تلاش مداوم برای استیضاح
گروه ایران|
امضای تعدادی از نمایندگان مخالف دولت، زیر استیضاح وزیری خشک نشده که قلم چرخانده و استیضاح دیگری را امضا می‌کنند. یک روز وزیر ورزش، روزی دیگر وزیر آموزش و پرورش و به تازگی وزیر امور خارجه که تعدادی از نمایندگان قصد اخراج آنان از کابینه دولت را دارند. جنجالی‌ترین طرح، استیضاح محمد جواد ظریف است که امروز در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بررسی می‌شود.
استیضاح برای یک مصاحبه
این طرح پس از آن مطرح شد که ظریف در گفت‌وگوی ویدیویی با یک خبرگزاری، برخی از مخالفان لوایح مالی را کسانی دانست که دستی در پولشویی در کشور دارند. او که اعداد و ارقام پولشویی در ایران را بزرگ خوانده بود، اشارات خود را به سمت رسانه‌ها و افرادی برد که بی‌وقفه در حال سنگ‌اندازی در مسیر قانونی تصویب لوایح مالی هستند. او گفت برای آنهایی که پولشویی انجام می‌دهند، سخت نیست که از رقم‌های چندهزار میلیارد تومانی، چند ده میلیارد تومان را هم هزینه جنگ رسانه‌ای کنند. پس از این موضع‌گیری ظریف، تعدادی از نمایندگان مخالف دولت یا همان‌هایی که پیش‌تر آنان را نمایندگان جبهه پایداری در مجلس می‌خواندند، وزیر خارجه را به باد انتقاد گرفته و خواهان پاسخگویی او درباره این اظهاراتش شدند. این نمایندگان معتقد بودند ظریف، آنان را به حمایت از پولشویی متهم کرده است. یک‌بار ظریف در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به سوالات آنان در این باره پاسخ داد، ولی این پاسخ‌ها کافی نبود و کار به استیضاح کشید. این نمایندگان استیضاح وزیر امور خارجه را در 11 بند به هیات رییسه دادند، بندهایی که تکرار سوالات این نمایندگان در 5 سال گذشته از ظریف بود، جز بند اول استیضاح که اظهارات ظریف درباره پولشویی را به «اتخاذ مواضع ناصواب از جمله اتهام پولشویی به جمهوری اسلامی» تعبیر کرده بود.
حال طرح استیضاح ظریف به کمیسیون امنیت ملی مجلس رفته تا این کمیسیون نظرش را درباره طرح استیضاح به صحن بدهد. در این بین، نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس موضع تندی علیه این استیضاح گرفته‌اند. از محمدرضا عارف که رییس این فراکسیون است تا الیاس حضرتی دیگر نماینده عضو فراکسیون امید.
عارف استیضاح ظریف را استفاده از اهرم نظارتی مجلس در جهت تسویه حساب‌های سیاسی خوانده و با حمایت از وزیر خارجه گفته است: «وزیر محترم امور خارجه کشورمان که به فرموده رهبر معظم انقلاب، یک چهره انقلابی و مومن است، در مقطع فعلی با پشتوانه ملت ایران در برابر زیاده‌خواهی‌های قدرت‌های بزرگ ایستادگی کرده است و حضورش در رأس دستگاه دیپلماسی کشور باعث عزت ایران در مجامع بین‌المللی شده است و طرح استیضاح ایشان در شرایط فعلی به هیچ‌وجه پسندیده نیست.» الیاس حضرتی دیگر نماینده‌ای است که در صفحه توییتر خود به دفاع از ظریف پرداخته است. او گفته که امید دارد بتواند از وزیر کابینه دولت دوازدهم حمایت کند. حضرتی در توییتر خود نوشت: «امیدوارم بتوانم در استیضاح از ظریف دفاع کنم تا به موکلانم بگویم که ما قدر مردان رزم را می‌دانیم و به نسل آینده نشان دهم در زمان‌های که عده‌ای در کار ناامید کردن مردم بودند صدایی در مجلس بود که بگوید که این رسمش نیست که در خانه ملت روی سرداری که در نبرد با دشمن یک تنه ایستاده تیغ بکشیم.»
