آیا امریکا واقعا توانسته بعد از 75 سال «صادرکننده خالص» نفت شود؟
رابرت راپیر| فوربز |ترجمه: علیرضاکیانی |
هفته گذشته، بلومبرگ گزارشی را روی خروجی خود گذاشت که از پیوستن امریکا به کلوب «صادرکنندگان خالص نفت خام در جهان»، آن‌هم بعد از «75 سال»، حکایت می‌کرد. بعد از انتشار این گزارش، چندین مطلب در مدح چنین دستاوردی به رشته تحریر درآمد و البته یادداشت‌هایی هم به چاپ رسید که این خبر را «گمراه‌کننده» و «نادرست» می‌خواندند.
حقیقت اما این است که هر دو سمت ماجرا بهره‌ای از واقعیت می‌بردند. عنوان گزارش بلومبرگ که از تبدیل امریکا به «صادرات‌کننده نفت خام» بعد از سالیان دراز اتکا به منابع خارجی برای تامین انرژی خبر می‌داد، خود حاوی مطلبی گمراه‌کننده است که باید در قالب معنایی خاص قرار گیرد تا بهتر درک شود. فارغ از آن، می‌توان گفت که امریکا در مسیر «استقلال انرژی» قرار داد. شاید بیش از هر چیز، اعداد و داده‌های بتوانند حقیقت را درباره تولید، مصرف و صادرات نفت امریکا روشن سازند.
فوران تولید داخل
گزارش بلومبرگ اساس نتیجه‌گیری خود را بر داده‌های منتشر شده از سوی اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده قرار داده است. این اداره، هر هفته اطلاعات و آمار‌های مربوط به وضعیت تولید هفتگی را در گزارشی بانام «گزارش وضعیت هفتگی نفت» منتشر می‌کند. بنابراین بهتر است که به اساس داده‌های این اداره رجوع شود.
در هفته منتهی به سی‌ام نوامبر سال جاری، گزارش اداره اطلاعات انرژی نشان داد که تولید ایالات‌متحده به 11 میلیون و 700 هزار بشکه در روز رسیده است. این میزان، 2 میلیون بشکه بیشتر از اعداد اعلام شده در سال گذشته است. این عدد حتی از سوی کسانی که تصور می‌کنند عنوانی که بلومبرگ برای گزارش خود انتخاب کرده «گمراه‌کننده» است هم پذیرفته شده است.
در ادامه گزارش اداره اطلاعات انرژی، در برابر عنوان «محصولات عرضه‌شده» رقم 20 میلیون و 500 هزار بشکه قید شده است که این میزان برابر با مصرف نفت خام در امریکا در روز در طول هفته جاری است. بنابراین، چنان‌که برخی از افرادی که با دیده شک به قضیه نگاه می‌کردند نیز اشاره داشتند، ایالات‌متحده روزانه بیشتر از 20 میلیون بشکه نفت می‌سوزاند و کمتر از 12 میلیون بشکه نفت تولید می‌کند. از همین رو هم، نمی‌توان نتیجه گرفت که امریکا آنچنان به مرزهای استقلال انرژی نزدیک شده است.
سایر محصولات
اما این تنها نکته مهم در مورد این ارقام نیست. اولا باید گفت که 20 میلیون و 500 هزار بشکه نفت، رقم «نسبتا» دقیقی از میزان مصرف نفت در امریکاست. بخش بزرگی از تولید امریکا نیز در ارقام مربوط به تولید قید نمی‌شود.
در گزارش اداره اطلاعات انرژی، موردی با عنوان «سایر محصولات» آمده است که منظور از آن، گاز طبیعی مایع یا NGL و اتانول مایع است.
این خط از آمار اداره انرژی به نهاده‌هایی اشاره می‌کند که علاوه بر رقم 11 میلیون 700 هزار بشکه‌ای تولید داخلی و 4 میلیون بشکه واردات خالص نفت امریکا به سمت پالایشگاه‌های روانه می‌شود. این «عرضه دیگر» به 6 میلیون و 900 هزار بشکه در روز بالغ می‌شود که بطور عمده به عنوان خوراک در پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از همین نظر، تولید نفت خام داخلی به‌علاوه «عرضه‌های دیگر» به رقم 18 میلیون و 600 هزار بشکه در روز بالغ می‌شود که حتی این رقم هم 2 میلیون بشکه کمتر از میزان مصرف روزانه امریکاست.
