وقتی پهلوی صدای انقلاب مردم را شنید
پانزدهم آبان 1357، محمدرضا پهلوی با یک سخنرانی رادیویی و تلویزیونی به مردم ایران اعلام کرد: پیام انقلاب شما را شنیدم متعهد می‌شوم خطاهای گذشته از هر جهت جبران شود. این سخنرانی که بسیاری آن را دیرهنگام دانستند، در حقیقت آخرین نطق تلویزیونی شاه بود و گویا حاصل بحث و مشاوره در حلقه مشاوران و نزدیکان فرح پهلوی متشکل از رضا قطبی، سیدحسین نصر و هوشنگ نهاوندی بوده و در آخر در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۵۷ توسط رضا قطبی پسر دایی فرح پهلوی و رییس رادیو و تلویزیون ملی ایران نگاشته شده بود. نصر، نهاوندی و قطبی، شاه را توجیه کردند که «حرف‌های اعلیحضرت باید شبیه حرف‌های مردم باشد». در نهایت شاه را راضی کردند، ساعت ۱۰ صبح پانزدهم آبان ۱۳۵۷ متن سخنرانی را در برابر دوربین تلویزیون قرائت کند. این خطابه، کمتر از 2 ماه پس از کشتار ۱۷ شهریور و همچنین دو روز پس از کشتار دانش‌آموزان و دانشجویان در واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۷، در تلویزیون ایران پخش شد.
اما آخرین تلاش‌های شاه برای ایستادن مقابل سیل انقلاب بی‌نتیجه بود. بخش مهم سخنرانی محمدرضا این قسمت بود: «من آگاهم که به‌نام جلوگیری از آشوب و هرج و مرج این امکان وجود دارد که اشتباهات گذشته و فشار اختناق تکرار شود. من آگاهم که ممکن است بعضی احساس کنند که به‌نام مصالح و پیشرفت مملکت و با ایجاد فشار این خطر وجود دارد که سازش نامقدس فساد مالی و فساد سیاسی تکرار شود و اما من به‌نام پادشاه شما که سوگند خورده‌ام که تمامیت ارضی مملکت، وحدت ملی و مذهب شیعه اثنی‌عشری را حفظ کنم، بار دیگر در برابر ملّت ایران سوگند خود را تکرار می‌کنم و متعهد می‌شوم که خطاهای گذشته هرگز تکرار نشود، بلکه خطاها از هر جهت نیز جبران گردد.
متعهد می‌شوم که پس از برقراری نظم و آرامش در اسرع وقت یک دولت ملی برای آزادی‌های اساسی و انجام انتخابات آزاد، تعیین شود تا قانون اساسی که خون‌بهای انقلاب مشروطیت است به‌صورت کامل به مرحله اجرا در آید، من نیز پیام انقلاب شما ملت ایران را شنیدم! من حافظ سلطنت مشروطه که موهبتی است الهی که از طرف ملت به پادشاه تفویض شده است هستم و آنچه شما برای به دست آوردنش قربانی داده‌اید، تضمین می‌کنم، که حکومت ایران در آینده بر اساس قانون اساسی، عدالت اجتماعی و اراده ملی و به‌دور از استبداد و ظلم و فساد خواهد بود.»
