دوری از اعراب، نزدیکی به ایران
گروه ایران|
به همان اندازه که تنش میان عربستان و امارات با قطر فزونی می‌یابد، روابط ایران با این کشور امیر نشین گرم‌تر می‌شود. هنوز زمان زیادی از نشست شورای همکاری خلیج فارس و عدم حضور امیر قطر در نشست سران این شورا نگذشته که این کشور کنفرانسی را در دوحه برگزار کرده و ظریف را یکی از سخنرانان اصلی قرار داده است. هفته گذشته سران شورای همکاری خلیج فارس در ریاض دور هم نشستند و از تقابل با جمهوری اسلامی دفاع کردند؛ اما امیر قطر به این نشست نرفت و بیانیه پایانی آن را هم به نقد کشید. آنجا که «احمد الرمیحی» مدیر دفتر رسانه‌ای وزارت خارجه قطر در صفحه توئیتر خود با اشاره به اینکه چرا در نشست ریاض به بحران به وجود آمده در روابط چهار کشور عربی با قطر پرداخته نشد، نوشت: «این چه بیانیه پایانی است که به محاصره قطر و راهکارهای رفع آن پرداخته نشد؟» الرمیحی همچنین به محاصره‌کنندگان قطر توصیه کرد که دست از سطحی‌نگری و بی‌توجهی به مشکلات حقیقی شورای همکاری خلیج‌فارس بردارند.
خردادماه امسال عربستان، بحرین، امارات متحده عربی و مصر اعلام کرده‌اند که روابط دیپلماتیک خود را با قطر، دیگر کشور عربی حاشیه خلیج فارس قطع می‌کنند. همین قطع ارتباط که دست آخر به محاصره اقتصادی این کشور ختم شد، راه را برای پیوند بیشتر ایران و قطر گشود. دو کشوری که اگرچه هیچگاه روابط خود را قطع نکرده بودند، اما به این نزدیکی هم با یکدیگر ارتباط نداشتند. پس از این اقدام چند کشور عربی با رهبری عربستان، نقشه رویارویی کشورها در این منطقه دگرگون شده است. چنانکه ایران، ترکیه و قطر با وجود اختلاف نظر‌ها درباره مسائلی همچون سوریه در یک جبهه قرار گرفته‌اند، عربستان، مصر، امارات و بحرین هم جبهه‌هایی با محوریت ضد ایرانی تشکیل داده‌اند، دو کشور کویت و عمان هم نه به سوی جبهه ضد ایرانی چرخیده‌اند، نه خود را به محوری دیگر محدود کرده‌اند. این چینش در حالی است که خبرهای غیررسمی از تلاش عربستان برای ایجاد ناتوی عربی برای مقابله با ایران حکایت دارد. ناتویی که احتمالا قطر را در مقابل خود ببیند و همراهی کامل عمان و کویت را هم با خود نداشته باشد. از سوی دیگر این سیاست چند کشور عربی علیه قطر، وابستگی اقتصادی این کشور را به همسایگانی همچون ایران و کمی دور‌تر، ترکیه افزایش داده است. تا آنجا که پروازهای شرکت هواپیمایی دولتی قطر از مسیرهای هوایی عربستان، امارات و... به سوی آسمان‌های ایران تغییر جهت داد و این کشور را به محلی برای فروش محصولات عموما کشاورزی ایران تبدیل کرد. از سوی دیگر، روابط سیاسی ایران و قطر را هم بیش از پیش گرم کرد و شاید بر موضع آنها در سیاست خارجی هم تاثیر مثبت گذاشت. چنانکه دیروز در دیدار محمد جواد ظریف با نخست‌وزیر قطر بر حمایت از مذاکرات صلح یمن تاکید شد که به محل مناقشه مقامات ایرانی و چند کشور عربی به رهبری عربستان بدل گشته است. بر اساس آنچه رسانه‌ها از سفر دیروز وزیر امور خارجه کشورمان به قطر نوشته‌اند، او ابتدا دیداری با نخست‌وزیر قطر داشته، سپس گفت‌وگوی کوتاهی با شبکه قطری الجزیره انجام داده است، دست آخر هم در کنفرانس بین‌المللی دوحه سخنرانی کرده است. ظریف در گفت‌وگوی خود با خبرنگار شبکه 'الجزیره' به تازه‌ترین ادعاهای امریکا علیه ایران و بحران یمن پرداخت. او ضمن رد اظهارات مقامات امریکایی در خصوص نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل توسط ایران، درباره برنامه موشکی تهران و ادعاهای مقامات امریکا در این باره پاسخ داد.
خبرنگار الجزیره در حاشیه نشست بین‌المللی دوحه از ظریف سوال کرد که نظر شما درباره اینکه دولت « ترامپ» ایران را به دلیل آزمایش‌‌های موشک بالستیک به نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت متهم کرده است، چیست؟ وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ گفت: «اول از همه اینکه، موشکهای ایران، برای دفاع هستند و ما به آنها برای بازدارندگی نیاز داریم. ما در منطقه بسیار کمتر از هر کشوری منابع برای هزینه‌های نظامی صرف می‌کنیم و به همین جهت ما از همان اول هم گفتیم که موشکهای ما قابل مذاکره نیستند.» ظریف تاکید کرد: «موضوع دوم آنکه امریکا با خروج از برجام، به صراحت قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل را نقض کرده است و در نتیجه آنها در موقعیتی نیستند که بخواهند درباره آن قطعنامه حرف بزنند چرا که آنها تلاش کردند که این قطعنامه را از بین ببرند اما با وجود تلاش‌‌های آنها این قطعنامه همچنان پابرجا است.» او افزود: «نکته سوم، قطعنامه 2231، ایران را از آزمایش کردن موشک‌‌ها منع نمی‌کند بلکه از آزمایش موشک‌‌هایی که برای حمله کلاهک هسته‌ای باشد منع کرده در حالی که به گواه آژانس بین‌المللی اتمی فعالیت‌های هسته‌ای ایران برای اهداف صلح‌آمیز است.»
وزیر امور خارجه کشورمان درباره اوضاع یمن نیز گفت: «سعودی‌ها و اماراتی‌ها با موشکهای امریکایی و انگلیسی یمن را به جهنم تبدیل کرده‌اند. نیروهای حوثی (انصارالله) از سلاح‌هایی استفاده می‌کنند که آنها را در دوران حکومت علی عبد‌الله صالح از عربستان خریداری کرده بودند.»
نشست دو روزه قطر که در کنار ظریف، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل هم حضور دارد، امروز به پایان می‌رسد، نشستی که مهمانانش فاصله روزافزون این کشور با همسایگاه عرب خود را آشکار‌تر می‌کند.
