتماعی هم که از برنامه‌های دولت یازدهم و دوازدهم بود با گذشت 2 سال از تصویب هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
البته در بخش‌های حمل و نقل هم شاهد کاستی‌هایی بودیم که می‌توان به تعویق همکاری هند با ایران در بندر چابهار با وجود وعده‌های مسوولان وزارت راه و شهرسازی اشاره کرد، در بخش حمل و نقل ریلی هم بسیاری از محورها در 5 سال گذشته نیمه کاره باقی ماند و تکمیل نشد، در حوزه جاده‌ای هم طی یکسال گذشته، شاهد افزایش آمار تصادفات جاده‌ای نسبت به سال‌های گذشته بودیم.
در این میان، اقدامات مثبتی هم در افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن، صدور دو بخشنامه در حوزه نظام مهندسی که به کاهش فساد در این سازمان کمک می‌کند، ورود 16 فروند هواپیمای نو طی دوسه سال اخیر و ... صورت گرفته است.
با توجه به استعفای عباس آخوندی، وزیر سابق راه و شهرسازی و آغاز به کار محمد اسلامی، وزیر جدید، روزنامه تعادل نگاهی به اقدامات مثبت و کم و کاستی‌های این وزارتخانه طی 5 سال گذشته داشته و در این زمینه از مطلب سایت عیارآنلاین هم بهره گرفته است.
اقدامات مثبت
افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن از جمله مهم‌ترین اقدامات دولت یازدهم و دوازدهم در بخش مسکن بود و در همین رابطه، میزان وام خرید مسکن در هر دو مدل رایج آن (صندوق پس انداز مسکن یکم و وام خرید بدون سپرده) افزایش داشت، بطوری که در تازه‌ترین اقدام، میزان وام بدون سپرده (اوراق دار) از 120 میلیون تومان به 180 میلیون تومان افزایش یافت.
پیگیری اختصاص یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی به یارانه سود و وام مسکن در راستای سیاست‌های مسکن حمایتی از اقدامات مثبت وزارت راه و شهرسازی در یک سال اخیر بوده است.
اواخر سال 96، آخوندی دو بخشنامه درباره سازمان نظام مهندسی صادر کرد که در یکی از این بخشنامه‌ها نظام مهندسی از برداشت 5 درصدِ حق الزحمه مهندسان ممنوع شد و در بخشنامه دیگر اشتغال کارکنان 9 دستگاه در نظام مهندسی ساختمان با ممنوعیت همراه شد.
یکی از گشایش‌های توافق هسته‌ای، رفع تحریم از صنعت هوایی کشور بود، در این رابطه، بعد از برجام، نوسازی ناوگان هوایی و تجهیزات فرودگاهی بلافاصله از سوی دولت پیگیری شد و در سال 95، قرارداد خرید 100 فروند هواپیمای ایرباس 25 و 80 هواپیمای بوئینگ، 20 فروند هواپیمای ATR امضا شد البته طی دو سال اخیر تنها 16 فروند از 200 هواپیما وارد ناوگان هوایی کشور شد و با اعلام خروج امریکا از برجام، پرونده قرارداد ایران ایر و سایر شرکت‌های ایرانی با شرکت هواپیمایی ایرباس، بویینگ و ATR بسته شد.
در آذرماه سال 96، فاز یکم بندر چابهار با حضور نماینده‌های کشورهای مختلف و رییس‌جمهوری ایران افتتاح شد و در حال حاضر کشتی‌های 100 هزار تنی قابلیت پهلوگیری در این بندر را دارند و در صورت تکمیل چهار فاز دیگر بندر شهید بهشتی چابهار، ظرفیت این بندر به 82 میلیون تن خواهد رسید، البته هند با سرمایه‌گذاری 85,21 میلیون دلاری برای توسعه این بندر، اداره اسکله بندر شهید بهشتی را به مدت 10 سال بر عهده خواهد داشت.
کاستی‌ها
اگرچه اقدامات مثبتی در وزارت راه و شهرسازی طی 5 سال گذشته انجام شده است، اما نمی‌توان از کاستی‌های بسیار در حوزه‌های مختلف حمل و نقل و مسکن چشم پوشی کرد.
وزیر راه و شهرسازی در آبان سال 92 با تأکید بر توقف طرح مسکن مهر، از شروع طرح جدیدی به نام مسکن اجتماعی با هدف حمایت از گروه‌های کم درآمد خبر داد، طرح فوق اسفندماه 95 در دو قالب مسکن حمایتی و اجتماعی به تصویب هیات دولت رسید، بر اساس این طرح، دولت باید سالانه در تأمین مسکن اجتماعی برای سال‌های 1400، 100 هزار واحد مسکونی مشارکت نماید، اما باگذشت بیش از یک سال از وعده دولت، این طرح تاکنون عملیاتی نشده است.
در آبان ماه سال 92 و با دستور توقف ساخت مسکن مهر از سوی وزارت راه و شهرسازی وقت فرآیند تکمیل واحدهای نیمه کاره این طرح با سرعتی بسیار کند پیش رفت و همین موضوع نارضایتی‌های بسیاری را به همراه داشت و موجب شد مقام معظم رهبری در دیدار با هیات دولت (شهریورماه 93)، تسریع در تکمیل این پروژه‌ها را متذکر شوند.
اگرچه وزارت راه و شهرسازی موظف شد تا درمدت شش ماه (تا بهمن ماه 94) سامانه ملی املاک و اسکان کشور را راه‌اندازی کند تا مشکلی برای شناسایی خانه‌های خالی وجود نداشته باشد و با دریافت مالیات بر خانه‌های خالی امکان احتکار مسکن توسط دلالان و سوداگران از بین برود، اما با گذشت 3 سال هنوز این سامانه راه‌اندازی نشده است.
اگرچه برقی کردن خطوط راه آهن موردتوجه بسیاری از کشورها قرارگرفته و در سند چشم‌انداز 1404 هم دستیابی به6000 کیلومتر راه آهن برقی پیش بینی شده اما وزارت راه و شهرسازی طی 5 سال اخیر گام مثبتی در این زمینه برنداشته است.
