اجرای فاز دوم طرح کاهش آلودگی هوا در هاله‌ای از ابهام

گروه راه و شهرسازی|

اجرای فاز دوم طرح کاهش بعد از دو بار تعویق قرار شد از روز شنبه 26 آبان اجرایی شود. هر چند روز گذشته محسن پورسیدآقایی معاون حمل و نقل شهرداری تهران و سید نواب حسینی منش مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی از اجرای فاز دوم این طرح خبر دادند اما پلیس هیچ واکنشی نسبت به این موضوع نداشت. بر اساس فاز دوم طرح کاهش آلودگی هوا، تمام خودروهای فعال در شهر تهران باید برگه معاینه فنی داشته باشند، ‌در غیر این صورت، روزانه 50 هزار تومان جریمه خواهند شد.

به گزارش تعادل، ابتدا قرار بود فاز دوم این طرح از ابتدای آبان ماه اجرا شود اما به دلیل عدم هماهنگی بین پلیس و معاونت حمل و نقل شهرداری این کار دو بار به تعویق افتاد. بعد از اینکه ابتدای آبان فاز دوم طرح کاهش استارت زده شد، ‌بلافاصله از تعویق اجرای این طرح تا 15 آبان سخن به میان آمد و این درحالی بود که پلیس بر این باور بود که اجرای این طرح نه به مدت دو هفته که به مدت 2 ماه معوق شود. پلیس اجرای این طرح را به دلیل وجود صف‌های طولانی در مراکز معاینه فنی به تعویق انداخت و حتی در نامه‌ای به وزارت کشور خواستار تعویق دو ماهه اجرای این طرح شد.اما شهرداری تعویق دو ماهه را به دو هفته کاهش داد و در نهایت روز چهارشنبه 23 آبان ماه در شورای عالی ترافیک جلسه فوری برای بررسی اجرای مرحله دوم طرح کاهش برگزار و تصمیم بر این شد که این طرح از 26 آبان ماه در تهران اجرایی شود. معاونت عمرانی وزیر کشور و همین طور اعضای شورای عالی ترافیک نیز بر اجرای فاز دوم طرح کاهش از شنبه این هفته تاکید داشته‌اند.

در عین حال، سید نواب حسینی‌منش مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای شهر تهران روز گذشته اعلام کرد که پلیس هنوز درخصوص زمان صدور جرایم اظهارنظر نکرده است اما موانع و مشکلات اجرای مرحله دوم طرح برطرف شده و به نظر نمی‌رسد از سوی پلیس مشکلی برای اجرای این طرح و صدور جریمه از امروز وجود داشته باشد. به گفته وی، هیچ اظهارنظر رسمی درخصوص اعمال جریمه‌ها از سوی پلیس اعلام نشده است.

این اظهارنظر، حسینی منش خود دلیلی بر این است که پلیس تهران بر موضع خود که به تعویق انداختن طرح تا دو ماه آینده است، ‌تاکید دارد. شهرداری نیز برای اجرای به موقع این طرح دلایل خود را دارد و معتقد است اگر این طرح به تعویق بیفتد دوره آلودگی هوا سپری شده و اجرای با تأخیر آن دیگر فایده‌ای ندارد. به نظر می‌رسد شهرداری تهران در اجرای این طرح تنها مانده است و تا زمانی که پلیس از جریمه خودروهای متخلف خودداری کند عملا اجرای این طرح بی‌معنی خواهد بود.

 اطلاعات متخلفان موجود است

به گفته حسینی‌منش از ۱۵ آبان ماه رکورد تخلف تمام خودروها ثبت و متخلفان شناسایی شده‌اند و هرزمان که مشکلات اعلام‌شده از سوی مسوولان راهور برطرف شود، اطلاعات متخلفان برای صدور جریمه برای پلیس ارسال خواهد شد.

حسینی منش درباره دلایل مخالفت پلیس برای اجرای فاز دوم طرح کاهش گفت: پلیس راهور در جلسه شورای ترافیک که روز چهارشنبه برگزار شد، سه موضوع مطرح کرد که یکی از آنها شلوغی صف مراکز معاینه فنی بود. پلیس در این رابطه معتقد بود لازم است اجرای فاز دوم طرح کاهش دو ماه به تعویق بیفتد تا شلوغی صف برطرف شود و همه بتوانند نسبت به دریافت گواهی معاینه فنی اقدام کنند.

حسینی‌منش افزود: به‌جز یکی دو روز اول آبان ماه که در چند مرکز معاینه فنی واقع در شمال تهران صف‌های طولانی وجود داشت، ما در سایر مراکز خود صف نداشتیم. بنابراین با سه‌شیفته کردن مراکز معاینه فنی توانستیم این مورد را مدیریت کنیم و از سوم آبان به بعد در تهران مشکل صف نداشتیم که به همین دلیل نظر پلیس تامین شد.

مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای شهر تهران با اشاره به دو مشکل دیگری که پلیس راهور اعلام کرده، اظهار کرد: ارتباط با سازمان راهداری و توسعه کمّی دوربین‌ها در خارج از محدوده زوج و فرد یکی دیگر از مشکلات مطرح‌شده بود که توضیحات مرتبط با آن از سوی پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران داده شد و می‌توان گفت در جلسه یادشده همه درخواست‌های پلیس حل شده است.

 پلیس: بخشنامه‌ای صادر نشده است

هرچند حسینی منش عنوان می‌کند که هیچ مشکلی از سوی پلیس وجود ندارد اما ایلنا در خبری به نقل از روابط عمومی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ اعلام کرد: درخصوص صدور جریمه برای خودروهای فاقد معاینه فنی هنوز هیچ بیانیه یا بخشنامه‌ای صادر نشده است.

در ادامه حسینی‌منش در پاسخ به این سوال که وضعیت آماری خودروهایی که برای معاینه فنی اقدام کرده‌اند، چگونه است، گفت: بسیاری از خودروهای پلاک تهرانی در خارج از تهران گواهی معاینه فنی دریافت می‌کنند و تعداد زیادی از خودروهای پلاک تهرانی هم در تهران سکونت ندارند و مالک خودرو از آن در شهرستان استفاده می‌کند؛ به همین دلیل آمار چندان دقیقی وجود ندارد. اما می‌توان گفت در تهران حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو معاینه فنی دریافت کرده‌اند و حدود ۵۰۰ هزار خودرو پلاک تهرانی در خارج از تهران معاینه فنی گرفته‌اند. عملا می‌توان گفت ۸۰ درصد خودروهای مشمول در حال حاضر گواهی معاینه فنی دارند.

بر اساس فاز دوم طرح کاهش تمام خودروهای سبک و سنگین برای تردد در شهر تهران در هر ساعت از شبانه‌روز و هر روز در هفته باید برگه معاینه فنی داشته باشند حتی تحویل باربرگ به وسایل حمل و نقل باری به داشتن معاینه فنی منوط شده است. اما ظاهرا هنوز برای معاینه فنی خودروهای سنگین نگرانی‌هایی وجود دارد.

وحید حسینی، دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا در این باره گفت: معاینه فنی خودروهای سنگین در اختیار وزارت راه است که هنوز به سامانه سیمفا متصل نشده و اختلافاتی بین دو وزارتخانه کشور و راه در مورد اتصال به این سامانه وجود دارد. در فرآیند معاینه فنی خودروهای سبک خطای انسانی وجود ندارد چون فرایند معاینه به شکل مکانیزه و اتوماتیک است و خیلی امکان تقلب، تخلف یا حتی خطای سهوی وجود ندارد.اما در مورد معاینه فنی دیزل‌ها هنوز نگرانی‌های جدی وجود دارد چون شیوه آزمون آلایندگی دیزل‌ها نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا به این شکل است که باید آلودگی از اگزوز دیزل اندازه‌گیری شود. هنگام تست‌گیری خودروی سنگین، راننده پدال گاز را تا انتها فشار دهد و باید با شدت گاز بدهد. برخی رانندگان به اهمیت شدت و ضعف گاز و اثر آن در نتیجه معاینه فنی آگاهی دارند و می‌دانند چطور گاز دهند تا معاینه فنی را پاس کنند.

به همین دلیل تعداد بسیاری از خودروهای سنگین در سطح شهر می‌بینیم که با وجود داشتن برگه معاینه فنی، دودزا هستند و به این معناست که در اجرای آزمون معاینه فنی دیزل یا خطای انسانی صورت گرفته یا تقلب و تخلف شده است.

او از انجام اقداماتی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای کنترل معاینه فنی خودروهای سنگین خبر داد و گفت: سعی می‌کنیم تا پایان سال جاری خطای احتمالی در آزمون معاینه فنی دیزل‌ها را از طریق نصب دستگاهی که نحوه گاز دادن را هم ثبت می‌کند به حداقل برسانیم اما همچنان فرصت تقلب و تخلف وجود دارد چون برخلاف معاینه فنی سبک، صحت معاینه فنی سنگین به عامل انسانی انجام‌دهنده تست وابسته است.

