تهدیدات رشد صنعتی جهان

تعادل|

جزییات وضعیت تولیدات صنعتی جهان در فصل دوم ۲۰۱۸ منتشر شد. تصویر آماری حاکی از این است که در بازه زمانی یاد شده، تولید صنعتی جهان با رشد ۳,۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۷ روبرو بوده که نسبت به رقم مشابه در فصل نخست سال ۲۰۱۸ تنزل یافته است. مطابق آمارها، در میان گروه‌های کشوری منتخب بیشترین کاهش رشد تولید صنعتی مربوط به اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور به جز «چین» بوده است. بطوریکه بررسی‌ها بیانگر این است که تولیدات صنعتی چین به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده صنعتی جهان در این مدت رشدی برابر با ۶.۴ درصد داشته، اما همچنان از رقم مشابه در فصل اول سال ۲۰۱۷ پایین‌تر است. همچنین بنابر آمار منتشر شده، کشورهای صنعتی توسعه یافته حدود ۶۳ درصد، چین حدود ۱۹ درصد و کشورهای در حال توسعه و نوظهور صنعتی (به جز چین) تقریبا ۱۸ درصد از ارزش افزوده تولیدات صنعتی جهان را به خود اختصاص داده‌اند. اگرچه داده‌های آماری گویای ثبات رشد صنعتی جهان در سال ۲۰۱۸ است، اما تحریم‌های اقتصادی و تعرفه‌های جدید به همراه نااطمینانی‌های مربوط به برگزیت (Brexit)، تهدیدهای قریب‌الوقوعی محسوب می‌شوند که می‌توانند در آینده‌ای نزدیک رشد صنعتی جهان را کاهش دهند. علاوه بر این، چشم‌انداز پویایی جهان نیز با توجه به خطر رکود بزرگ ناشی از موج جدید حمایت گرایی از تولیدات داخلی تضعیف شده است. از طرفی، بر اساس آخرین ارزیابی‌ها، پیش بینی می‌شود که ارزش افزوده صنعتی جهان احتمالا در سال ۲۰۱۸ در سطح ۳.۹ درصد باقی بماند و نسبت به سال ۲۰۱۷ تغییری نکند.

     رشد تولیدات به تفکیک گروه‌های کشوری و کالایی

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران طی گزارشی با استفاده از اطلاعات فصلی سازمان یونیدو، به بررسی رشد تولیدات صنعتی به تفکیک گروه‌های کشوری و کالایی پرداخته است. براساس این گزارش، رشد ارزش افزوده صنعتی در اقتصادهای صنعتی به ۲,۷ درصد در سال ۲۰۱۸ خواهد رسید. اگرچه رشد ارزش افزوده صنعتی در کشورهای اروپایی در سطح ۲.۹ درصد باقی خواهد ماند، اما رشد امریکای شمالی احتمالا از ۲ درصد در سال ۲.۱۷ به ۳ درصد در سال ۲۰۱۸ خواهد رسید که بخشی از آن به دلیل محرک‌های مالی ایالات متحده امریکاست که در کوتاه‌مدت منجر به افزایش تولید می‌شود. رشد ارزش افزوده صنعتی اقتصادهای صنعتی آسیای شرقی پس از تجربه رشد ۳.۴ درصدی در سال ۲۰۱۷، احتمالا کمی کاهش خواهد یافت و به ۲.۳ درصد خواهد رسید.

     روند نزولی تولیدات صنعتی

در طبقه بندی گروه‌های کشوری سازمان یونیدو، از فصل اول سال ۲۰۱۸ رشد تولیدات صنعتی «چین» بطور جداگانه از سایر گروه‌های کشوری گزارش شده است. سازمان یونیدو دلیل این جداسازی را اندازه و ویژگی‌های جدید اقتصاد «چین» دانسته و عنوان کرده که این کشور به سرعت در حال تبدیل شدن به یک اقتصاد صنعتی است. اما بررسی روند فصلی رشد تولیدات صنعتی بر حسب گروه‌های کشوری نشان از آن دارد که در فصل دوم سال ۲۰۱۸، تولیدات صنعتی جهان با رشد ۳,۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۷ مواجه شده که نسبت به رقم مشابه در فصل قبل با کاهش حدود ۰.۴ واحد درصدی مواجه شده است. رشد تولیدات صنعتی از فصل چهارم سال ۲۰۱۷ روندی نزولی در پیش گرفته و در فصل دوم سال ۲۰۱۸ در پایین‌ترین میزان خود از ابتدای سال ۲۰۱۷ قرار دارد. علاوه بر این در فصل دوم سال ۲۰۱۸، رشد تولیدات صنعتی در کشورهای در حال توسعه و نوظهور ۳.۷ درصد و بالاتر از رشد اقتصادهای توسعه یافته (۲.۵ درصد) بوده است. از دیگر سو، رشد تولیدات صنعتی در اقتصادهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه و نوظهور (به جز چین) از فصل چهارم سال ۲۰۱۷ روندی کاهشی در پیش گرفته است. در میان گروه‌های کشوری نیز بیشترین کاهش رشد تولید صنعتی در فصل دوم ۲۰۱۸ مربوط به اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور (به جز چین) بوده است. این در حالی است که تولیدات صنعتی چین به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده صنعتی جهان در فصل دوم ۲۰۱۸ نسبت به مدت مشابه ۲۰۱۷ رشدی برابر با ۶.۴ درصد داشته که همچنان از رقم مشابه در فصل اول سال ۲۰۱۷ پایین‌تر است.

