طرح واشنگتن برای تعلیق انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان

گروه جهان|  

مقام‌های کلیدی دولت امریکا روی گزینه فشار بر کابل بحث می‌کنند تا دولت افغانستان را وادار به تعلیق انتخابات ریاست‌جمهوری کنند. گفته شده، تعلیق انتخابات با هدف سرعت ‌بخشیدن به تلاش‌هایی صورت می‌گیرد که هدف از آن، کشاندن پای طالبان به میز مذاکره و ادغام آنان در روند آشتی است تا جنگ ۱۷ ساله‌ امریکا در افغانستان به پایان برسد.

وال‌استریت ژورنال نوشته: بررسی گزینه تعلیق انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان و گزینه‌های احتمالی دیگری که دولت دونالد ترامپ درباره آن بحث می‌کند، نشان‌دهنده‌ عجله کاخ سفید در یافتن یک راه‌حل سیاسی برای جنگ افغانستان است. جنگ ۱۷ساله افغانستان، ماموریت نامحبوبی است که باراک اوباما آن را از بوش به ارث گرفت و حال برای دولت ترامپ به میراث گذاشته است.

گزینه تعلیق انتخابات آوریل افغانستان توسط زلمی خلیل‌زاد نماینده ‌ویژه امریکا برای پایان جنگ افغانستان، مطرح شده است. پیشنهادی که با مخالفت سرسخت اشرف غنی رییس‌جمهوری افغانستان، روبرو خواهد شد. اشرف غنی می‌خواهد آوریل نامزد انتخابات شود، ‌رأی بیاورد و پنج سال دیگر حکومت کند. او هفته پیش در کابل تاکید کرد که انتخابات ریاست‌جمهوری در موعدی که قبلاً تعیین شده برگزار خواهد شد.

وال‌استریت ژورنال می‌نویسد: اگر امریکایی‌ها به دولت افغانستان برای تعلیق انتخابات ریاست‌جمهوری فشار بیاورند، روابط کابل و واشنگتن متشنج خواهد شد. این در حالی است که کابل به حمایت مالی و نظامی امریکا نیاز دارد و به همین دلیل امریکا می‌تواند از کمک‌ها به عنوان اهرم فشار استفاده کند. افغان‌ها هم سخت از این بابت نگران هستند. اما در نهایت این رهبران افغانستان‌اند که در مورد گزینه تعلیق انتخابات تصمیم می‌گیرند. امریکایی‌ها به این باورند که تلاش‌های نفس‌گیر و دشواری که هدف از آن پایان جنگ افغانستان است، ارزش تعلیق انتخابات را دارد. برخی از مقام‌های امریکایی نگران پس‌لرزه‌های انتخابات افغانستان هستند. هر انتخابات افغانستان با بی‌نظمی و جنجال‌های سیاسی همراه بوده است. مقام‌های امریکایی فکر می‌کنند که جنجال‌های سیاسی احتمالی پس از انتخابات تلاش‌های سیاسی خلیل‌زاد برای پایان جنگ را فلج و ناکام می‌کند.

منابع ما می‌گویند که مقام‌های امریکایی به روش‌های گوناگون می‌خواهند هرچه زودتر، طالبان را پای میز مذاکره بیاورند تا روند آشتی آغاز شود، اما تاکنون نقاط مشترک میان طرف‌های درگیر پیدا نشده است. گفته شده، خلیل‌زاد به همکارانش گفته ترامپ به او شش تا ۱۲ ماه وقت داده است ‌تا تلاش‌های پایان جنگ افغانستان را به نتیجه‌ مطلوب برساند. ترامپ اوت سال گذشته با اکراه استراتژی جنوب آسیا را اعلام کرد. او پیش از اعلام این استراتژی نقش امریکا در افغانستان را زیر سوال برده بود. حال که استراتژی جنوب آسیای امریکا آن طوری که مقام‌های امریکایی می‌خواستند، نتیجه‌ مطلوب نداده است، ترامپ به خلیل‌زاد وظیفه داده کاری کند آن هم به سرعت. اما از گزینه تعلیق انتخابات در کابل استقبال نخواهد شد. گرچه شماری از مقام‌های دولت اشرف غنی هم در نشست‌های خصوصی از این گزینه حمایت کرده‌اند.

