تکانه‌های موقت در بورس
گروه بورس| مسعود کریمی|
تردید سرمایه‌گذاران، عبارتی است که می‌توان به رفتار معامله‌گران در این روز‌‌های تالار شیشه‌ای نسبت داد. سهامداران که مدت‌ها پیش سایه تحریم را احساس و به نوعی در روند معاملات سهام خود لحاظ کردند این روز‌ها دچار سردرگمی در تالار حافظ شده‌اند.این سردرگمی به گونه‌ای است که با هر پالس مثبت یا منفی خارج از بازار سهام، معامله‌گران سریعا واکنشی را از خود نشان می‌دهند. واکنش سرمایه‌گذاران در شرایط فعلی و بطور معمول به 2 دسته طبقه‌بندی خواهد شد. نخست افرادی که دید بلندمدت دارند و دیگری افرادی که واکنش احساسی یا غیرمنطقی را در شرایط متفاوت از خود نشان می‌دهند. بطور کلی سهامدارانی که بر مدار تحلیل، با توجه به پتانسیل‌های بنیادی و دید بلندمدت وارد جریان معاملاتی سهام می‌شوند، می‌دانند که طی بازه زمانی بلندمدت (بیش از یک‌سال) روند قیمتی سهام صنایع و شرکت‌ها مسیر درست خود را پیدا کرده و آن را طی خواهند کرد. در همین حال، با چنین دیدگاهی ریسک‌های سیستماتیک و اقتصادی به صورت اتوماتیک پوشش پیدا می‌کند. اما در دیدگاه دوم، سرمایه‌گذاران غالبا توجهی به پارامتر‌های اساسی و تاثیر‌گذار شرکتی ندارند و با توجه به ریسک‌های وارد شده به بازار، معاملات خود را جهت‌دهی می‌کنند. بر همین اساس، جریان معاملات دیروز بورس اوراق بهادار تهران در ابتدای بازار رشد قابل ملاحظه‌ای را به ثبت رساند اما در ادامه تحت تاثیر صحبت‌های توییتری عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان که خبر از رد لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم «سی‌اف‌تی» داده بود، قرار گرفت و در مسیر نزولی پا گذاشت. معمولا چنین واکنش‌هایی به صورت زود‌هنگام و بدون بررسی تمام جوانب هر نوع خبری در کلیت فضای اقتصادی و سیاسی می‌تواند نشان از سردرگمی قشر سرمایه‌گذار و عرضه و تقاضای سهام بدون هیچ‌گونه استراتژی در بازار سهام داشته باشد، چرا‌که به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه، میزان تاثیر‌پذیری صنایع و شرکت‌ها از تحریم متفاوت است و نمی‌توان سریعا و پس از اعمال هر نوع تغییری به صورت کلی واکنش خاصی را نشان داد. به هر روی، صاحب نظران اقتصادی بر این باورند که مجلس شورای اسلامی پس از رفع ایرادات و ابهاماتی که خلاف قانون اساسی از طرف شورای نگهبان به این لایحه وارد شده است آن را برای تایید نهایی به این نهاد و در نهایت مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال خواهد کرد که در چنین شرایطی و در صورت تایید نهایی می‌توان به افزایش مراودات مالی با سایر کشور‌ها در چارچوب قوانین بین‌المللی و توسعه بازار سرمایه امیدوار بود.
برون رفت از چالش
در همین رابطه، علی پروین مدیر تحلیل کارگزاری پارس ایده بنیان درخصوص رد لایحه «سی‌اف‌تی» و تاثیر آن در روند بازارهای مالی در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: با توجه به نشست «اف‌ای‌تی‌اف» و مهلت 4 ماهه به ایران در راستای پیوستن به این کنوانسیون، پیش‌بینی می‌شود که این لایحه بین مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد. وی خاطرنشان کرد: طرفداران دولت و افرادی که موافق تصویب چنین لایحه‌ای هستند در کنار مخالفین با گذشت زمان در نهایت اقدام به تصویب خواهند کرد.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که تصویب این مهم می‌تواند به حفظ شرایط فعلی در گام نخست منجر شود. این در حالی است که تحریم‌های جدید با توجه به خبر روز گذشته مبنی بر اینکه اعلام شد دریافت روپیه در مقابل نفتی که به کشور هند فروش خواهد رسید و قطع همکاری برخی از بانک‌های چین می‌تواند به گونه‌ای مراودات مالی را تحت تاثیر قرار دهد. این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص عدم تصویب «اف‌ای‌تی‌اف» و تاثیر آن در فضای کلی اقتصادی نیز گفت: عدم تصویب این لایحه می‌تواند وضعیت کنونی را تا حد زیادی دچار چالش کند. از طرفی، کشور‌های هم پیمان از جمله چین و روسیه هم در چنین شرایطی نمی‌توانند اقدام خاصی را صورت دهند.
به گفته علی پروین اتحادیه اروپا که امتیازاتی را به دلایل برجامی برای ایران در نظر گرفته است با توجه به اینکه قصد ایجاد بانک با خط اعتباری یورویی مجزا برای ایران را دارد مشاهده می‌شود که عدم تصویب چنین لایحه‌ای این مهم را نیز به حالت معلق تبدیل کرده است. بنابراین می‌توان بر این نکته تاکید کرد که تصویب چنین لایحه‌ای می‌تواند به پایدار شدن شرایط فعلی و عدم تصویب به تغییراتی نامناسب نسبت به شرایط فعلی منجر شود.