     رشد ارزش افزوده صنعتی در جهان

از سویی دیگر، بررسی سهم کشورها از ارزش افزوده تولیدات صنعتی جهان حاکی از آن است که کشورهای صنعتی توسعه یافته حدود ۶۳ درصد، چین حدود ۱۹ درصد و کشورهای در حال توسعه و نوظهور صنعتی (جز چین) تقریبا ۱۸ درصد از ارزش افزوده تولیدات صنعتی جهان را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که در میان کشورهای در حال توسعه و نوظهور صنعتی به جز چین، اقتصادهای نوظهور سهم ۱۶ درصدی از ارزش افزوده تولیدات صنعتی جهان را داشته و سهم سایر کشورهای در حال توسعه صنعتی نیز ۱,۵درصد بوده است. بررسی ارزش افزوده فعالیت‌های صنعتی جهان نیز حاکی از آن است که تولید صنعتی جهان در تمامی گروه‌های صنعتی در فصل دوم سال ۲۰۱۸ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۷ با رشد مثبت همراه بوده است. بر این اساس، بیشترین رشد تولید صنعتی جهان مربوط به گروه «کامپیوتر، محصولات الکترونیکی و نوری» و «محصولات اصلی دارویی» با رشد ۸.۲ درصدی بوده است. کمترین رشد نیز مربوط به صنعت نساجی و معادل ۰.۵ درصد بوده است. اما مقایسه تغییرات ارزش افزوده گروه‌های صنعتی در کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه و نوظهور نیز گویای آن است که در فصل دوم سال ۲۰۱۸، تولید صنعتی کشورهای در حال توسعه و نوظهور در اکثر گروه‌های صنعتی جز «تنباکو» و «سایر تولیدات» با رشد مثبت نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۷ همراه بوده است. این در حالی است که در اقتصادهای توسعه یافته تولید در برخی گروه‌ها از جمله «محصولات تنباکو»، «کک و فرآورده‌های نفتی» و«چاپ» کاهش یافته است. در کشورهای در حال توسعه و نوظهور نیز گروه‌های «وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیمه تریلر»، «سایر تجهیزات حملونقل» و «تولید فلزات فابریکی» بیشترین رشد تولید را داشته‌اند. بیشترین رشد تولید در اقتصادهای توسعه یافته نیز مربوط به «محصولات اصلی دارویی» بوده است. از منظر شدت میزان تکنولوژی بری، چنانچه فعالیت‌های صنعتی را به سه طبقه با سطح فناوری پایین، سطح فناوری متوسط و سطح فناوری متوسط بالا و بالا، تقسیم کنیم در این صورت بررسی وضعیت تولیدات صنعتی در این سه طبقه در فصل دوم ۲۰۱۸ حاکی از کاهش رشد تولید کالاهای صنعتی با محتوی پایین و بالای تکنولوژی و در عین حال افزایش رشد تولید کالاهای با محتوی فناوری متوسط است. رشد تولید کالاهای صنعتی با سطح تکنولوژی متوسط در فصل دوم سال ۲۰۱۸ معادل ۲.۹ درصد بود که یکی از دلایل آن رشد تولیدات این گروه از کالاها در کشور «چین» است. رشد تولیدات این گروه در حالی اتفاق افتاده که برخی از تولیدات مانند «کانی‌های غیر فلزی» و « فلزات اساسی» در معرض اعمال ابزارهای تعرفه‌ای و حمایتی هم قرار داشته‌اند.  اگرچه از سرعت رشد تولیدات کالاهای با فناوری بالا طی فصول اول و دوم ۲۰۱۸ کاسته شده اما تولید این گروه از کالاهای صنعتی همچنان با نرخ رشد ۵.۴ درصدی در حال افزایش است که به مراتب از رشد تولیدات سایر کالاها بالاتر است. یکی از دلایل رشد این گروه از کالاها، نرخ رشد ۹.۱ درصدی کالاهای صنعتی با سطح تکنولوژی بالا در کشور «چین» است. از سویی دیگر، تولید «داروهای اساسی» به همراه تولید «کامپیوتر ها»، «محصولات الکترونیکی» و «اپتیکی» با رشد ۸.۲ درصدی و «تجهیزات و ماشین آلات» با رشد ۵.۴ درصدی در فصل دوم ۲۰۱۸، از مصادیق مهم کالاهای با سطح تکنولوژی بالا و متوسط بالا هستند.