یک دیپلمات غربی می‌گوید که گزینه دیگر امریکا این است که انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود، ‌اما حکومت برآمده از این انتخابات موقت باشد و نیروهای سیاسی از جمله طالبان درباره نظام آینده و تشکیل یک حکومت ائتلافی مذاکره کنند. گزینه دیگر این است انتخابات به تعویق بیافتد، ‌لویه‌جرگه از رهبران افغانستان تشکیل شود و این جرگه به یک دولت موقت مشروعیت دهد. دولت موقت افغانستان را اداره کند و دیگر نیروهای سیاسی از جمله طالبان برای پایان جنگ مذاکره کنند. گفته شده، حامد کرزی رییس‌جمهور پیشین و شماری از مقام‌های ارشد دیگر از این گزینه حمایت می‌کنند.

در کنار این، ‌برخی از مقام‌های امریکایی و افغان نگران هستند که ترامپ در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا در سال ۲۰۲۰ استراتژی جنوب آسیا را لغو کند. یک تحلیل‌گر مسائل افغانستان که مقیم کابل است می‌گوید: «فکر نمی‌کنم ترامپ در آستانه‌ انتخابات ۲۰۲۰ بار دیگر شمار نیروهای امریکایی را در افغانستان افزایش دهد. باراک اوباما در آستانه‌ ترک کاخ سفید در ۲۰۱۶ شماری از نیروهای امریکایی را در افغانستان نگه‌داشت، ‌اما به نظر نمی‌رسد که ترامپ هم همین کار را کند، اینکه ترامپ چه می‌کند، چندان روشن نیست.» به همین دلیل است که مقام‌های امریکایی از جمله زلمی خلیل‌زاد برای به سرانجام رسیدن صلح تعجیل دارند. خلیل‌زاد هفته آینده با نمایندگان طالبان در قطر دیدار خواهد کرد. یک مقام امریکایی که از برنامه ‌سفر خلیل‌زاد اطلاع دارد، گفته او در دوبی هم با شماری از رهبران طالبان ملاقات خواهد کرد. اخیراً شماری از رهبران طالبان که قبلاً در گوانتانامو زندانی بودند به دفتر قطر پیوسته‌اند.

در این میان نحوه‌ حضور نظامی امریکا در افغانستان و مقیاس این حضور، یکی از موضوعات مورد بحث در روند صلح است. مانع عمده‌ دیگر روند صلح، ‌امتناع طالبان از مذاکره با کابل است. اشرف غنی اعلام کرده حاضر است بدون هیچ پیش‌شرطی با طالبان گفت‌وگو کند، اما طالبان مشروعیت دولت او را نمی‌پذیرد. طالبان دولت افغانستان را دولتی دست‌نشانده می‌‌خواند. یک مقام پیشین امریکایی که از تلاش‌های دیپلماتیک پایان جنگ اطلاع دارد، گفته: «خلیل‌زاد گزینه تاخیر در انتخابات ریاست‌جمهوری را به عنوان بخشی از روند صلح پیشنهاد کرده تا انگیزه‌ طالبان برای مذاکره بیشتر شود.»

بدیل دیگر برای انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، برگزاری نشستی شبیه به کنفرانس بن سال ۲۰۰۱ است که در آن نیروهای سیاسی گوناگون روی تشکیل حکومت جانشین طالبان توافق کردند. برگزاری نشستی شبیه به نشست بن که در آن طالبان هم حضور داشته باشند و برآیند آن یک نقشه راه برای رسیدن به صلح باشد، گزینه‌ای است که روی آن بحث می‌شود. خلیل‌زاد در نشست سال ۲۰۰۱ بن هم نقش بسیار عمده داشت.