  معاینه فنی خودروهای سنگین؟

وی در پاسخ به اینکه چرا معاینه فنی خودروهای سنگین توسط ماموران معاینه فنی انجام نمی‌شود؟ گفت: این روش که ماموران مراکز معاینه فنی، خود کار تست را برای خودروهای سنگین انجام دهند، روش قابل اجرایی است و حتی در کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا هم برای این موضوع مصوبه‌ای ارایه شده است تا هنگام آزمون معاینه فنی خودروهای سنگین، مالک و راننده از خودرو جدا و آزمونگر وارد خودرو شود و گاز بدهد. افزون بر این در چنین شرایطی در تست خودروهای سنگین باید با استفاده از دو آزمونگر به جای یک آزمونگر و نظارت مداوم بر مراکز معاینه فنی، کنترل‌ها را تقویت کنیم.

  یک روز هوای ناسالم از 50 روز نخست پاییز

محسن پورسیدآقایی معاون حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز همزمان با آغاز فاز دوم طرح کاهش با اشاره به دستاوردهای طرح کاهش در پایتخت با بیان اینکه امسال وضعیت آلودگی هوا بهتر از مدت مشابه سال قبل است، گفت: از اول مهرماه تا 20 آبان ماه تنها یک‌روز هوای ناسالم داشتیم و این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته، بیش از 13 روز ناسالم و حتی یک‌روز نیز به دلیل حجم آلایندگی در هوا تا آستانه تعطیلی مدارس پیش رفتیم.

وی با بیان اینکه بخشی از این تغییرات مثبت قطعا به اثرات آب وهوایی مربوط می‌شود، اما بخشی هم به کنترل خودروهای دودزا بود، گفت: هنگامی که می‌خواستیم طرح‌های کنترلی و برخوردی با وسایل نقلیه دودزا و آلاینده داشته باشیم از برخی اعتراضات نگران بودیم اما خوشبختانه با همراهی رسانه و نقش مهم آنها، مبارزه با آلودگی هوا به یک مطالبه مردمی تبدیل شد و با پشتیبانی مردم برخورد و کنترل خودروهای آلاینده آغاز شد.

معاون حمل ونقل ترافیک شهرداری تهران با اشاره به نقش موتورسیکلت‌ها در افزایش آلودگی هوا، گفت: موتورهای کاربراتوری تردد‌کننده در شهر 5 برابر خودروهای سواری آلایندگی ایجاد می‌کنند و از آنجایی که تعداد موتورسیکلت‌ها زیاد است می‌توانیم بگوییم که موتورها نقش 5 برابری نسبت به خودروها در آلودگی هوای شهر دارند.

وی با بیان اینکه 10درصد آلودگی هوای تهران به علت دود خروجی اگزوز موتورسیکلت‌هاست، گفت: برنامه داریم که موتورسواران را دعوت کنیم تا با همکاری شهرداری نسبت به تبدیل موتورسیکلت‌های کاربراتوری به انژکتوری اقدام کنند چرا که میزان خروجی مواد آلاینده از اگزور موتور کاربراتوری به ازای هر کیلومتر پیمایش 15گرم است و این در حالی است که میزان آلایندگی در موتورهای انژکتوری به ازای هر یک کیلومتر به زیر سه گرم آلایندگی می‌رسد.

پورسیدآقایی با بیان اینکه 50 دستگاه موتور سیکلت کاربراتوری برای انجام آزمایشات متعدد به انژکتوری تبدیل شدند، ادامه داد: نتایجی خوبی در این زمینه حاصل شده است و به دنبال تامین منابع مالی هستیم و بعد از آن از موتورسیکلت سواران دعوت می‌کنیم تا نسبت به تبدیل موتور کاربراتوری خود به انژکتوری اقدام کنند.

   هوای تهران برای حساس‌ها ناسالم است

همچنین همزمان با اجرای فاز دوم طرح کاهش حسین شهبازی مدیر واحد پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از ناسالم بودن هوای تهران برای گروه‌های حساس خبر داد و گفت: در حال حاضر هوای تهران با شاخص ۱۰۲ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار دارد و  طی ۲۴ ساعت گذشته منتهی به ۸ صبح امروز (شنبه) نیز کیفیت هوای تهران درشرایط ناسالم برای گروه‌های حساس بوده است.به گفته وی، طبق نتایج پیش‌بینی کیفیت هوا وضعیت کیفی هوای بیشتر مناطق شهر تهران شنبه ۲۶ آبان ماه در آستانه شرایط نامطلوب برای گروه‌های حساس قار داشت و انتظار می‌رود تا امروز افزایش نسبی در غلظت برخی آلاینده‌ها از جمله ذرات معلق مشاهده شود.شاید اجرای فاز دوم این طرح بتواند مانع از این شود که پاییز امسال نیز مانند هر سال به دلیل آلودگی هوا مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شوند. قطعا اجرای کامل این طرح همکاری بیشتر پلیس و دیگر نهادهای مرتبط را می‌طلبد .