صادرات فزاینده
با وجود این، این اعداد، رقم‌های صادرات نیستند. در همان هفته‌ای که داده‌های آن مورد استناد بلومبرگ قرار گرفته است، ایالات‌متحده چیزی معادل 7 میلیون و 200 هزار بشکه نفت خام وارد کرد و 3 میلیون و 200 هزار بشکه نفت خام صادر کرد. بنابراین، خالص واردات نفت خام امریکا برابر با 4 میلیون بشکه نفت در روز بود. صادرات «محصولات» اما داستان دیگری است. در طول همان هفته مذکور، واردات «محصولات تمام‌شده» به 1 میلیون و 600 هزار بشکه در روز و صادرات آنها از امریکا به 5 میلیون و 800 هزار بشکه در روز رسید (که این رقم شامل مقداری اتانول و NGL نیز می‌شود) . صادرات خالص محصولات تمام‌شده امریکایی نیز به 4 میلیون 200 هزار بشکه بالغ شد. البته باید توجه داشت که امریکا در سال 2011 توانست که تولید‌کننده خالص محصولات تمام‌شده شود. برسیم به صادرات نفت امریکا؛ باراک اوباما، رییس‌جمهور پیشین ایالات‌متحده، منع 40 ساله صادرات نفت را در سال 2015 لغو کرد و از آن زمان تا به حال، صادرات نفت این کشور افزایش شدیدی پیدا کرده است. به عنوان یک نکته حاشیه‌ای گفتن این خالی از لطف نیست که دلیل امریکا برای صادرات و واردات توامان نفت این است که برخی از محصولات تولید شده در خاک این کشور آنچنان برای استفاده در پالایشگاه‌های داخلی مناسب نیستند. از همین رو هم امریکا بخشی از نفت تولیدشده در داخل را صادر می‌کند و نفت مناسب‌تر برای پالایشگاه‌ها را از خارج وارد می‌کند.
حقیقت‌یابی
لذا برای سبک و سنگین کردن درستی ادعای بلومبرگ بهتر است به داده‌های عنوان شده، نگاه دیگری بیاندازیم. این داده‌ها در جدول آمده است. بر این اساس می‌توان گفت که عنوان انتخاب شده برای گزارش بلومبرگ، به رقم خالص محصولات تمام‌شده یعنی 4 میلیون و 200 هزار بشکه در روز و خالص واردات نفت 4 میلیون بشکه‌ای در روز، اشاره داشته است. از همین روز اگر نفت خام و محصولات‌تمام‌شده نفتی نیز به حساب آورده شوند، برای هفته منتهی به 30 نوامبر 2018، خالص صادرات ایالات‌متحده به روزانه 200 هزار بشکه نفت‌خام و محصولات‌تمام شده بالغ می‌شود. اگر لنز تحلیل را اندکی بازتر کنیم تا دید ما 1 ماه اخیر را نیز در بر گیرد، خواهیم دید که این رقم در این مدت به 2 میلیون بشک در روز واردات خالص بالغ می‌شود.
دستاوردی گران اسیر عنوانی سبک
از سال 1991 که زمانی که اداره انرژی ایالات‌متحده دسته به انتشار گزارش هفتگی ارقام مصرف، تولید، صادرات و ورادات نفت و فراورده‌های نفتی زد تاکنون این نخستین‌بار است که دسته «نفت خام+محصولات تمام‌شده» به عنوان یکی از داده‌های صادرات نفت به شمار می‌آید. البته باید اشاره کرد که از سال 2005 و زمانی که این دسته توانست با رسیدن به میزان 14 میلیون 400 هزار بشکه در روز رکورد خود را جابه‌جا کند، درخواست محسوب شدن «نفت خام+محصولات تمام‌شده» به عنوان یکی از داده‌های صادرات نفت به کرات مطرح شده است.
تا آنجا که اطلاعات نشان می‌دهد، ادعای بلومبرگ درباره بی‌سابقه بودن رخداد پیشی گرفتن صادرات امریکا از وارداتش در ظرف زمانی 75 ساله گذشته، درست است. اما این تنها مدعای عنوانی که این خبرگزاری برای مطلب خود انتخاب کرده نیست. عنوان این گزارش از تبدیل شدن امریکا به صادرکننده خالص «نفت» سخن به میان آورده است؛ آن‌هم در حالی که ایالات‌متحده هنوز واردکننده خالص نفت بوده و روزانه پذیرای 4 میلیون بشکه نفت خارجی است.
علاوه بر این، تولید کل ایالات‌متحده و سایر محصولاتی که به عنوان خوراک در پالایشگاه‌های این کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند به رقم روزانه 18 میلیون و 600 هزار بشکه در روز می‌رسند در حالی که مصرف روزانه امریکا 20 میلیون و 500 هزار بشکه در روز است. این ارقام به این معناست که هنوز مصرف امریکا 2 میلیون بشکه بیشتر از هرآن‌چیزی است که این کشور تولید می‌کند. البته همین‌جا باید گفت که این یک محاسبه خوش‌بینانه است چرا که تمام گاز مایع طبیعی تولید شده در امریکا به عنوان خوراک پالایشگاه مصرف نمی‌شود.
حرف آخر اینکه امریکا نه تنها صادرکننده خالص نفت خام نیست، بلکه هنوز در تولید انرژی خود به استقلال نیز نرسیده است. اما نباید از این نکته چشم پوشید که 10 سالی می‌شود که ایالات‌متحده در این مسیر گام بر می‌دارد. فارغ از اینکه آیا این کشور به راه خود ادامه خواهد یا خیر، تا همین‌جای کار هم ایالات‌متحده دست‌آوردهایی در زمینه تامین انرژی خود داشته که تا همین 10 سال پیش تصور آن نیز محال بود.
