ایده‌های تازه اروپا برای «اس‌پی‌وی»
گروه ایران|
معاون وزیر امور خارجه ایران می‌گوید که اروپایی‌ها برای اجرای سازوکار ویژه مالی که گویی به سد محکم سنگ اندازی‌های امریکا خورده بود، به ایده‌های تازه‌ای رسیده‌اند. آن طور که عباس عراقچی گفته، این ایده‌های جدید را در جریان مذاکرات دو طرفه، اروپایی‌ها به ایرانیان منتقل کرده‌اند، ایده‌هایی که در ارتباط با مدیریت بر سازوکار و ثبت آن در اروپا است. سازوکار ویژه مالی به مانند اتاق پایاپایی است که در آن ایران می‌تواند ما به ازای فروش نفت، کالا و خدمات از شرکت‌های اروپایی دریافت کند. این تعریفی بود که رسانه‌های ایرانی و اروپایی از کارکرد سازوکار پیشنهادی اروپا که به «اس پی وی» شهرت یافته، داشتند. عراقچی درباره جزییات «اس پی وی» گفت که «به دلیل حساسیت موضوع نمی‌تواند هیچ یک از شایعات و گفته‌های موجود در خصوص کشورهای میزبان ساز و کار ویژه مالی ایران با اروپا را تایید کند چون امریکایی‌ها در عمل ثابت کرده‌اند به دنبال بستن همه راه‌های موجود هستند و فشارهایشان را بر همه کشورهای اروپایی که تلاش دارند با این سازو کار، کار کنند، از اکنون شروع کرده‌اند.» چندی پیش اروپایی‌ها وعده دادند که «اس پی وی» تا پیش از پایان سال میلادی راه‌اندازی شود و از سال آینده آنچه درباره این سامانه وعده دادند، اجرایی شود. اما فشار امریکا به کشورهای اروپایی مانع از پیشرفت در راه‌اندازی این سازوکار شده است. حال ایران می‌گوید اگر اروپایی‌ها در اجرای این وعده خود ناکام بمانند، یا بر اساس آنچه مقامات وزارت خارجه می‌گویند، برجام منفعت اقتصادی به ایران نرساند، احتمالا این توافق خواهد مرد. عراقچی که هفته گذشته برای شرکت در نشستی، همراه با علی اکبر صالحی معاون رییس‌جمهور به بروکسل بلژیک رفته بود، در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه «مزایای اقتصادی برجام برای ایران کاهش یافته است»، تاکید کرد که « اگر این وضعیت ادامه یابد این توافق به مرگ نزدیک خواهد شد و تلاش‌های اروپا برای حراست از آن دیگر نتیجه بخش نخواهد بود.»به گفته این دیپلمات ارشد ایرانی، تصمیم‌گیری در این مورد برعهده اروپاست: «اتحادیه اروپا باید روند تعاملات تجاری با ایران را تضمین کند زیرا زمان به سرعت در حال سپری شدن و صبوری ما رو به پایان است.»
اما آنچه ایران از سازوکار ویژه مالی می‌خواهد تنها محدود به امکان مبادله مالی میان ایران و اروپا یا احیانا کشورهای دیگر قاره‌ها نیست. روز سه شنبه هفته گذشته، صالحی ضمن استقبال از سازوکار مالی اروپا برای مبادلات تجاری بدون دلار با ایران، گفت که « این کانال مالی تنها در صورتی سودمند خواهد بود که بتواند امکان صادرات نفت برای ایران را حفظ کند.» در همین ارتباط، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت که آلمان و فرانسه در تلاش هستند تا کانال مالی تهران-بروکسل را میزبانی کنند، اما شمار معدودی معتقدند این سازوکار شامل فروش نفت ایران نیز خواهد شد. به نوشته این رسانه، آلمان و فرانسه در تلاش هستند تا کانال مالی تهران-بروکسل را میزبانی کنند تا احتمال مجازات‌های امریکا (علیه نهادهایی که به تجارت با ایران ادامه می‌دهند) را به حداقل برسانند، اما آینده فروش نفت ایران در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و تعداد معدودی معتقدند این سازوکار صادرات نفت ایران را نیز پوشش خواهد داد. به این ترتیب، نگرانی‌ها بابت آینده توافق تاریخی هسته‌ای بین‌المللی ایران رو به افزایش است.
یک دیپلمات ارشد فرانسوی نیز در گفت‌وگو با رویترز گفته است که « اس پی وی (سازوکار ویژه مالی) مهم است، اما برای ایرانی‌ها از آن مهم‌تر این موضوع است که از ادامه صادرات نفتی خود در بلندمدت اطمینان حاصل کنند.»
با این حال عراقچی گفته که ایران با وجود تحریم‌های امریکا، همیشه برای فروش نفت خود راهکارهایی دارد. به گفته او، تردید مشتریان سنتی ایران مثل ژاپن هم که بعضا واردات را متوقف کرده‌اند، باعث نشده است فروش نفت به صفر برسد: «واقعیت این است که برخی از مشتریان قدیمی ایران، هیچ جایگزینی برای نفت ما ندارند و پالایشگاه‌های آنها با نفت ایران فعال است و نمی‌توانند این وضعیت را تغییر دهند.»
معاون وزیر امور خارجه درباره ادعای امریکا مبنی بر به صفر رساندن فروش نفت هم گفته که «مشتریان عمده نفت ایران از جمله چین و هند معافیت دارند و آمادگی خود را برای خرید اعلام کرده‌اند و به این ترتیب برنامه به صفر رساندن فروش نفت ایران منتفی است.»
مذاکره دوباره با امریکا سوال دیگری بوده که خبرنگار خبرگزاری کیودی ژاپن از عراقچی پرسیده است. عراقچی هم تاکید کرده که«تهران اعتماد خود در فرآیند گفت‌وگو با واشنگتن را از دست داده و به این نتیجه رسیده است که امیدی برای از سرگیری گفت‌وگوهای جدید نیست.» به گفته معاون وزیر خارجه «هیچ احتمالی برای گفت‌وگوهای جدید دیده نمی‌شود» قبلا گفته بودند که مذاکراتی قابل بررسی است اما آنها باید ابتدا به تعهدات قبلی خود پایبند باشند.
