بازار نفت هنوز محتاج نفت ایران است
با وجود تلاش‌های دولت ترامپ برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران و ایجاد اختلال در درآمدهای اقتصادی کشور اما به گواه رسانه‌های بین‌المللی ایران همچنان مقادیر بالایی از نفت خود را صادر می‌کند.
به گفته محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک و مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران تولید‌کنندگان نفت در جهان موفق شده‌اند سرجمع طی سه ماهه سوم سال جاری میلادی تنها 800 هزار بشکه نفت در روز را افزایش دهند.به‌طوری‌که مجموع افزایش تولید نفت اعضای اوپک در مدت سه ماهه اخیر تنها 360 هزار بشکه در روز بوده این در حالی که ایران روزانه دو میلیون و 800 هزار بشکه نفت و میعانات گازی صادر می‌کند.
به گزارش فارس جالب اینجاست که چند هفته قبل از آغاز تحریم‌های نفتی امریکا علیه ایران وزیر نفت عربستان رسما گفته بود به ازای هر بشکه نفتی که از ایران کاهش می‌یابد قادر است دو بشکه نفت تولید کند اما آنچه که مشخص است این صحبت‌های خالد الفالح یک بلوف بیشتر نبود. اما با این حال باید گفت براساس آمار‌های بین‌المللی صادرات نفت ایران نسبت به ابتدای سال جاری روند کاهشی داشته است و در 5 ماه منتهی به سپتامبر حدود یک‌سوم کاهش یافته است بطوریکه از زمان اعلام خروج امریکا از برجام فروش نفت ایران حدود 800 هزار بشکه در روز کاهش یافته است.با وجود این، برآوردهای بانک‌ها، موسسات رصدکننده حرکت تانکرها و آژانس بین‌المللی انرژی حاکی از آن است که ایران همچنان روزانه 1.7 تا 1.8 میلیون بشکه نفت صادر می‌کند.این رقم پایین‌تر از 2.7 میلیون بشکه‌ای است که ایران در اوایل سال جاری صادر می‌کرد؛ بر اساس برآوردهای موسسه پلاتس، در شش‌ماهه نخست امسال، ایران بطور متوسط روزانه 2.4 میلیون بشکه نفت صادر کرده است.انتظار می‌رود برخی از بزرگ‌ترین مشتریان نفت ایران از جمله چین و هند، خرید نفت از ایران را حتی بعد از شروع تحریم‌ها ادامه دهند.
علاوه بر چین و هند، کشورهایی همچون ترکیه، ایتالیا، اسپانیا و یونان هم خرید نفت از ایران را ادامه داده‌اند. اما تحلیلگران انتظار‌دارند تا پایان امسال صادرات نفت ایران بین یک تا 1.5 میلیون بشکه در روز کاهش یابد.
از طرف دیگر باید گفت خبرگزاری بلومبرگ طی گزارشی اعلام کرد امریکا موافقت کرد به هشت کشور مثل ژاپن هند و کره جنوبی اجازه دهد به خرید نفت ایران پس از اعمال تحریم‌ها در 5 نوامبر ادامه دهند.در حالی که هنوز هم هدف دولت ترامپ صفر کردن درآمد اقتصاد ایران از محل صادرات نفت است، این کشور مجبور شده است معافیت‌هایی به واردکنندگان نفت ایران ارایه دهد. این معافیت‌ها در قبال کاهش مداوم واردات نفت ایران و برای جلوگیری از افزایش قیمت نفت اعطا شده است. مایک پامپئو، وزیر امور خارجه امریکا در مورد این معافیت‌ها در اواخر روز جمعه سخن خواهد گفت.چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران هنوز هم در حال مذاکره با امریکا است ولی در بین این 8 کشور قرار دارد. این اطلاعات توسط دو تن از افرادی که با مذاکرات آشنایی داشتند، به دست آمده است.دولت امریکا باید با اعطای این معافیت‌ها تعادل دقیقی هم به وجود بیاورد. باید مطمئن شود بازار نفت کافی در اختیار دارد و جلوی افزایش قیمت مخرب بنزین را بگیرد و همچنین باید اطمینان حاصل کند که دولت ایران درآمد کافی نداشته باشد و گرنه تحریم‌هایش تاثیری نخواهند داشت.مایک پامپئو قبلا گفته بود: «انتظار داریم خرید نفت خام ایران توسط تمام کشورها به صفر برسد. در غیر این صورت تحریم خواهند شد». وی همچنین تاکید کرده بود که در حال مذاکره در مورد اعطای معافیت به کشورهایی هستند که می‌گویند نفت ایران برای صنعت انرژی آنها حیاتی است.این معافیت‌ها موقتی هستند و امریکا انتظار دارد این کشورها در ماه‌های آینده هم به کاهش واردات نفت ایران ادامه دهند. اطلاعاتی در مورد مقدار نفتی که این کشورها می‌توانند از ایران وارد کنند نداریم.انتظار می‌رود اسامی کشورهای معاف شده در روز دوشنبه همزمان با اعمال تحریم‌های نفتی ایران منتشر شود. دولت ترامپ در عوض معاف کردن این کشورها از تحریم نفتی ایران از آنها خواسته سطح روابط اقتصادی خود با ایران را کاهش داده و حتی از تجارت کالاهایی که در لیست تحریم قرار ندارند نیز بکاهند.