«رحمانی فضلی» و «حجتی» در جمع استیضاح شوندگان
اما ظریف تنها وزیری نیست که طرح استیضاحش در مجلس به جریان افتاده است. برای چندمین بار استیضاح رحمانی فضلی اعلام وصول شده، حجتی هم که سال گذشته بررسی طرح استیضاحش به صحن کشیده شد در صف انتظار است و شاید بار دیگر به صحن علنی مجلس آمده و از وزارت خود دفاع کند. در این بین استیضاح وزیر ورزش و جوانان هم که طرح آن با 14 امضا به هیات رییسه تقدیم شده بود، با کاهش تعداد امضاها از دستور کار خارج شد.
روز گذشته، یوسف نژاد عضو هیات رییس مجلس درباره طرح‌های استیضاحی که در پارلمان در جریان است، گفت: «استیضاح عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور با 20 امضای نمایندگان به هیات رییسه ارایه شد که ما این طرح استیضاح را برای بررسی به کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس ارجاع دادیم. همچنین طرح استیضاح محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی که با 21 امضا به هیات رییسه مجلس ارایه شده بود برای بررسی به کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس ارجاع و در دستور بررسی این کمیسیون قرار گرفته است.» در این بین استیضاح وزیر کشور خاستگاه متفاوتی دارد. ترکیبی از نمایندگان اصلاح‌طلب، مستقل و اصولگرا خواهان استیضاح رحمانی فضلی هستند، خواسته‌ای که در 5 سال گذشته بارها در طرح استیضاح خود را نشان داده، اما هر بار با کاهش امضاها از دستور کار مجلس خارج شده است. شهریور ماه امسال هم که استیضاح رحمانی فضلی به کمیسیون شوراها و امور داخلی رفته بود، توانست تعدادی از استیضاح‌کنندگان را قانع کند و طرح را پیش از آنکه به صحن برود، به بایگانی بفرستد. هر چند، گذشت تنها یکماه کافی بود تا بار دیگر تعدادی از نمایندگان مجلس در پی استیضاح او برآیند. حال سه کمیسیون مجلس، طرح استیضاح سه وزیر پر سابقه کابینه را در دست بررسی دارند. وزرایی که از ابتدای کار روحانی همراه او در کابینه بوده‌اند، از ظریف که به کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌رود تا رحمانی فضلی که به سوالات استیضاح‌کنندگان در کمیسیون شوراهای مجلس پاسخ می‌دهد و محمود حجتی که به کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس می‌رود.
بر اساس اصل 89 قانون اساسی، نمایندگان مجلس می‌توانند در مواردی که لازم می‌دانند هیات وزیران یا هر یک از وزرا را استیضاح کنند. بر اساس این اصل، استیضاح وقتی قابل طرح در مجلس است که با امضای حداقل 10 نفر از نمایندگان به مجلس تقدیم شود. هیات وزیران یا وزیر مورد استیضاح باید ظرف مدت 10 روز پس از طرح آن در مجلس حاضر شود و به آن پاسخ گوید و از مجلس رأی اعتماد بخواهد.
طبق آیین نامه داخلی مجلس، طرح استیضاح وزیران ابتدا در کمیسیون‌های تخصصی بررسی می‌شود، اگر پس از رسیدگی تعداد امضاهای آن به کمتر از 10 نماینده برسد، استیضاح در صحن علنی مجلس بررسی نمی‌شود ولی اگر تعداد امضاها بالای 10 مورد باشد، استیضاح در صحن مجلس رسیدگی می‌شود. در موارد پیشین نیز شاهد این بوده ایم که برخی از نمایندگان با پس گرفتن امضا، انصراف خود را اعلام می‌کنند.
