در رنج ناتمام بی‌وطنی
الهه باقری|
در روزهای گذشته، دولت میانمار از بازداشت بیش از ۱۰۰ مسلمان روهینگیا خبر داد که با قایقی به ساحل شهر یانگون نزدیک شده بودند. آنطور که در گزارش سازمان ملل متحد گفته شده، از سال گذشته تاکنون، بیش از 700 هزار نفر از مردم روهینگیا در سرکوب گسترده ارتش میانمار، از ایالت راخین گریخته و به بنگلادش مهاجرت کردند. گستردگی این سرکوب در حدی بود که بازرسان سازمان ملل در میانمار، ارتش این کشور را به قتل عام و نسل‌کشی متهم کردند.
طبق گزارش‌های منتشر شده، با سرازیر شدن صدها هزار آواره روهینگیایی به بنگلادش، مشکلات بسیاری، این جامعه در معرض خطر را تهدید می‌کند. بر این اساس بنگلادش و میانمار در 25 ماه نوامبر 2018 یک توافق نامه برای بازگشت پناهجویان روهینگیا به خانه‌های خود در راخین امضا کردند. بر اساس این توافق روند بازگشت مسلمانان روهینگیا به تدریج انجام خواهد شد درحالی که دو کشور باید امنیت و سلامت آنها را تامین کنند. این در حالی است که اگرچه مقامات میانماری اعلام کرده‌اند که آنها آماده پذیرش مهاجران روهینگیا هستند، اما فعالان حقوق بشر معتقدند که هنوز شرایط برای بازگشت امن مسلمانان روهینگیا فراهم نشده است.
همچنین، گفته شده که بنگلادش، به‌تازگی طرح بازگشت پناهجویان روهینگیا به میانمار را متوقف کرده و این تصمیم مورد استقبال سازمان ملل قرار گرفته است. آنطور که در تازه‌ترین آمار‌ها، گفته شده در یک سال گذشته، کودکان روهینگیایی، بزرگ‌ترین جمعیت مهاجران به بنگلادش را تشکیل داده و سهم آنها در مجموع مهاجران، حدود 55 درصد اعلام شده است. این در حالی است که تنها 2 درصد از کودکان روهینگیایی، در پوشش ایمنی به سر می‌برند. به گفته گروه‌های حقوق بشری و امداد رسانان، این کودکان در معرض قاچاق، اذیت و آزار و تبدیل شدن به کودکان کار به سر می‌برند. طبق آمار منتشر شده از سوی یونیسف، هر هفته حدود 12 هزار کودک با عبور از مرز میانمار وارد بنگلادش می‌شوند. همچنین، صندوق کودکان ملل متحد درباره خطر انقراض نسل کودکان روهینگیا در کمپ آوارگان بنگلادش هشدار داده، چرا که در مواجهه با بیماری و سوء تغذیه قرار دارند. در این میان، بزرگسالان حدود 42 درصد از مهاجرینی را تشکیل می‌دهند که از روهینگیا و از میانمار به بنگلادش گریخته‌اند.
طبق آماری که سازمان ملل متحد اعلام کرده، درصد زنان پناهنده به خاک بنگلادش، از مردان آواره روهینگیایی بیشتر است. تاکنون، در مجموع جمعیت مسلمانانی که در یک سال گذشته از روهینگیا به خاک بنگلادش گریخته‌اند، حدود 52 درصد را زنان و 48 درصد را مردان تشکیل می‌دهند. آنطور که در گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان گفته شده، در این میان، تنها حدود 16 درصد از مادران مجرد تحت پوشش ایمنی در بنگلادش قرار دارند. طبق این گزارش جمعیت زنان آواره روهینگیایی که به خاک بنگلادش پناه بردند، حدود 48 درصد از مجموع پناهجویان را تشکیل داده‌اند.
در ماه‌های گذشته، سازمان ملل متحد با اشاره به نامناسب بودن وضعیت بهداشتی در اردوگاه پناهجویان روهینگیا در بنگلادش، نسبت به شیوع بیماری‌های مرگبار در بین مهاجران هشدار داد. این در حالی است که تنها 5 درصد از افرادی که در شرایط پزشکی حاد قرار دارند، تحت مراقبت و پوشش امن هستند. همچنین گفته شده که تنها 4 درصد از معلولین و سالمندان در معرض خطر، در کمپ‌های تحت مراقبت و پوشش امن هستند.
این آمار در حالی منتشر شده که دولت بنگلادش، تلاش‌های گسترده‌ای برای محافظت از پناهجویان را داشته است با این حال، طبق توافق بنگلادش و میانمار، گفته شده که باید بیش از 2 هزار نفر پناهجوی روهینگیایی که در اردوگاه مهاجران در منطقه کاگس بازار بنگلادش هستند در 15 روز آینده به میانمار تحویل داده شوند. پس از این توافق، هیچ یک از مسلمانان روهینگیا حاضر به بازگشت به میانمار نشده و بنگلادش ناچار به لغو این توافق شد.