مبادلات نفتی ایران و هند با ارزهای ملی
در همین حال امریکا 8 کشور را که خریدار نفت و گاز ایران بودند از تحریم‌های نفتی معاف کرد؛ نام هند به عنوان دومین کشور واردکننده نفت از ایران در این فهرست وجود دارد.بانگاهی به آمار واردات نفت هند از ایران می‌توان گفت این کشور 23 درصد از صادرات نفت ایران را به خود اختصاص داده است.در تحریم‌های گذشته نیز امریکا به هند این اجازه را داده بود تا در ازای کاهش واردات نفت از ایران بتواند از این کشور نفت مورد نیاز خود را وارد کند.
تحلیلگران بازار نفت معتقدند اعطای این معافیت‌ها از سوی امریکا شکستی برای سیاست‌های تحریمی علیه ایران است زیرا امریکا به دنبال صفر کردن صادرات نفت ایران بود ولی با اولین گام در تحریم‌های نفتی علیه ایران قیمت‌های نفت روند صعودی به خود گرفت به بیش از 80 دلار در هر بشکه نیز رسید که این موضوع می‌توانست اقتصاد کشورهای غربی و امریکا را با مخاطره مواجه کند.به هر حال پس از این تصمیم امریکا هندی‌ها اعلام کردند در دوران تحریم نفت خود را با ارز روپیه از ایران خرید خواهند کرد.
براین اساس هند سیستم قبلی واریز پول خرید نفت به حسابی در بانک UCO را که فعالیت بین‌المللی نداشته و در معرض تحریم‌ها قرار نمی‌گیرد، احیا خواهد کرد. با این حال پیش از این ۴۵ درصد پول نفت ایران به روپیه نزد بانک UCO واریز شده و ۵۵ درصد دیگر به یورو پرداخت می‌شد. اما این‌بار ایران کل پول نفت خود را به روپیه دریافت خواهد کرد و انتظار می‌رود از این پول برای تامین پول واردات از هند استفاده کند.
به این ترتیب حتی اگر بانک‌های ایرانی به سیستم پرداخت بین‌المللی دسترسی نداشته باشند هند همچنان قادر خواهد بود پول واردات نفت خود را بپردازد. سوشما سارایج، وزیر امور خارجه هند اظهار داشته است که سیاست خارجی هند تحت فشار کشورهای دیگر قرار نمی‌گیرد و ما در قبال ایران فقط تحریم‌های سازمان ملل را مورد توجه قرار می‌دهیم و از تحریم‌های امریکا پیروی نخواهیم کرد.بر این اساس بعد از اعضای همکار و متحد بریکس یعنی چین و روسیه، هند نیز هیچ شک و تردیدی در رابطه با این موضوع ندارد و همچنان به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد. این کشور مایل است که با استفاده از روپیه و از طریق بانک یو سی او که در معرض تحریم‌های امریکا قرار نگرفته است، برای پرداخت به ایران استفاده کند.تجارت هند و امریکا به ۱۱۵ میلیارد دلار در سال می‌رسد که در مقایسه با تجارت با ایران که ۱۳ میلیارد دلار است، عدد بزرگی است. اما طبق گفته صندوق بین‌المللی پول هند می‌تواند در سال ۲۰۱۸ به رشد چشمگیر ۷ درصدی و تولید ناخالص داخلی ۲.۶ تریلیون دلاری دست یابد و لذا هند برای این رشد به‌شدت نیاز به انرژی دارد.بنابراین برای هند خرید انرژی از ایران از جنبه امنیت ملی اهمیت دارد و هند قصد ندارد تمام تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد بچیند و از این جهت همانطور که بارها مسوولان سیاسی هند اعلام کرده بودند به دنبال واردات نفت از ایران خواهند بود.