مدیر تحلیل کارگزاری پارس ایده بنیان درباره بسته حمایتی اتحادیه اروپا نیز بیان کرد: اتحادیه اروپا در انتظار گام نخست ایران در حوزه تصویب
«اف‌ای‌تی‌اف» بود به دلیل اینکه این اتحادیه بطور معمول خود را درگیر موضوعاتی از قبیل پول‌شویی یا سایر مواردی که در ابهام قرار دارد، نمی‌کند. این کارشناس بازار سرمایه چشم‌انداز صنایع بورسی را با توجه به تحریم‌های جدید مورد بررسی قرار داد و افزود: برخی از صنایع که تولیدات و فروش داخلی دارند بطور قطع با مشکلی مواجه نخواهند شد.
این دست از شرکت‌ها یک افزایش سودی را به دلیل اختلاف قیمت دلار در بودجه و نرخ تسعیر ارز تجربه کردند که این مهم امری طبیعی ارزیابی می‌شود. اما این صنایع با توجه به افزایش نرخ دلار و مشکلات عدیده‌ای که با آن رو به رو هستند امکان کاهش در تولید و ظرفیتشان وجود دارد و احتمالا برای مدتی به سمت رکود تغییر مسیر دهند. بنابراین، جهشی را که اکثر صنایع در موضوع فروش تجربه کردند طی سال آینده با مشکلاتی مواجه خواهند شد.
علی پروین با اشاره به شرکتهایی که فروش صادراتی دارند، تصریح کرد: این دست از شرکت‌ها در انتظار نوع تحریم و شرایط آینده به سر می‌‌برند و احتمالا با دشواری‌هایی همراه می‌شوند. این در حالی است که چشم‌انداز آینده برای شرکت‌های بورسی از لحاظ تولید و کار چندان جذاب ارزیابی نمی‌شود اما سطح قیمتی بازار بورس با توجه به نرخ دلار در همین سطح فعلی می‌تواند باقی بماند.
مدیر تحلیل کارگزاری پارس ایده بنیان به سهامداران توصیه کرد: همچنان به جامعه سهامداری کشور پیشنهاد می‌شود که فقط روی سهم‌هایی در نیمه دوم سال و سال آینده متمرکز شوند که سودآوری آنها برای سال 98 بتواند تکرار شود و از لحاظ فاندامنتال و تولید مشکلی نداشته باشند. از طرفی، شرکتهایی که بتوانند با شرایط تحریمی ارتباط نزدیکی نداشته باشند و به نوعی بتوانند با فاصله از آن به فعالیت خود ادامه دهند نیز مناسب خواهند بود. وی با اشاره به شرکتهایی که به گونه‌ای درگیر با وضعیت تحریم هستند نیز گفت: این دست از شرکت‌ها در شرایط تحریمی نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهند اما در همین حال انتظاری برای توسعه و سودآوری مطلوب این شرکت‌ها وجود ندارد.
واکنش طبیعی سهامداران
از سوی دیگر، سیدیاسر شریعت معاون سرمایه‌گذاری شرکت ارزش‌آفرینان فدک با بیان اینکه تحلیگران اقتصادی انتظار تایید کامل لایحه «سی‌اف‌تی» را نداشتند نیز در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: عدم تایید این لایحه می‌تواند به دلیل برخی از ابهامات صورت گرفته باشد. اما بطور کلی برآورد می‌شود که این لایحه با تایید مجدد مجلس شورای اسلامی، در نهایت و در مجمع تشخیص مصلحت نظام به دلیل مصالح کشوری به تصویب برسد. وی با اشاره به واکنش منفی روز گذشته معاملات در بازار سهام کشور، عنوان کرد: بازار بورس نسبت به سایر بازارهای مالی به دلیل حجم نقدشوندگی بالا از حساسیت زیادی برخوردار است چرا که سرمایه‌گذار در کسری از ثانیه می‌تواند اقدام به خرید یا فروش سهام کند.
بنابراین واکنش سهامداران در داد و ستد‌‌های دیروز امری طبیعی محسوب می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که در معاملات روز یک‌شنبه بورس تهران شدت عرضه به گونه‌ای نبود که بتواند منجر به ایجاد نگرانی در قشر سرمایه‌گذار شود. بر این اساس، از چنین واکنشی می‌توان در بازار به عنوان سردرگمی یاد کرد.
به گفته سیدیاسر شریعت، شرکتهایی که از تورم بالای بخش تولید‌کننده تاثیر می‌پذیرند در 3 ماهه‌های آینده پیش‌بینی می‌شود که گزارش‌های بهتری را به بازار ارایه کنند چرا که این دست از شرکت‌ها بطور معمول شرکتهایی کوچک و متوسطی هستند که ریسک تحریم به صورت مستقیم متوجه آنها نخواهد شد. از همین رو، می‌توان گفت این دست از شرکت‌ها بطور معمول شرکتهایی هستند که بیشتر بازار فروش داخلی دارند و متاثر از افزایش قیمت دلار، قیمت فروش آنها نیز رشد پیدا کرده است. بر همین اساس این شرکت‌ها با توجه به شرایط گذشته، می‌توانند طی دوره‌های آتی نیز بهترین عملکرد را تجربه کنند.
معاون سرمایه‌گذاری شرکت ارزش‌آفرینان فدک گفت: در خصوص شرکت‌های صادرات محور به صورت کلی نمی‌توان یک حکم صادر کرد چرا که برخی از محصولات حساسیت بالاتر و برخی دیگر از محصولات از حساسیت کمتری نسبت به تحریم برخوردارند. این تحلیلگر بازار سرمایه به سرمایه‌گذاران توصیه کرد: با دید میان مدت و بلندمدت وارد جریان معاملاتی سهام شوید. بازار به دلیل شدت اتفاقات و متغیر‌های زیادی که روی اقتصاد و سیاست تاثیر‌گذارند در کوتاه‌مدت قابلیت تحلیل مناسبی نخواهد داشت.
